Иқтисодий ўсишдан барқарор фаровонлик сари

Сўнгги тўққиз йилда босқичма-босқич амалга оширилган ислоҳотлар айнан жорий йилда бир нуқтада туташиб, иқтисодий ўсишнинг янги манбалари, янгича мазмуни ва фалсафасини шакллантирди.

Бу йил иқтисодий жараёнларни фақат ялпи рақамлар орқали баҳолаш етарли эмас. Асосий савол шунда: бу ўсиш қаер­дан келяпти, қандай манбалар ҳисобидан таъминланмоқда ва у қанчалик барқарор? Ана шу саволларга жавоб бериш 2025 йил иқтисодиётини англаш калитидир.

Жорий йилнинг тўққиз ойи якунларига кўра, мамлакатимиз ялпи ички маҳсулоти 7,6 фоиз ўсди. 2025 йилнинг январь-ноябрь ойла­рида ташқи савдо айланмаси 72,8 миллиард АҚШ долларини ташкил этиб, 2024 йилнинг шу даврига нисбатан қарийб 22 фоиз ошди. Жумладан, экспорт ҳажми 30,9 миллиард долларга етиб, 26,2 фоиз ўсишни қайд этди. Импорт эса 41,8 миллиард долларга етиб, 18,7 фоиз кўпайди. Мамлакатимиз ташқи савдо айланмасида энг катта улуш Хитой ҳиссасига тўғри келди (20,1 фоиз). Ундан кейинги ўрин­ларни Россия (16,2 фоиз), Қозоғистон (6 фоиз), Туркия (3,7 фоиз) ва Корея Республикаси (2,2 фоиз) эгаллади.

Бу кўрсаткичлар ўтган йилнинг шу дав­ридаги ўсишдан сезиларли даражада юқо­ри. Бир қарашда бу навбатдаги ижобий статистикадек туюлиши мумкин. Аммо иқтисодчи нуқтаи назари билан қаралганда, ушбу ўсишнинг сифат таркиби анча муҳим.

Аввалги йилларда иқтисодий ўсиш кўп жиҳатдан ички истеъмолни рағбатлантириш, бюджет харажатларини кенгайтириш, айрим тармоқларда бир марталик фаоллик ҳисоби­га таъминланган эди. 2025 йилда эса манзара ўзгарди. Ўсиш инвестиция, ишлаб чиқариш ва хизматлар секторидаги барқарор фаоллик орқали шаклланмоқда. Бу эса иқтисодий ўсишни қисқа муддатли эмас, балки ўрта ва узоқ муддатли траекторияга чиқараётган асосий омилдир. 2025 йил иқтисодий сиёса­тининг энг муҳим ютуқларидан бири — макроиқтисодий барқарорлик ва юқори ўсиш ўртасида нозик мувозанатга эришилгани.

Жорий йил 1 ноябрь ҳолатига кўра, йил­лик инфляция даражаси 7,8 фоизга тушди. Бу ўтган йилдаги 10,2 фоиз билан солиштир­ганда жиддий пасайишдир. Муҳими, ин­фляция пасайиши иқтисодий фаолликнинг сусайиши ҳисобига эмас, балки пул-кредит сиёсати ва таклифни кенгайтириш чоралари­нинг уйғунлиги орқали таъминланди.

Марказий банк юритаётган қатъий, би­роқ мувозанатли пул-кредит сиёсати ин­фляция кутилмаларини барқарорлаштирди, миллий валютанинг ички барқарорлигини мустаҳкамлади, бизнес учун прогноз қили­надиган муҳит яратди.

Шу билан бирга, иқтисодиётда ликвид­лик етарли даражада сақланиб, инвестиция ва кредит фаоллиги чекланмади. Бу ҳолат кўп мамлакатлар учун мушкул вазифа ҳисобланган “ўсиш ва барқарорлик дилеммаси” юртимизда амалий ечим топаётганини кўр­сатади.

