Іс-шараға ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер делегацияларының және оның тұрақты органдарының басшылары, бақылаушы және диалог бойынша серіктес елдердің жетекшілері, құрметті қонақтар, БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш және басқа да халықаралық ұйымдардың басшылары қатысты.

Өзбекстан Президенті өз сөзінде кеңейтілген құрамдағы «ШЫҰ плюс» отырысының бір мезгілде өтіп жатқанын атап өтті.

– Қазір әлем сенім, әділеттілік пен ынтымақтастықты қалпына келтіруге бұрынғыдан да мұқтаж, – деді Мемлекет басшысы.

Бүгінгі жаһандық үдерістерге баға бере отырып, Мемлекет басшысы саяси және экономикалық «ыдыраулар», соғыс пен қақтығыстар халықаралық қатынастар жүйесінің негізі мен шешуші қағидаттарының тозуына әкелетінін атап өтті.

- Қарама-қайшылық пен протекционизм әлемдік экономиканың ыдырауына және жеткізу тізбегінің бұзылуына себеп болуда. Сауда, қаржы, инвестиция, технологиялар және инновациялар трансферті салаларындағы елдердің тиімді ынтымақтастығына кедергі келтіретін жаңа бөлетін шекаралар пайда болуда, – деді Мемлекет басшысы.

Айтып өткендей, «Бұл мәселелерді шешудің жалғыз жолы – ортақ қауіпсіздік, даму және өркендеу жолындағы күш-жігерімізді біріктіру».

Өзбекстан басшысы ШЫҰ әрқашан халықаралық құқықтың жалпыға танылған қағидаттарына және БҰҰ-ның орталық үйлестіруші рөлін ұстанатын көпжақтылыққа негізделген әділетті әлемдік тәртіптің жақтаушысы болғанын және болып қала беретінін атап өтті.

Сонымен бірге, қалыптасып келе жатқан шындық Шанхай ынтымақтастық ұйымының тиімділігін арттырудың жаңа стратегиялық тәсілдерін талап етуде.

– Ұйымымыздың орасан зор әлеуеті және оның әлемдік саясаты мен экономикадағы өсіп келе жатқан рөліне сәйкес келетін жаңа мақсаттар мен міндеттерді әзірлеудің уақыты келді, – деді Президент.

Мемлекет басшысы ШЫҰ құрылғаннан бері қазіргі заманғы қауіп-қатерлердің сипаты мен ауқымы айтарлықтай өзгергендіктен, оның қауіпсіздік мәселелеріндегі қызметінің тұжырымдамалық негізіне жаңа көзқараспен қарауды ұсынды.

ШЫҰ әлеуетін нығайтуда, атап айтқанда, Қауіпсіздік тәуекелдері мен қауіп-қатерлеріне қарсы әмбебап орталық құруда осы факторларды ескеру қажеттігі көрсетілді.

Өзбекстан Президенті құзырлы органдар басшылары және сарапшылардың қатысуымен жыл сайынғы «ШЫҰ плюс қауіпсіздік мәселелері бойынша диалогты» өткізу туралы бастама көтерді.

Мемлекет басшысы ШЫҰ кеңістігінде сауда-экономикалық ынтымақтастықты дәйекті «қайта жолға қою», көпжақты сауда мен салааралық әріптестіктің берік негіздерін құрудың маңыздылығын атап өтті.

Саммит барысында тараптар сауда рәсімдерін жеңілдету және электронды сауданы дамыту, технологиялық кооперация, оның ішінде болашақ өндіріс желілерін ынталандыру бойынша кешенді шаралар қабылдауға қол жеткізілгені айтылды.

Іскерлік диалог үшін тиімді алаң құру мақсатында Өзбекстан басшысы жыл сайын барлық серіктестерді тарта отырып, «ШЫҰ ЭКСПО» халықаралық өнеркәсіптік көрмесін өткізуді ұсынды.

Экономикалық ынтымақтастық ұйымы, Парсы шығанағы елдерінің ынтымақтастық кеңесі, ЕЫҰ, АСЕАН және басқалармен экономикалық ынтымақтастықты белсенді түрде ілгерілетудің және бірлескен бастамаларды жүзеге асыру мүмкіндіктерін іздеудің маңыздылығы атап өтілді.

Бүгінгі геосаяси жағдайда өңіраралық өзара тәуелділікті нығайту мақсатында инклюзивті және интеграцияланған көлік-транзит жүйесін қалыптастыру ерекше маңызға ие екені сөз болды.

Өзбекстан Президенті атап өткендей, экологиялық проблемалар өсіп келе жатқан жағдайда климат саласындағы ынтымақтастық ШЫҰ-ның жаңа күн тәртібінің ең маңызды бөлігіне айналуы тиіс. Осыған байланысты «жасыл» даму саласындағы ортақ мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін нақты шараларды қамтитын Климаттың өзгеруіне қарсы күрес саласындағы ынтымақтастық туралы келісімді әзірлеу ұсынысын қолдады.

Сонымен қатар, Ташкентте экологиялық тұрақтылық пен «жасыл» өсу саласында зерттеулер жүргізетін ШЫҰ-ның Климаттық проблемалардың инновациялық шешімдері орталығын құру ұсынылды.

Халықтың өмір сүру сапасын жақсарту және әлеуметтік қорғау мәселелері ұйымның күн тәртібінде басты орын алуы тиіс, деді Мемлекет басшысы. Осы тұрғыда келер жылы Самарқанд қаласында өтетін Болашақ саммитінің мақсаттарына қол жеткізуге лайықты үлес қосу үшін БҰҰ аясында тұрақты әлеуметтік қорғау мәселелеріне арналған жаһандық конференция өтетіні жарияланды.

Мемлекет басшысы өркениетаралық диалогтың бірегей үлгісін ілгерілетуге және бірлесіп нығайтуға шақырды. Атап өтілгендей, «халқтарымыздың бай мәдени-тарихи және рухани мұрасы, салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы мен тұрмыс-салты өзара сенім, тату көршілік пен жақын достық көпірін нығайтуға қызмет ететін құдіретті әрі өмірлік күш».

Жақында қабылданған БҰҰ Бас Ассамблеясының «Халықаралық өркениетаралық диалог күні» қарарында дәл осы бағыт көрініс тапқаны атап өтілді.

Осы орайда Өзбекстан тарапынан алға тартылған ортақ қауіпсіздік пен өркендеу жолындағы ынтымақтастық бойынша Самарқанд бастамасының өзектілігі тағы бір мәрте атап өтілді. Бұл бастаманы жүзеге асыру орнықты даму жолындағы қақтығыстарды еңсеруде өркениеттер арасындағы диалогты нығайтуға қызмет етеді.

Мәдениет, білім, жастар және туристік алмасу салаларындағы бағдарламаларды жүзеге асыруға да баса назар аударылды. Атап айтқанда, аталған бағыттардағы жобаларды жүйелеуге және бірлесіп жүзеге асыруға мүмкіндік беретін ШЫҰ-ның гуманитарлық бастамалары мен бағдарламаларының бірыңғай банкін әзірлеу ұсынылды.

Мемлекет басшысы сөзінің соңында «ШЫҰ плюс» форматындағы осы кездесудің нәтижелері Шанхай ынтымақтастық ұйымы аясындағы көпжақты әріптестікті дамытуға күшті серпін беретініне сенім білдірді.