Буюк Британиянинг Кардифф университети қошидаги Деманс тадқиқотлар институти директори, профессор Жулие Уильямснинг айтишича, ген терапияси ва халқаро тадқиқотлар ҳар куни олимларга касаллик ҳақида кўпроқ маълумот бермоқда. Унинг тадқиқот гуруҳи прогрессив касаллик ривожланиш хавфини сезиларли даражада оширадиган 92 генни аниқлади, деб хабар бермоқда Telegraph.co.uk.
Олимлар 2009 йилда ўз тадқиқотларини бошлаганларида генланинг фақат учтасини билишган эди.
— Ишлар тезлашмоқда ва яхшиланмоқда", деди 30 йилдан бери Aлцгеймер касаллигини ўрганаётган профессор Уильямс. — Сўнгги етти йил ичида мен олдинги 20 йилдагига қараганда кўпроқ нарсани ўргандим.
Унинг сўзларига кўра, ушбу касалликнинг минглаб ҳолатларини ўрганиш унга оддий дори ҳеч қачон бўлмайди, балки уни юрак хасталиги ёки инсулт каби даволаш кераклигини тушунишга имкон берди. Бу ерда кўплаб омиллар касалликнинг ривожланишига ёрдам беради ва бир нечта даволаш усуллари уни кечиктириш ёки олдини олишга кўмаклашади.
— 2040 йилга келиб биз бир қатор даволаш усулларини таклиф қила оламиз деб ўйлайман ва эҳтимол сабабини аниқ билмасмиз, аммо улардан бири жуда кўп сабабларга таъсир қилиши мумкин, — деди у. Баъзи дорилар аллақачон бошқа касалликлар учун тасдиқланган. Улар кейинги беш йил ичида клиник амалиётда қўлланилиши мумкин.
Aлцгеймер касаллиги — бу мия касаллиги ва деманснинг энг кенг тарқалган туридир. Касаллик Буюк Британияда 50 ёшдан ошган одамлар ўлимининг асосий сабабларидан бири ҳисобланади.
Тадқиқотлари учун CБЕ унвонига сазовор бўлган профессор Уильямс шундай деди: "Қаерга қарашни бошлашни билганингиздан сўнг, сиз генларнинг маълум бир мия фаолиятига таъсирини ўрганишингиз мумкин. 1990-йилларда миллионлаб қийматга эга бўлган тестлар энди тахминан 30 фунт стерлингга ўтказилиши мумкин. Масалан, биз биламизки, нуқсонли генлар микроглия деб аталадиган иммунитет ҳужайраларининг ишлашини ўзгартиради. Булар миянинг ахлат машиналари бўлиб, улар ахлат деб ҳисоблаган нарсаларни тозалайди. Улар ҳақиқий қолдиқларни тозалашда самарасиз бўлиши ва нотўғри мия ҳужайраларини, шу жумладан, синапсларни йўқ қилиши мумкин. Aлбатта, синапслар нейронлар орасидаги боғланишлардир, шунинг учун агар улар йўқ қилинса, сиз алоқаларни йўқотасиз, фикрларингизни йўқотасиз, хотираларингизни йўқотасиз."
Бу олимлар тарихда биринчи марта дори Aлцгеймер касаллигини секинлаштириши ва хотира бузилишини камайтириши мумкинлигини аниқлагандан сўнг содир бўлди.
Леканемаб — бу ҳар икки ҳафтада бир марта томир ичига юбориладиган дори ва ноябрь ойида эълон қилинган маълумотлар шуни тасдиқладики, у таъсирланган одамларда когнитив пасайишни 27 фоизга секинлаштиради.
Олимларнинг фикрича, касалликнинг "охири бошланиши" бўлиши мумкин бўлган дори шу йил охиригача сотувга чиқарилади.
Музаффар АБДУҲАЛИЛОВ тайёрлади.
