Божхона омбори – бу махсус жиҳозланган ва белгиланган жой бўлиб, биноларнинг ҳудудини ва (ёки) очиқ майдончаларни ўз ичига олган ҳамда товарларни божхона назорати остида сақлашга мўлжалланган бўлади. Қоидага кўра, божхона омборлари очиқ ёки ёпиқ турда бўлиши мумкин.
Хусусан, очиқ турдаги божхона омборидан ҳар қандай шахслар фойдаланиши мумкин. Ёпиқ турдаги божхона омборида эса лицензиатнинг товарлари сақланади, шунингдек, лицензиатнинг таркибий тузилмалари товарларини ҳам жойлаштириш мумкин .
Божхона омборларини кимлар ташкил этиши мумкин?
Таъкидлаб ўтиш жоизки, божхона омбори ташқи иқтисодий фаолият жараёнидаги муҳим воситалардан бири ҳисобланади.
Божхона омборлари Ўзбекистон Республикаси резиденти бўлган юридик шахслар томонидан ташкил этилади. Божхона омбори фаолияти билан шуғулланиш учун тадбиркорлик субъекти божхона органларидан лицензия олиши лозим.
Ушбу лицензия Ўзбекистон Республикасининг “Лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор қилиш тартиб-таомиллари тўғрисида”ги Қонуни, Божхона кодекси ва Вазирлар Маҳкамаси қарорлари асосида берилади.
Ўз навбатида ташкил этилаётган божхона омбори белгиланган лицензия талаблари ва шартларига мувофиқ бўлиши талаб этилади.
Божхона омбори бўйича лицензия давогарларига қонунчилик билан қандай енгилликлар яратилди?
Ушбу йўналишни тартибга солиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан 2020 йил 9 апрель куни “Божхона омбори, эркин омбор ва бож олинмайдиган савдо дўкони фаолиятини лицензиялаш юзасидан давлат хизматларини кўрсатишнинг маъмурий регламентларини тасдиқлаш тўғрисида”ги қарор қабул қилинди. Ушбу қарор билан лицензия давогарларига бир қатор енгилликлар яратилди.
Хусусан, авваллари тадбиркорлар ушбу хизматлардан фойдаланиш учун ортиқча вақт ва харажат сарфлаган ҳолда бевосита божхона органига келган ҳолда мурожаат қилишган бўлса, эндиликда ўзларига яқин бўлган Давлат хизматлари марказлари ёки Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали тегишли сўровномаларни тўлдирган ҳолда мурожаат қилишлари мумкин бўлди.
Бунда, сўровнома тўлдириш жараёнида тадбиркорнинг мажбурий тўловлар, шунингдек ижро ҳужжатларидан қарздорлиги автоматик равишда текширилади.
Илгари лицензия бериш ёки лицензия беришни рад этиш тўғрисидаги қарор лицензия даъвогарининг сўровномаси келиб тушган кундан бошлаб ўттиз кундан ортиқ бўлмаган муддатда қабул қилинган бўлса, эндиликда йигирма кун ичида қабул қилинади.
Лицензия шартномасини тузиш жараёнида ортиқча бюрократик ҳолатларни бартараф этиш мақсадида лицензия шартномаси – оммавий оферта шаклида Ягона интерактив давлат хизматлари порталига жойлаштирилади.
Бундан ташқари, тадбиркорлар томонидан келиб тушган мурожаатларни кўриб чиқишнинг ҳар бир босқичи Давлат хизматлари агентлиги томонидан назорат қилиб борилади.
Мазкур давлат хизматларининг Давлат хизматлари марказлари ва Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали жорий этилиши тадбиркорлик субъектларига тезкор ва сифатли давлат хизматлари кўрсатилишини таъминлайди.
Шунингдек, божхона омбори фаолиятини амалга ошириш учун лицензия амал қилиш муддати чекланмаган ҳолда берилиши белгиланди.
Муқаддам тегишли ҳужжатлар қоғоз нусхада тақдим этилар ва лицензия 5 (беш) йил муддатга берилар эди. Шу билан бирга, лицензия олиш учун тақдим қилинадиган ҳужжатлар сони ҳам сезиларли равишда қисқартирилди.
Мисол учун, давлат ёнғин хавфсизлиги ва санитария назорати идоралари хулосаси, божхона омборларида сақланиши лозим бўлган товарлар рўйхати, божхона омборининг тури (очиқ ёки ёпиқ) ҳақидаги маълумотлар ва бошқалар эндиликда талаб қилинмайди.
Шунингдек, божхона омборлари иншоотларининг божхона режимларидан келиб чиқиб зоналарга ажратилиши, иншоотларнинг иккита қулф билан қулфланиши каби талаблар ҳам бекор қилинди.
Бахтиёр МУРАТОВ,
Тошкент шаҳар божхона бошқармаси
бошлиғининг биринчи ўринбосари
