Мемлекет басшысы әлеуметтік қорғау жүйесін нығайтуға қатысты жиналыс өткізді

    13 желтоқсан күні Президент Шавкат Мирзиёевтің төрағалығымен әлеуметтік қорғау саласындағы жұмыс нәтижелері және 2025 жылға арналған басты міндеттер талқыланған видеоселекторлы жиналыс өтті.

    Өзбекстан – әлеуметтік мемлекет. Конституциямызда бекітілген осы қағида негізінде қамқорлық және көмек көрсету жүйесі халыққа жақындатып келеді. Барлық өңірлерде «Инсон» орталықтары ашылып, 102 әлеуметтік қызмет түрі махаллаларда іске қосылды. Әлеуметтік қызметкерлер үйлерді аралап, биыл тізімде болмаған тағы 95 мың мұқтаж адамға көмек көрсетті. 51 мың адамға мүгедектік дәрежесі тағайындалды, 26 мыңы протез алды. 4 мың жалғызбасты қарт анықталып, оларға үйлерінде күтім көрсету ұйымдастырылды. Мүгедектігі бар 5 мың бала балабақша мен мектепке орналастырылды.

    Мұндай бағытталған жұмыстардың арқасында халық қабылдау орталықтарына және әкімдіктерге әлеуметтік көмек пен қызметтер туралы шағымдар 35 пайызға азайған.

    Үш ай бұрын облыс және аудан деңгейіндегі 14 мың басшы 75 мың тұрмысы төмен отбасына бекітіліп, олармен жеке жұмыс жүргізу қолға алынды. Нәтижесінде бұл отбасылардан 17 мың адам тұрақты жұмысқа орналасты, кәсіпкерлік және қосалқы шаруашылық арқылы 14 мың адамның табысы артты. 30 мың бала балабақшаға, үйірмелерге және кәсіпке оқытумен қамтылса, 45 мың мұқтаж тұрғынға медициналық көмек көрсетілді.

    Дегенмен кейбір жерлерде жұмыс дұрыс ұйымдастырылмаған жағдайлар бар. Мысалы, 184 басшы жауапты болған тұрмысы төмен отбасылардың үйіне бірде-бір рет бармаған. Республика бойынша мүгедектігі бар адамдардың жұмыспен қамтылу деңгейі 20 пайызға жеткенімен, «Жалақұдық», «Чимбай», «Пастдарғом», «Чортоқ» және «Денау» аудандарында бұл көрсеткіш айтарлықтай төмен. Келесі жылға Инвестициялық бағдарламаға енгізілетін 598 әлеуметтік мекеме жобасы мүгедектігі бар адамдарға бейімделмеген.

    Жиналыста осындай кемшіліктер айтылып, алдағы іс-шаралар талқыланды. Мемлекет басшысы әлеуметтік қорғау жүйесін нығайтуға бағытталған жаңа бастамаларды ұсынды.

    Келесі жылы 1 миллион 200 мың тұрғынды кедейліктен шығару үшін білім беру, үйірме, өнер-кәсіп, медицина мәселелерін шешу және өмір сүру жағдайларын жақсарту қажеттігі атап өтілді.

    Бұл бағытта жақсы тәжірибелер бар. Мәселен, «Тайлақ» және «Косонсай» аудандарында «Ерте даму орталықтары» ашылып, тұрмысы төмен және мүгедектігі бар 4 200 балаға балабақша тәрбиесі берілген. Облыс әкімдеріне осы тәжірибені зерделеп, әрбір ауданда енгізу тапсырылды.

    Сонымен қатар, келесі жылы тұрмысы төмен халық көп шоғырланған мың махаллаға тағы бір отбасылық балабақша қызметі жолға қойылады. Жаңа жылдан бастап отбасылық балабақшалардағы орындардың 15 пайызы тұрмысы төмен отбасы балаларына беріледі және балабақша төлемі ішінара өтеледі.

    Кедей отбасылардың балаларына білім алып, өмірін жақсарту үшін қосымша мүмкіндіктер жасалады. Атап айтқанда, 118 мың жас шет тілдерін, ақпараттық технологияларды және кәсіби дағдыларды меңгеруге оқытылады. Бұл үйірмелердің шығындарының 80 пайызы бюджет есебінен өтеледі. 2025 жылы осындай отбасылардан 3,5 мың бала грант негізінде жоғары оқу орындарына қабылданады.

    Кедей отбасыларда өздігінен қозғала алмайтын 23 мың адамға ата-аналары, жұбайлары немесе балалары қарап отыр. Қаңтар айынан бастап, олардың 19 мыңы үй жағдайында, ал 4 мыңы күндізгі күтім негізінде қамқорлыққа алынады. Нәтижесінде бұл іспен айналысқан 15 мың адамның уақыты босап, жұмыс істеу мүмкіндігі туады. Мұндай қызмет көрсеткен жеке секторға отбасылық шығынның 80 пайызын мемлекет өтеп береді. Бұл тәжірибе алдымен Ташкент қаласы мен облыстарда жыл соңына дейін енгізіледі.

    Кедей отбасылардан 460 мың адам медициналық көмекке, ал 6 мың отбасы тұрғын үй жағдайын жақсартуға мұқтаж. Осыған орай, келесі жылы мұқтаж адамдардың хирургиялық операцияларына арналған медициналық сақтандыру қорына қосымша 185 миллиард сум бөлінеді. «Әлеуметтік дәптер» қаражаты тұрмысы төмен отбасылардың өмір сүру жағдайларын жақсартуға және табысын арттыруға жұмсалады.

