Швейцариянинг Базель университети тадқиқотчилари ўсимликлардаги фотосинтез жараёнидан илҳомланган ҳолда ноёб молекула яратишди. ScienceDailyнинг хабар беришича, бу кашфиёт сунъий фотосинтез ва углеродли нейтрал ёқилғи ишлаб чиқариш йўлидаги асосий қадамдир.
Табиатда фотосинтез ўсимликларга қуёш нури энергиясини карбонат ангидриддан энергияга бой шакар молекулаларига айлантириш имконини беради. Ҳайвонлар ва одамлар бу бирикмаларни истеъмол қилишади, CО2 ни қайта чиқаради ва табиий айланишни тўхтатади. Олимлар ушбу механизмни “қуёш ёнилғиси” – водород, метанол ёки синтетик бензинни яратиш учун қайта ишлаб чиқаришга ҳаракат қилишмоқда, улар ёқилганда фақат уларни ишлаб чиқариш учун ишлатилган карбонат ангидрид миқдорини чиқаради. Шундай қилиб, ёнилғи нейтрал углерод ҳолатда бўлади.
Профессор Оливер Венгер жамоаси Nature Chemistry журналида бир вақтнинг ўзида иккита мусбат ва иккита манфий зарядни тўплаши мумкин бўлган молекулани тасвирлаб берди. Бу ёруғликни кимёвий энергияга айлантиришнинг асосий шартидир, чунки айнан зарядлар реакцияларни қўзғатади, масалан, сувнинг водород ва кислородга бўлиниши.
Молекуланинг тузилиши кетма-кет жойлашган беш қисмдан иборат. Бир томондаги иккита сегмент электронлардан воз кечиб, мусбат заряд олади. Қарама-қарши томондаги қолган иккитаси электронларни қабул қилади ва манфий зарядланади. Марказий компонент ёруғликни ютади ва электрон узатиш жараёнини бошлайди.
Тўртта зарядни тўплаш учун тадқиқотчилар икки босқичли ёндашувдан фойдаланишди. Ёруғликнинг биринчи чақнаши молекуланинг қарама-қарши томонларига тарқаладиган битта мусбат ва битта манфий заряд ҳосил бўлишига олиб келади. Иккинчи чақнаш реакцияни такрорлайди, бунинг натижасида молекула энди тўртта зарядни ўз ичига олади.
Янги усул табиий қуёш нурланишига яқинроқ бўлган анча заиф ёруғлик билан ишлаш имконини беради. Илгари бундай тажрибалар учун кучли лазерлар керак эди, бу уларни амалий қўллашдан узоқлаштирди. Бундан ташқари, молекуладаги зарядлар кейинги кимёвий реакциялар учун фойдаланиш учун узоқ вақт барқарор бўлиб қолади, деб хабар берди korrespondent.net.