2025 йилдаги иқтисодиётнинг яна бир муҳим хусусияти ўсиш манбалари диверсифи­кация қилинаётганидир. Жорий йилда иқтисо­дий ўсиш деярли барча асосий тармоқлар ҳи­собига таъминланди. Саноат ҳажми 6,8 фоиз ошиб, ЯИМ ўсишига 1,7 фоиз пункт ҳисса қўш­ди. Айниқса, қайта ишлаш саноатининг улуши 85 фоиздан ошгани қўшилган қиймат яратиш сиёсати самара бераётганини кўрсатади.

Қишлоқ хўжалиги 4,1 фоиз ўсди. Бу натижа фақат об-ҳаво билан эмас, балки агротехноло­гиялар, кластер тизими ва меҳнат унумдорли­гининг ошиши билан боғлиқ.

Қурилиш соҳаси 14,2 фоиз ўсишни қайд этди. Инфратузилма ва уй-жой қурилиши иқтисодиётнинг бошқа тармоқлари учун кучли мультипликатив таъсир кўрсатмоқда. Хизмат­лар сектори 14 фоиз ўсиш билан иқтисодиёт­нинг асосий локомотивига айланди ва ЯИМ ўсишига 4 фоиз пункт ҳисса қўшди.

Рақамлар иқтисодий ўсиш бир ёки икки тар­моққа боғланиб қолмаётгани, балки иқтисоди­ётнинг ички тузилмаси мустаҳкамланаётгани­ни кўрсатади.

Бу моделнинг асосий белгиларини хомашёдан қўшилган қийматга ўтиш, давлат ишти­рокидан хусусий сектор фаоллигига таяниш, ижтимоий сиёсатни иқтисодий сиёсат билан интеграция қилиш, инновация ва рақамлашти­ришни ўсиш драйверига айлантириш кўрини­шида ифодалаш мумкин. Шу маънода, 2025 йил Ўзбекистон учун фақат иқтисодий кўр­саткичлар яхшиланган йил эмас, балки иқти­содий фикрлаш ўзгарган йил сифатида муҳим аҳамият касб этмоқда.

Иқтисодиётда бундай қоида бор: тез ўсиш кўпинча инфляцияни, қатъий барқарорлик эса сустликни олиб келади. Кўп мамлакатлар айнан шу икки танлов ўртасида қолиб кетади. 2025 йил юртимиз учун эса ушбу анъанавий зид­диятни енгиш йўлидаги амалий тажриба йили бўлди. Жорий йил иқтисодий сиёсатининг энг муҳим натижаси шундаки, макроиқтисодий барқарорлик ва иқтисодий ўсиш бир-бирини инкор этувчи эмас, балки ўзаро тўлдирувчи жа­раёнлар сифатида намоён бўлди.

Юқорида қайд этганимиздек, 2025 йил 1 ноябрь ҳолатига кўра, йиллик инфляция дара­жаси 7,8 фоизни ташкил этди. Бу рақам қуруқ статистика эмас. Унинг ортида аҳоли учун ха­рид қобилияти, тадбиркор учун прогноз, инвестор учун ишонч турибди.

Ўтган йил инфляция 10 фоиздан юқори бўл­ган шароитда нархлар тез ўзгарди, бизнесни режалаштириш қийинлашди, аҳоли реал да­ромадларига босим кучайди. 2025 йилда эса вазият ўзгарди. Инфляция пасайиши орқали иқтисодиётда ишонч муҳити шакллана бошла­ди. Бу эса иқтисодий ўсишнинг энг муҳим, аммо кўпинча кўзга кўринмайдиган шартидир. Муҳими, инфляцияни пасайтириш “иқтисодий тормоз” ҳисобига эмас, аксинча, тўғри танлан­ган сиёсат орқали амалга оширилди.

Марказий банк 2025 йилда пул-кредит сиё­сатини “қаттиқлаштириш ёки юмшатиш” каби содда танлов доирасида эмас, балки баланс санъати сифатида юритди. Бир жиҳатдан ор­тиқча пул массаси чекланди, инфляция кутил­малари назоратга олинди, фоиз ставкалари бо­зор учун тушунарли коридорда ушлаб турилди.

