Ба хотираи фавтидагон сураҳо аз Қуръон ва дуоҳо хонда шуд. Маросими ёдбуд барпо гардид.

Мардуми мо дар рӯзҳои ҷашни истиқлолият ба таври анъанавӣ хотираи ватандӯстонро пос медоранд, муборизаи онҳоро барои озодӣ ва истиқлолият, саҳми онҳоро дар расидан ба ин рӯзҳои фархунда ёд мекунанд. Ин анъана тасдиқ мекунад, ки халқи мо фидокорона ба Ватан хидмат карданро ҳеҷ гоҳ фаромуш намекунад ва ҳамеша онро қадр мекунад.

Дар давраи сохти тоталитарӣ дар мамлакати мо ҳазорон нафар одамон ба табъид дучор гардиданд. Оилаҳо вайрон шуданд, бачагон ятим монданд. Танҳо дар солҳои 1937-1938, ки репрессияҳо ба миқёси калонтарини худ расид, қариб 7 ҳазор нафар ҳамватанони мо парронда шуданд.

Қатлҳо дар ҳамон ҷое анҷом дода шуданд, ки ҳоло гулгашти ҳозира ҷойгир аст. Дар солҳои истиқлолият дар ин ҷо корҳои ободонӣ ба роҳ монда шуда, осорхонаи Хотираи қурбониёни табъид бунёд карда шуд. Филиалҳои музей дар Ҷумҳурии Қароқалпоқистон ва вилоятҳо кушода шуданд. Ҳоло дар музей бахшида ба арбобони маърифати Туркистон намоишгоҳ ташкил шудааст.

Қироати Қуръон низ дар назди санги қабри рамзӣ дар хиёбон сурат гирифт.

– Ҳар дафъае, ки мо ба ин ҷо меоем, гузаштагони диловари худро, ки дар роҳи озодии халқамон ҳалок гардидаанд, ёдоварӣ карда, тасалло меёбем. Хотираи онҳоро пос доштан, кори наҷиби онҳоро давом додан ҳам шараф ва ҳам ӯҳдадорӣ аст. Сарнавишти аҷдодони саркубшуда моро даъват мекунад, ки ба қадри истиқлолият расида, онро ҳифз кунем. Дар сулҳ ва ободӣ зиндагӣ кардан дар ин кишвари соҳибистиқлол неъмати бузург, ҳадяи Худованди мутаъол аст. Аз ин рӯ, ҳамаи инро бо ҳисси миннатдорӣ қадр кардан лозим аст, – гуфт Президент.

Зимнан зикр гардид, ки дар давоми солҳои 1937-1953 дар Ӯзбекистон 100 ҳазор нафар ба репрессия гирифтор шуда, 13 ҳазор нафари онҳо парронда шудаанд. Мутаассифона, таъқиб бо ин тамом нашуд.

Солҳои 80-ум ҳазорҳо ҳамватанони мо аз беадолатӣ азоб кашиданд. Бо иттиҳомоти бардурӯғ, ки асоси ба истилоҳ «парвандаи пахта», «парвандаи ӯзбек» гардид, 40 ҳазор нафар сокинони ҷумҳурӣ тафтиш ва 5 ҳазор нафар ба ҷавобгарии ҷиноӣ кашида шуданд.

Сарвари давлатамон таъкид кард, ки таъқибҳои сиёсӣ алайҳи фарзанди бузурги халқи ӯзбек Шароф Рашидов, ки бисту панҷ сол ба Ӯзбекистон сарварӣ кардааст, ки баъди марги ӯ оғоз ёфт, боиси таассуфҳои хоса гардид.

Кори хуби омӯзиши ҳаёти ҷадидиён, абадӣ гардондани хотираи онҳое, ки беадолатона таъқиб карда шудаанд, қайд карда шуд.

– Мо барои барқарор намудани адолат кори бисёреро анҷом медиҳем. Бо иштироки олимони муаррих комиссияҳо ташкил карда шуда, ҳуҷҷатҳои архив омӯхта мешаванд. Дар давоми ду соли охир Суди Олии Ӯзбекистон номи беш аз 850 нафар ва соли равон 240 нафари дигарро аз ҳамватанони мо сафед кардааст. Мо набояд ин тадқиқотро қатъ кунем. Халқи мо бояд ин ҳақиқатро донад, – гуфт Шавкат Мирзиёев.

Таърихи он замон бо ҳуҷҷатҳои нав ва далелҳои шайъӣ пурра мегардад. Дар Ҷумҳурии Қароқалпоқистон, вилоятҳо ва шаҳри Тошканд Китобҳои хотира тайёр карда шуданд, ки ба онҳо маълумот дар бораи 40 ҳазор ҳамватанони мо ворид карда шудааст. Ин мачмӯаҳо ба наздикӣ аз чоп мебароянд.

Сарвари давлат қайд кард, ки дар баробари ин, хотираи қурбониёни репрессияро бевосита дар маҳаллаҳое, ки онҳо зиндагӣ мекарданд, абадӣ гардондан зарур аст.

– Бале, музейҳо ташкил карда шуданд, китобҳо чоп мешаванд, сафедкунӣ давом дорад. Аммо мо набояд дар як ҷо қарор гирем. Фикр мекунам, агар дар мактабҳо, ки қурбониёни репрессия дар куҷо таваллуд шудаанд ва ҳоло насли онҳо дар куҷо зиндагӣ мекунанд, лавҳаҳои номгузорӣ гузорем, аз ҳар ҷиҳат дуруст мебуд. Гузашта аз ин, маҳз дар чунин рӯзҳои фаромӯшнопазир хонаҳои онҳоро зиёрат кардан лозим аст. Мо ба зиёрати иштирокчиёни ҷанг меравем, чаро қурбониёни табъидро ёд намекунем?! Охир ҳаёти онҳо пур аз қаҳрамонӣ аст. Мо бояд онро омӯзем, таблиғ кунем, ба таваҷҷуҳи ҷавонон расонем, – гуфт роҳбари давлат.