Әзербайжан Республикасының Президенті Ильхам Әлиевтің төрағалығымен өткен жиынға Иран Ислам Республикасының Президенті Масуд Пезешкиян, Қырғыз Республикасының Президенті Садыр Жапаров, Тәжікстан Республикасының Президенті Эмомали Рахмон, Түркия Республикасының Президенті Режеп Тайып Ердоған, Пәкістан Ислам Республикасының Премьер-Министрі Шахбаз Шариф, Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Олжас Бектенов, Түркіменстан Министрлер кабинеті төрағасының орынбасары – Сыртқы істер министрі Рашид Мередов, Ауғанстан Премьер-министрінің орынбасары міндетін атқарушы Мулла Абдул Ғани Барадар, ЭЫҰ Бас хатшысы Асад Мажид Хан және бірқатар өзге мемлекеттер мен өңірлік ұйымдардың делегация басшылары қатысты.
Саммит барысында ЭЫҰ аясындағы жан-жақты ынтымақтастықты одан әрі кеңейту перспективалары талқыланып, өзекті халықаралық және өңірлік мәселелер бойынша пікір алмасылды.
Мемлекет басшысы сөзінің басында қауіпсіздік пен тұрақты дамуға төнетін қауіп-қатерлерге назар аударды.
Өзбекстан Президенті жанжалдар мен қақтығыстарды дипломатиялық жолмен және сындарлы келіссөздер арқылы шешудің маңыздылығын тағы бір мәрте атап өтті.
Сондай-ақ, Палестина-Израиль жанжалы әділетті түрде шешілмейінше, Таяу Шығыста бейбітшілік пен тұрақтылық орнауы мүмкін еместігіне назар аударылды.
Жиын күн тәртібіне көшкенде, Өзбекстан Президенті бірқатар өзекті мәселелерге тоқталды.
Ең алдымен, ұйымның орта және ұзақ мерзімді даму басымдықтарын ілгерілету мақсатында «Экономикалық ынтымақтастықтың стратегиялық мақсаттары – 2035» тұжырымдамасын қабылдау қажеттігі атап өтілді. Бұл құжатта дәстүрлі бағыттармен қатар инновациялар, жасанды интеллект және цифрлық технологиялар саласындағы ынтымақтастықты нығайтуға ерекше назар аудару қажет.
Әсіресе, тауарлар мен қызметтер саудасын жеңілдету, техник және бейтарифтік кедергілерді кезең-кезеңімен жою, электрондық сауданы дамыту мәселелері өзекті болып қалуда.
Осы стратегиялық мәселелерді талқылау және «Сауданы жеңілдету туралы келісімді» қабылдау үшін биыл Ташкент қаласында сауда министрлерінің кездесуін өткізу ұсынылды.
Мемлекет басшысы ауыл шаруашылығы өнімдерінің саудасы бойынша жедел ақпарат алмасуды және өнімдерді кедергісіз жеткізуді қамтамасыз ететін «жасыл дәліздер» жүйесін құру бастамасын көтерді.
Инвестициялық ынтымақтастықты жаңа деңгейге шығару және одан да ашық, тартымды инвестициялық орта қалыптастыру мақсатында ұзақ мерзімді «Экоинвест» бағдарламасын қабылдаудың маңыздылығы айтылды.
– Бұл бағдарламаның негізгі мақсаты – аймақтағы болашағы зор жобаларға жеке инвесторларды, банктерді және халықаралық қаржы институттарын кеңінен тарту, – деді Өзбекстан Президенті.
Қазіргі геосаяси жағдайда балама көлік дәліздерін құру стратегиялық басымдық болып табылады. Болашағы зор Трансауған дәлізіне жалғасуы мүмкін Қытай – Қырғызстан – Өзбекстан темір жолы жобасы бүкіл өңірдің транзиттік желілерін тиімді байланыстыруға мүмкіндік беретіні атап өтілді.
Мемлекет басшысы көлік-логистика саласын цифрландыру бойынша жүйелі жұмыстарды бастау мақсатында Цифрлық көлік және кеден агенттігін құруды жеделдету жөнінде ұсыныс айтты.
– Аймақта жаңа әуе бағыттарын ашу, әуе компаниялары арасында инновациялық әріптестік түрлерін дамыту, туризм мен авиация салалары арасында бірлескен маркетинг стратегияларын жасау – маңызды міндеттердің бірі, – деді Өзбекстан Президенті.
Осы мәселелерді талқылау үшін биыл Самарқанд қаласында Ұлттық әуе компаниялары форумын өткізу ұсынылды.
Туристер ағынын екі есе арттыруға зор мүмкіндік бары көрсетілді. Ұйым аясында туризм қызметтерін кеңейту бойынша «жол картасын» қабылдау осы бағытта үлкен серпін бермек.
Ғаламдық климат күн тәртібіндегі мәселелер бойынша күш-жігерді біріктіру қажет екені айтылып, шөлейт аймақтарда орман алқаптарын құру және демалыс аймақтарын дамытуға бағытталған шекарааралық «жасыл бағдарлама» әзірлеу бастамасы көтерілді.
Өзбекстан басшысы Жоғары деңгейдегі комитет жұмысын оң бағалап, алдағы саммитке дейін ЭЫҰ-ның қызметін жетілдіру бойынша нақты ұсыныстар әзірлеуді тапсыруды ұсынды.
– Реформалар ынтымақтастығымызды жаңа деңгейге шығарып, Ұйымның халықаралық аренадағы беделін арттыруға қызмет етеді, – деді Президент.
Сөзінің соңында Мемлекет басшысы бұл саммит Экономикалық ынтымақтастық ұйымы аясындағы көпқырлы практикалық серіктестікке серпін беріп, оны жаңа кезеңге бастайтынына сенім білдірді.