Иккинчи томондан эса иқтисодиётда лик­видлик танқислигига йўл қўйилмади, кредит­лаш кескин қисқармади, инвестиция фаоллиги сақлаб қолинди. Бу ёндашув иқтисодий сиёсат­да муҳим тамойилни намоён қилди. Мақсад инфляцияни ҳар қандай нарх эвазига тушириш эмас, уни иқтисодий ўсишга зарар етказмаган ҳолда назорат қилишдир.

Инфляция пасайиши миллий валютанинг ички барқарорлигига ҳам ижобий таъсир кўр­сатди. Валюта курсининг кескин тебраниши камайди. Бу эса ташқи савдо, инвестиция ва бизнес қарорларига ижобий сигнал бўлди. Айниқса, хусусий сектор учун валюта барқа­рорлиги импорт ускуналарини режалаштириш, экспорт шартномаларини узоқ муддатли тузиш, ташқи қарзларни бошқариш имкониятларини кенгайтирди. Бу жиҳатдан 2025 йил иқтисоди­ётда узоқ муддатли фикрлаш учун асос яратган йил бўлди.

Давлат бюджети ҳам анъанавий “хара­жатлар сметаси”дан иқтисодий ривожланиш инструментига айлана бошлади. Давлат ха­ражатларида устувор йўналишлар аниқ бел­гилаб олинди. Бюджет маблағлари истеъ­молни сунъий рағбатлантиришга эмас, балки таклифни кенгайтиришга йўналтирилди. Бу эса инфляцияни пасайтиришга ҳам, иқтисо­дий ўсишни қўллаб-қувватлашга ҳам хизмат қилди.

Эришилган макроиқтисодий мувозанат кел­гуси йиллар учун мустаҳкам пойдевор вазифа­сини бажармоқда. Инфляцияни 2026 йилда 7 фоиз, 2027 йилда эса 5 фоиз атрофида ушлаб туриш режалари шунчаки декларация эмас. Бу режалар таклифни ошириш, рақобатни кучай­тириш, хусусий сектор фаоллигини кенгайти­риш орқали рўёбга чиқарилиши кўзда тутил­ган. Шу маънода, 2025 йил макроиқтисодий сиёсатни стратегик бошқаришга ўтиш йили бўлди.

Энг муҳим жиҳат рақамларда эмас. Энг муҳим ўзгариш иқтисодий сиёсат фалсафаси­да. Агар аввал “ўсиш учун барқарорликдан воз кечиш” ёки “барқарорлик учун ўсишни қурбон қилиш” деган қарашлар мавжуд бўлган бўлса, 2025 йил бу стереотипни бузди. Тажриба шуни кўрсатмоқдаки, тўғри йўналишдаги институт­лар, ҳисоб-китобли сиёсат ҳамда бозор меха­низмлари орқали ўсиш ва барқарорликни бир вақтда таъминлаш мумкин.

Агар 2025 йил иқтисодиётини битта ибора билан ифодалаш керак бўлса, уни “инвести­ция фикрлаши ўзгарган йил” деб аташ мум­кин. Чунки жорий йилда инвестиция сиёсати миқдор ортидан қувишдан воз кечиб, сифат, самарадорлик ва иқтисодиётга реал таъсир мезонларига ўтди. Энди савол “Қанча маблағ кирди?” эмас, балки “Қайси соҳаларга, қандай шартларда ва қандай натижа билан кирди?” де­ган мазмунда қўйилмоқда. Бу эса инвестиция сиёсатининг мутлақо янги босқичга чиққанини кўрсатади.

Январь-сентябрь ойларида марказлашма­ган манбалар ҳисобидан асосий капиталга 400 триллион сўмдан ортиқ инвестиция ўзлашти­рилди. Бу кўрсаткич сўнгги тўрт йилда деярли уч баробар ўсган. Бир қарашда мазкур рекорд рақамлар навбатдагисидек туюлиши мумкин. Аммо иқтисодчи нуқтаи назаридан қараганда энг муҳим жиҳат кўринади: бу инвестиция манбаларининг таркиби ўзгарганидир.

