Olimlar Oy tuprogʻida oʻsimliklar oʻsishi mumkinligini isbotlashdi

    Fan 16 May 2022 1545

    AQSHning Florida universiteti geologlari va bogʻbonlari regolitda, yaʼni Apollonning birinchi qoʻnishi paytida toʻplangan oy tuprogʻida muvaffaqiyatli oʻsimlik yetishtirib, NASAning 2024-yilda Oyda tadqiqotlarni davom ettirishiga undaydigan xulosalarni eʼlon qilishdi.

    Regolit (oy tuprogʻi)ni olish oson ish emas edi, shuning uchun UF kosmik zavodi laboratoriyasi olimlari tuproq bilan ishlash imkoniyatini berish uchun 11 yil ichida uch marta NASAga murojaat qilishdi. Yerdagi regolit zaxiralari cheklangan va u NASAning Jonson kosmik markazida oksidlanish va ifloslanishning oldini olish uchun azot ostida saqlanadi.

    Regolit Yer tuprogʻidan sezilarli darajada farq qiladi, chunki u radioaktiv quyosh nurlariga taʼsir qiladi. Unda oʻsimliklarni yetishtirish uchun “Murashige-Skoog” deb nomlangan maxsus oʻgʻit aralashmasini, shuningdek, muntazam sugʻorishni talab qiladi. Ushbu qoʻshimchalar regolitda muhim oziq moddalar yetishmasligini qoplaydi.

    Tadqiqotni moliyalashtirishda yordam bergan NASA 2021-yilda jamoaga 12 gramm regolit berdi. Urugʻlar ekilganidan soʻng, olimlar uni qattiq nazorat ostida oʻsimliklar yetishtirish xonasida terrariumlarga oʻtkazishdi. Tadqiqotchilar dastlab urugʻlarning unib chiqishiga ishonchlari komil emas edi, chunki bu tajriba birinchi turdagi tajriba edi. Ammo ekilganidan 60 soat oʻtgach, regolitdagi barcha urugʻlar unib chiqdi va mayda novdalar bera boshladi.

    Biroq, jamoaning muvaffaqiyati qisman qaysi urugʻlar tanlanganiga ham bogʻliq edi. Arabidopsis - kosmosda boʻlgani kabi, Yer yuzasida ham tadqiqot qilish uchun namuna organizm sifatida juda tez-tez ishlatiladigan oʻsimlik hisoblanadi. Olimlar ham regolitda undirish uchun aynan shu oʻsimlikni tanlagan.