Грипп ўткир юқумли вирусли касаллик бўлиб юқори нафас йўлларининг заҳарланиши билан характерланади.

Грипп касаллигига мавсумийлик хос, асосан куз-қиш-баҳор ойларида кўп учрайди. Ушбу мавсумларда касалликнинг ортишига ҳаво ҳароратининг пасайиши, юқори нафас йўлларининг яллиғланиш касалликлари, организмдаги витаминлар танқислиги, хоналардаги одамлар зич яшаши сабаб бўлади.

Грипп вирусларни тарқатувчи асосий манба касалланган бемор одам бўлиб, у бетобликнинг 2-3 кунларида атрофидагилар учун жуда хавфли бўлади. Касаллик кўпинча хаво-томчи йўли билан юқади. Бемор акса урганда, йўталганда, гаплашганда сўлак томчилари билан грипп вирусларини атроф-мухитга тарқатади.

Грипп билан барча ёшдаги кишилар касалланади, айниқса заиф (нимжон) болалар, кекса ёшдаги кишилар, ҳомиладорлик ҳамда сурункали хасталиклари бўлган, тамаки чекувчи шахсларга тез юқади ва уларда оғиб ўтиб, кўпгина оғир асоратларга олиб келиши мумкин.

Касаллик эт увишиши, тана ҳароратининг (39-40 0С гача) кўтарилиши, бош оғриғи, мушаклардаги оғриқлар билан бошланади. Кейинчалик танглай муртакларининг қизариши, бош айланиши, иштаҳасизлик, бурун битиши, оғриқли йўтал кузатилади. Бу ҳолат 2-7 кунгача давом этиб, даво муолажалари ҳамда яхши парвариш қилинса, бемор ўзини яхши ҳис қила бошлайди.

Халқ орасида гриппнинг ўзи эмас, балки унинг асорати ёмон деган фикр бежиз айтилмаган. Баъзилар грипп касаллигига эътиборсизлик билан қарайди, яъни оёқда юриб ўтказади ёки ўз билганича нотўғри даво муолажаларини қилади. Бундай ҳолатларда касалликнинг асоратланиши:

ўпка тўқималарни яллиғланиши (зотилжам),

мия пардасининг яллиғланиши (менингит),

мия пардаси ва моддасининг яллиғланиши (менингоэнцефалит),

қулоқнинг яллиғланиши (Отит),

Бурун ёндош бўшлиқларнинг яллиғланиши (Синусит) каби оғир асоратлар кузатилади.

Касалликни олдини олиш чоралари:

Уюшган жамоаларда (мактаб, концерт заллари, иш жойлари, кинотеатрлар, умумий транспорт воситалари) 4 қаватли докадан тикилган ниқобда юриш тавсия қилинади. Яшаш хоналарини вақти-вақти билан шамоллатиб, исириқ тутатиб туриш керак бўлади;

кўпроқ очиқ ҳавода сайр қилиш;

гриппга қарши вакцина билан эмланиш.

Грипп касаллигига қабул қилинадиган даво муолажалари фақат шифокор тавсиясига кўра бўлиши керак.

Оилада бирор кишида грипп касаллигига шубҳа бўлганда уни ишга, мактабга, мактабгача таълим-тарбия муассасаларига, жамоат жойларга юбормаслик, беморни атрофдагилардан алоҳидалаш.

Яшаш хоналарини вақти-вақти билан шамоллатиш, исириқ тутатиш;

Ҳар бир шахс кун тартибига риоя қилиши, ҳаракатли машқлар, танасини қуёшда тоблаш, сув муолажалари билан танани мунтазам равишда чиниқтириши;

Мавсумий мева ва сабзавотлардан вақтида кўпроқ-кўпроқ истеъмол қилиб туриши;

Мавсумга мос кийиниш;

Грипп касаллиги билан касалланган беморларга ва соғлом инсонларга суюқликлар (малина, смародина, лимон ва асал қўшилган чой, иссиқ сут, наъматак дамламаси) ичиш тавсия этилади.

Кундалик турмушда юқорида айтиб ўтилган тавсияларга амал қилинса, ҳар биримиз грипп касаллигининг олдини олишда ўз ҳиссамизни қўшган бўламиз ва ўзимизни ҳамда атрофдаги ҳамюртларимизни грипп ҳамда юқори нафас йўлларининг ўткир респиратор хасталикларидан асраган бўламиз.

Наргиза НУРУЛЛАЕВА,

Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати

Тошкент шаҳар бошқармаси ОАВ ва жамоатчилик билан ишлаш бўлими врач эпидемиологи