Аввал давлат бюджети, давлат кафолатида­ги лойиҳалар, йирик инфратузилма дастурлари асосий ўрин эгаллаган бўлса, 2025 йилга ке­либ вазият ўзгарди. Инвестиция жараёнининг марказида хусусий сектор, тижорат банклари, хорижий инвесторлар турибди. Бу эса иқти­содиётда давлатнинг мақоми тўғридан тўғри иштирокчидан шароит яратувчи ва қоидалар белгилаб берувчига айланаётганини англатади.

Тижорат банклари томонидан иқтисодиёт­га ажратилган кредитлар ҳажми 450 триллион сўмга яқинлашди. Бу рақам фақат молиявий кўрсаткич эмас, балки иқтисодий фаоллик­нинг қай даражада эканини кўрсатувчи инди­катордир. Муҳими, ушбу кредитларнинг катта қисми микро, кичик, ўрта бизнес субъектлари­га йўналтирилди. Яъни инвестиция фаоллиги фақат йирик корхоналар билан чекланиб қол­мади, иқтисодиётнинг “қон томирлари” бўлган минглаб тадбиркорлар орқали тарқалди. Бу жараён иқтисодий ўсишнинг инклюзив харак­тер касб этишига хизмат қилди. Инвестиция иқтисодиётнинг тор сегментларида эмас, балки кенг қатламларида иш бошлади. Хусусий сек­тор инвестиция жараёнида фақат маблағ кири­тувчи эмас, иқтисодий ислоҳотларнинг фаол иштирокчиси сифатида намоён бўлди.

Натижада хусусий бизнес ишлаб чиқариш­ни модернизация қилмоқда, рақамли техно­логияларни жорий этмоқда, экспортга йўнал­ган маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ўтмоқда. Эътиборлиси, хусусий инвестициялар нафақат янги корхоналар очишга, балки мавжуд ишлаб чиқаришларни сифат жиҳатдан янгилашга қаратилмоқда. Бу эса иқтисодиётда “қуриш” билан бирга “такомиллаштириш” жараёни кетaётганини англатади.

Жорий йил охирига келиб, чет эл инвести­цияси иштирокидаги корхоналар сони 17 минг 900 тадан ошди. Мазкур кўрсаткич сўнгги беш йилда қарийб икки баробар ўсган. Бу ерда гап фақат сармоя қийматида эмас. Хорижий инвестиция бу технология, бошқарув маданияти, экспорт бозорларига чиқиш имконияти дегани. Шу маънода, ҳар бир хорижий инвестор иқти­содиёт учун қўшимча билим ва тажриба ман­баидир.

Эътиборли жиҳати шундаки, хориж сармояси асосан саноат, қурилиш, ахборот-коммуни­кация, хизматлар соҳаларига кириб келмоқда. Бу эса иқтисодиётнинг келажакдаги ўсиш нуқталари айнан шу соҳаларда кўрилаётга­нини англатади. Инвестиция сиёсатидаги яна бир муҳим ўзгариш муҳитга эътибор кучай­ганидадир. Инвестор учун фақат имтиёзлар эмас, балки қонун устуворлиги, прогноз қи­линадиган сиёсат, барқарор макроиқтисодий муҳит ҳал қилувчи омилга айланди. Бу борада валюта либераллашуви, капитал ҳаракатининг эркинлашиши, банк тизимидаги ислоҳотлар ва рақамлаштириш инвестиция муҳитини сифат жиҳатдан яхшилади.

Шу маънода, 2025 йилни Ўзбекистон учун инвестиция иқтисодиёти пойдевори қўйилган йил деб аташ мумкин. Бу йил инвестициялар иқтисодий ўсишни тезлаштирди, тармоқларни модернизация қилди, хусусий секторни фаол­лаштирди, келгуси 5-10 йиллик ривожи учун замин ҳозирлади. Энг муҳими, инвестиция сиёсати иқтисодий ислоҳотларнинг асосий ҳа­ракатлантирувчи кучига айланди.

Мамлакатимиз иқтисодиёти ҳақида гап кетганда, узоқ йиллар давомида битта савол такрорланиб келган: биз хомашё сотувчисими ёки тайёр маҳсулот ишлаб чиқарувчи давлат? 2025 йил ана шу саволга амалда жавоб берила бошланган йил бўлди. Бу йил саноат тармоғи учун ўсиш ва сифат жиҳатдан янгиланиш даври бошланди. Ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш эмас, қўшилган қиймат яратиш асосий мақсад­га айланди.

