Мамлакат хавфсизлигини таъминлашда ўсимликлар карантини хизмати муҳим роль ўйнайди. Чунки биргина зарарли организмни уруғ, кўчат каби қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари орқали мамлакатга киритиб, бутун қишлоқ хўжалигини издан чиқариш мумкин. Бундай мудҳиш ҳолатлар хорижий мамлакатлар тажрибасида бир неча бор кузатилган.
Ана шундай камчиликларга йўл қўймаслик учун пойтахтимиздаги Арк-булоқ чегара масканидаги инспекторлари томонидан экспорт ва импорт бўлаётган карантин ости юкларини назоратини таъминлашга алоҳида эътибор қаратилиб, ҳар бир маҳсулот синчковлик билан карантин кўригидан ўтказилмоқда. Ўсимликлар карантини давлат инспекцияси ОАВ вакиллари учун ташкил этган пресс-тур давомида Унда журналистлар чегара маскани инспекторлари фаолияти хусусан, карантин ости юкларини карантин назоратидан ўтказиш тартиби билан яқиндан танишиш имконига эга бўлдилар.
Таъкидланишича, Инспекция томонидан 2020 йил мобайнида чет мамлакатларга экспорт қилинган 446 968 тонна карантин остидаги юклар ва 905 121 дона ҳар хил мевали ва манзарали кўчатлар ҳамда гуллар карантин назоратидан ўтказилиб, уларга ҳалқаро стандарт талабларига мувофиқ бўлган 19 066 дона фитосанитар сертификатлар берилган. Шу вақт давомида чет мамлакатлардан импорт қилинган 2 207 638 тонна карантин остидаги юклар, 5 887 966 дона ҳар хил мевали, манзарали кўчатлар ҳамда гулларни карантин назоратидан ўтказилиб, уларга 54191 дона карантин кўригидан ўтказиш далолатномалари ва транспорт бирлиги далолатномалари расмийлаштириб берилди.
Импорт қилувчилар томонидан 239 та холатда карантин қоидалари бузилиши ва зарарланган холатда келтирилганлиги сабабли, рад этилиб 13 холатда орқага қайтарилган. Шу жумладан, хужжатларсиз ва зарарланган холатда келтирилган 1681.3 кг ўсимлик махсулотлари ва 28394 дона хар хил кўчатлар хамда гуллар ёқиш ва кўмиш йўли билан йўқ қилинди. Ташқи карантин бўйича 4244 дона далолатномалар расмйлаштирилган.
Шахримиз худудидаги экспортбоп қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини тайёрлаш ва қадоқлаш билан шуғулланувчи тадбиркорлик субъектларига маҳсулотларни чет давлатлар фитосанитария талабларига мувофиқлаштириш, тегишли маслаҳатлар ва амалий ёрдам бериш учун мавжуд 8 та қадоқловчи корхоналарни рўйхати шакллантирилиб, туманлар миқиёсида ўсимликлар карантини давлат инспекторлари бириктирилди.
— Мазкур ишлар жорий йилда ҳам фаол давом эттириляпти, — дейди Тошкент шаҳар ўсимликлар карантини давлат инспекцияси инспектори Жавоҳир Расулов. — Хусусан, 2021 йилнинг I чорагида карантин остидаги юкларнинг импорт ва экспорти жараёнида 10 855 дона транспорт бирлигини очиш ва карантин кўриги далолатномаси, 5080 дона халқаро фитосанитария сертификати расмийлаштирилди. Туман инспекторлари томонидан эса ҳудуд фитосанитар тозалигини таъминлаш ва помидорнинг жигарранг бужмайиш вируси, помидор куяси, цитрус оққаноти, цитрус инли куяси, арча унсимон қурти ҳамда омбор зараркунандаларини аниқлаш мақсадида 65 гектар майдонда мониторинг ўтказилиб, холат юзасидан 147 дона мониторинг маълумотномалари, 280 дона фитосанитар дала назорати далолатномалари ҳамда 317 дона ички фитосанитария сертификатлари расмийлаштирилди.
Шаҳар ҳудудидаги карантин остидаги маҳсулотларни олиб кириш, олиб чиқиш, ишлаб чиқариш, қайта ишлаш, сақлаш, ташиш, реализация қилиш билан шуғулланадиган тадбиркорлик субъектларига тегишли бўлган иссиқхона, мевали боғ, қайта ишлаш корхоналари, қадоқлаш цехлари ва омборхоналарда карантин остидаги маҳсулотнинг ўсимликлар карантини қоидаларига ҳамда фитосанитария талабларига мувофиқлигини аниқлаш мақсадида ўсимликлар карантини соҳасида мониторинг юритилди ва 13 маротаба Марказий карантин лабораториясига белгиланган тартибда намуналар торширилди. Айни пайтда чегара масканида фаолият олиб бораётган инспекторларнинг ҳар бири махсус планшетлар билан таъминланган бўлиб, бу карантин ости юкларига электрон тартибда далолатномалар, сертификатлар беришда қўл келмоқда.
Ирода ТОШМАТОВА,
“Янги Ўзбекистон” мухбири
