Ҳангоми ҳафриёт маълум шуд, ки дар ғоре, ки дар баландии 15-20 метр аз сатҳи санги амудӣ пайдо шудааст ва дастрасии он хеле мушкил аст, дар баробари силоҳҳои сангин, устухонҳои кӯфтаи ҳайвоноти ваҳшӣ, тасвири пурра ва вайроннашавандаи умри як неандертал, ки ба 100-40 ҳазор соли пеш аз милод тааллуқ дорад, (боқимондаҳои хокистар, оташдонҳои мудаввар) нигоҳ дошта шудааст.
Дар айни ҳол ҳафриёт аз ҷониби саркорманди илмии Маркази миллии меъмории Академияи илмҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон, археолог Рустам Сулиманов ва палеонтологи Маркази тадқиқотҳои эволютсияи инсони Донишгоҳи Гриффет дар Авсралия Ҷюлен Луис анҷом дода мешаванд. Барои маълумот, ғори Хатак соли 2021 аз ҷониби докторанти Маркази миллии меъмории Академияи илмҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон Холиер Ойназаров дар рафти ҷустуҷӯи нақшҳои қадимии рӯи санг кашф карда шудааст. Тадқиқот ва ҳафриёти аввалин дар ин ёдгорӣ моҳи июни соли 2022 анҷом дода шуда буд.
Барои нигоҳ доштани ин ёдгории нодири бостоншиносӣ бояд дар ҳудуди мамнуъгоҳи давлатии Сурхон осорхонаи археологии ғори Хатак ташкил кард. Дар навбати худ, даромадгоҳи ғорро бо тирезаҳои шишагӣ ё панҷараҳои оҳанӣ муҳофизат кардан мумкин аст, то қабати фарҳангии ғор бо усулҳои муосир ва палеонтология, палеогеография, мероси генетикии эҳтимолан ҳифзшудаи одамони қадим, ки дар ин ҷо зиндагӣ мекарданд, омӯхта шавад.
Марди неандерталиро бояд дар назди ғор бо саҳни тахтагини баланд ё металлӣ иҳота кард, ки атрофаш бо монеаҳо ва зинапояҳо муҷаҳҳаз шудааст, хабар медиҳад Вазорати сайёҳӣ ва мероси фарҳангӣ.