Якунланаётган йилнинг тўққиз ойида са­ноат ишлаб чиқариши 6,8 фоиз ўсди. Айрим­лар бу рақамни аввалги йиллардаги кўрсаткич билан солиштириб, “суръат секинлашдими?” деган саволни қўяди. Аммо иқтисодий таҳлил бу ерда масала суръатда эмас, таркибда экани­ни кўрсатди. Эътиборлиси, саноат ўсишининг 85 фоиздан ортиғи қайта ишлаш саноати ҳис­сасига тўғри келмоқда. Бу эса иқтисодиётимиз хомашёга боғлиқ ўсишдан чиқиб, тайёр маҳсу­лотга асосланган саноат моделини шаклланти­ра бошлади деган муҳим хулосани чиқаришга асос бўлади. Тўғри, бу жараён бир йилда амал­га ошмайди. Аммо 2025 йилда айнан шу йўлга қатъий қадам қўйилди.

Металлургия ҳам саноатнинг таянч устун­ларидан бири бўлиб қолди. Январь-октябрь ойларида металлургия маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми 184 триллион сўмдан ошди. Навоий ва Тошкент вилояти ушбу соҳада етак­чи ҳудудлар сифатида шаклланиб, мамлакат са­ноат салоҳиятининг муҳим қисмини таъминла­ди. Бироқ бу ерда асосий ўзгариш рақамларда эмас. Асосий бурилиш металлургиянинг функ­цияси ўзгарганида. Агар аввал металлургия хом металл ишлаб чиқариш, экспорт учун ярим тайёр маҳсулот тайёрлаш билан чекланган бўл­са, жорий йилга келиб, металл конструкциялар, машинасозлик учун бутловчи қисмлар, қурилиш ва саноат ускуналари ишлаб чиқариш кенгаймоқда. Яъни металлургия саноат занжи­рининг бошланғич нуқтасидан унинг марказий бўғинига айланмоқда.

Сўнгги йилларда машинасозлик соҳаси иқтисодиётимизда стратегик йўналиш сифати­да қайта шаклланмоқда. 2025 йилда бу соҳада икки муҳим тенденция яққол кўзга ташланди. Биринчидан, импорт ўрнини босиш сиёсати чуқурлашди. Илгари тўлиқ импорт қилинади­ган кўплаб бутловчи қисмлар энди маҳаллий корхоналар томонидан ишлаб чиқарила бошла­ди. Бу нафақат валютани тежаш, шу билан бир­га, маҳаллий саноат кооперациясини ривожлантиришга хизмат қилмоқда.

Иккинчидан, айрим сегментларда экспорт­га йўналтирилган маҳсулотлар пайдо бўлди. Автомобилсозлик, электротехника ва қишлоқ хўжалиги техникасида маҳаллий ишлаб чиқа­рувчилар қўшни бозорларга чиқа бошлади. Бу машинасозликни ички бозорга хизмат қилувчи тармоқдан минтақавий рақобатчига айланти­риш сари ташланган қадамдир.

Қурилиш соҳасидаги жадал ўсиш қурилиш материаллари саноати учун кучли ички талаб яратди. Цемент, шиша, металл конструкциялар, полимер маҳсулотларга эҳтиёж кескин ошди. Мазкур ҳолат қурилиш материаллари ишлаб чиқарувчилар учун икки имкониятни очди, яъни ички бозорни тўйинтириш, қўшни давлат­ларга экспортни кенгайтириш.

Соҳада хусусий корхоналар улуши тез ўсмоқда. Янги заводлар, модернизация қилин­ган ишлаб чиқариш қувватлари рақобат муҳи­тини кучайтириб, маҳсулот сифати ва нарх барқарорлигига ижобий таъсир кўрсатмоқда.

