Аҳолининг аксарият қатламини мажбурий вакцинация қилиш ҳақида қарор қабул қилинди. Ўзбекистонда вакцинация жараёнларига бугунги кунда алоҳида эътибор берилган бўлиб, мамлакатда вакцинация жараёни 1 апрелдан бошланган бўлса, ҳозиргача касалланганлар орасида вакцина олган-ташувчилар ёки бўлмаса вакцина олгандан сўнг дарҳол касал бўлиб қолганлар мавжуд эмас.
Одам вакцина олганидан кейин ташувчига айланмайди. Лекин вакцина олгандан кейин касалланганлар бор, бу тўғри. Бундайларнинг асосий қисми вакцина жараёнларини тўлиқ ўтамаган – яъни ZF-UZ-VAC2001 вакцинасини учта дозада ҳар 28 кун оралиғида қабул қилиш кўрсатилган бўлса, бугунги кунгача касаллик қайд этилиб, касалхонага тушганларнинг аксарияти биринчи ва иккинчи дозасини олишга улгурган, ҳали антитаначалар шаклланмаган беморлардир.
Бунда вакцина олмаганлар анча олдин инфекцияни юқтириб, сўнгра вакцина олганларга ҳам касаллик ўтганлиги кузатилмоқда. Шу боис, эмланганлар бошқаларга касалликни юқтирмоқда, деган тушунчадан жуда ҳам йироқ бўлишимиз керак. Эмланмаганлар эмланганлар учун хавф туғдириши эҳтимоли эса юқори. Шу боис барчага ижтимоий масофани сақлаш ва ниқоб режимига амал қилишни тавсия этиб қоламан.
Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти барчага – ҳатто, ковидга чалинганлар ҳамда инфекцияни юқтирмаганларга ҳам коронавирусга қарши эмланишни тавсия этмоқда.
Таъкидлаш жоизки, аксарият ривожланган мамлакатларда оммавий эмлаш жараёнидан сўнг вазият яхши томонга ўзгарганини гувоҳи бўлиб турибмиз. Масалан, Исроил давлатида аҳолининг 80 фоизи оммавий эмлангач, нохуш эпидемик вазият қисқа муддат ичида бартараф этилди ва у қулай тус олди.
Ўзбекистон Республикасида ишлатилаётган 3 та вакцинадан касаллик актив кечаётган вақтдагина фойдаланиш мумкин эмас. Бундан ташқари, аутоиммун касаллиги бор беморлар ва сурункали беморларнинг касаллик авж олган ёки хуруж қилган вақтларида ҳам вакцина қўллаш ман этилади. Аммо касалликни бошдан кечирганлар, "антитаначаларим шаклланган-ку" деган ўйда, вакцина олиш-олмаслик борасида иккиланишади.
Шуни қайд этиш керакки, касалликдан кейин шаклланадиган иммунитет – антитаначалар даражаси – ҳар бир одамда индивидуал шаклланади. Бу касалликни қай даражада ўтказганига боғлиқ. Аммо биз касал бўлиб тузалган одамларга эмланишни тавсия этамиз. Чунки касал бўлиб тузалганлар эмланса, уларнинг организмида узоқ муддатга етадиган иммунитет шаклланади.
Эпидемия вақтида вирусга, шу жумладан, янги штаммларга қарши курашиш самарадорлигини ошириш мақсадида оммавий эмланиш тавсия этилади.
Ўзбекистон ҳудудида ишлатилаётган барча вакциналар рекомбинант вакциналар бўлиб, мутацияга учрашидан қатъий назар барча турдаги коронавирус инфекцияларига ишлайдиган тизимда яратилган.