    Қазіргі кезде азаматтар әлеуметтік көмек пен қызметтер алу үшін 10-нан астам құжат жинауға мәжбүр. Енді бұл құжаттардың орнына бір ғана «әлеуметтік карта» енгізіледі. Бұл карта арқылы қоғамдық көлікте тегін жүруге, электр энергиясы мен газ және оқу шығындарына өтемақы алуға болады. Зейнетақы мен жәрдемақы да осы картаға аударылады.

    Бұл жүйе 1 шілдеге дейін Ташкент қаласы мен «Янгийул» ауданында сынақтан өткізіліп, кейін барлық жерде енгізіледі.

    Жиналыста мүгедектіктің себептері және оларға көмек көрсету мәселелері талқыланды. 33 ауданда мүгедектігі бар адамдарды оңалту деңгейі өте төмен екені айтылды.

    Сондықтан әр облыстық және аудандық ауруханаларда оңалту қызметтері ұйымдастырылады. 12 оңалту орталығында эрготерапия, физиотерапия және емдік гимнастика қызметтері 5 есе артады. 7 медициналық жоғары оқу орнында оңалту кафедралары ашылып, профессорлар мен оқытушылар Корея тәжірибесі негізінде қайта оқытылады. Республика оңалту орталығына Корея мен Жапониядан сарапшылар шақырылып, мамандардың біліктілігі арттырылады.

    Кейбір мүгедектік түрлерінде үй жағдайында жаттығулар жасау арқылы денсаулықты қалпына келтіруге болады. Сондықтан науқастарға арнайы жаттығу бағдарламасы және дұрыс тамақтану мәзірі таратылатын болады. Енді оңалтудың тиімділігі мүгедектігі бар адамдардың қозғалыс және қарым-қатынас қабілеттерінің өзгерістеріне қарап бағаланады, осыған байланысты дәрігерлерге қосымша ақы төленеді.

    Қазіргі кезде мүгедектерге берілетін протездер мен оңалту құралдарының саны 18-ден 30-ға дейін, ал қаржыландыру көлемі 1,5 есе артты. Нәтижесінде жыл басынан бері 100 мың адамның қажеттілігі қамтамасыз етілді.

    Енді бұл тізімге тағы 7 түрлі құрал қосылып, 2025 жылы 80 мың мұқтаж адамға қажетті протездер жеткізіледі.

    Жасалған мүмкіндіктердің арқасында биыл кәсіпкерлер мүгедектігі бар 40 мың адамды жұмысқа алған. Мұны кеңейту үшін 1 қаңтардан бастап мүгедектер үшін әлеуметтік салық 1 пайыз мөлшерінде белгіленді.

    Кәсіпорындарға сурдо-аудармашысы, психолог және зағиптар үшін көмекші қызметінің шығындарына 50 миллион сумға дейін субсидия беріледі. Мұндай адамдарды жұмысқа орналастырған жеке жұмыспен қамту компанияларына 500 миллион сумға дейін грант бөлінеді. Осы мүмкіндіктер арқылы тағы 80 мың мүгедек адамды жұмысқа орналастыруға болатыны айтылды.

    Қиын жағдайға тап болса да, өзіне күш-жігер тауып, өмірін өзгерткен қайсар жандар қоғамда көп. Оларды үлгі ретінде көрсету үшін ерліктері туралы деректі және көркем фильмдер түсіру қажет екені айтылды.

    Әлемде мүгедектерге арналған 100-ден астам спорт түрі бар. Бірақ елімізде тек 22 түрі бойынша медициналық рұқсат беріледі.

    Енді халықаралық стандарттар негізінде мүгедектерге ұсынылатын спорт түрлері кеңейтіледі. Олардың қабілеті ауру түріне қарай автоматты түрде анықталады. Осы саладағы спорт жаттықтырушыларының жалақысы 1 қаңтардан бастап 1,5 есе арттырылады. Өңірлердегі 130 спорт мектебі, 90 арнайы оқу орны және 29 «Қарттар» үйінің алаңдары бейімделген спорт түрлеріне лайықталмақ.

    Құзырлы органдарға келесі жылы бейімделген спортпен қамтылғандар санын 1,6 есеге арттырып, 45 мың адамға жеткізу тапсырылды.

    Мүгедек балаларды біліммен қамту мәселелеріне ерекше назар аударылды. Осы мақсатта әр ауданда бір балабақшада инклюзивті білім беру тобы ашылады. Қозғалысы шектеулі балалардың мектепке барып-келу шығындарының 75 пайызын өтеу жүйесі енгізіледі. 1 қыркүйекке дейін 954 мектепте инклюзивті сыныптар ұйымдастырылып, тағы 1 800 мүгедек баланың білім алуына жағдай жасалады.

    Биыл балалар үйлері мен арнайы оқу орындарынан 300 бала отбасылық ортаға оралды. Осы тәжірибе негізінде тағы 500 баланы жауапты адамдарға бекітіп, отбасылық балалар үйлеріне және мектепке орналастыру маңызды екені айтылды.

    Жиналыста талқыланған мәселелер бойынша жауапты тұлғалардың есептері тыңдалып, әлеуметтік сала өкілдерінің ұсыныстары қарастырылды.

    No date selected
    February 2025
    1
    2
    3
    4
    5
    6
    7
    8
    9
    10
    11
    12
    13
    14
    15
    16
    17
    18
    19
    20
    21
    22
    23
    24
    25
    26
    27
    28
    Use cursor keys to navigate calendar dates