Саноат ривожида ҳудудий ихтисослашув тенденциялари янада аниқлашди. Бугун мамла­кат харитасида саноат фақат пойтахт атрофида жамланиб қолмаяпти. Навоий вилояти метал­лургия ва кимё, Фарғона водийси енгил саноат ва машинасозлик, Тошкент шаҳри ва вилояти юқори технологик ишлаб чиқариш ва электротехника марказларига айланиб бормоқда. Бу жараён ҳудудлар ўртасида соғлом рақобат­ни шакллантириб, логистика харажатларини қисқартириш ва ишлаб чиқариш самарадор­лигини оширишга хизмат қиляпти. Шу билан бирга, айрим ҳудудларда саноат инфратузил­масини янада кучайтириш зарурати сақланиб қолмоқда.

Саноатдаги энг муҳим, аммо кам кўрина­диган ўзгариш рақамлаштириш бошлангани­дир. Кўплаб корхоналарда энергия самарадор технологиялар, автоматлаштирилган бошқарув тизимлари, рақамли ҳисоб ва назорат меха­низмлари жорий этилди. Айрим йирик кор­хоналарда сунъий интеллект элементларидан фойдаланиш тажрибаси бошланди. Бу ҳали кенг оммавий босқичга чиқмаган бўлса-да, унинг стратегик аҳамияти жуда катта. Яъни бу жараёнда саноат харажатларини камайтириш, маҳсулот сифати ва хавфсизлигини ошириш имконияти пайдо бўлмоқда. Шу маънода, 2025 йил Ўзбекистон саноати учун бурилиш нуқта­си бўлди. Бу йил қайта ишлаш улуши ошди, маҳаллийлаштириш кўлами кенгайди, хусу­сий сектор фаоллашди, технологик янгиланиш бошланди.

Энг муҳими, саноат ривожи энди фақат дав­лат дастурлари ҳисобига эмас, балки бозор ме­ханизмлари, хусусий ташаббус ва инвестиция­лар орқали таъминланмоқда. Бу эса 2026-2030 йилларда мамлакатимизнинг жаҳон бозорида рақобатбардош саноат маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи давлат сифатида намоён бўлиши учун мустаҳкам асос яратади.

Иқтисодиётда айрим тармоқлар борки, улар фақат ўзи ўсиб қолмай, бошқа соҳаларни ҳам ортидан етаклайди. Қурилиш ана шундай тар­моқлардан. 2025 йилда қурилиш соҳаси айнан шу вазифани бажарди. Яъни иқтисодий ўсиш­ни ҳудудларга тарқатувчи асосий механизмга айланди.

Қурилиш ишлари ҳажми 14,2 фоиз ўсди. Аммо унинг аҳамияти фақат қурилган бинолар сони билан эмас, балки қайси йўналишларга, қандай мақсадда ва қандай иқтисодий таъсир туфайли қурилаётгани билан ўлчанади. Жо­рий йилда қурилиш фаоллигининг катта қисми уй-жой қурилиши, йўл ва транспорт инфрату­зилмаси, энергетика объектлари, ижтимоий инфратузилма ҳисобига тўғри келди. Бу эса қурилиш ижтимоий-иқтисодий вазифани ҳам бажараётганини кўрсатади.

Уй-жой қурилиши кенг кўламда давом этди. Янги массивлар, кўп қаватли уйлар, муҳан­дислик коммуникациялари нафақат аҳолининг турар жойга эҳтиёжини қондириш, балки ички бозорда талабни қўллаб-қувватлаш вазифасини ҳам бажарди. Уй-жой қурилиши қурилиш мате­риаллари саноати, мебель ва маиший техника, хизматлар соҳаси учун барқарор талаб яратди. Шу маънода, ҳар бир қурилган уй иқтисодиёт учун мультипликатив самара бермоқда.

Йўллар, кўприклар, электр тармоқлари, газ ва сув таъминоти каби инфратузилма объектла­рига катта эътибор қаратилди. Бу сармоя бир қарашда дарҳол даромад келтирмаслиги мум­кин. Аммо иқтисодий нуқтаи назардан қарасак, айнан инфратузилма узоқ муддатли ўсишнинг энг ишончли гарови эканини кўрамиз.

Яхши йўл арзон логистика бўлса, барқарор энергия узлуксиз ишлаб чиқариш демакдир. Сифатли коммуникация инвестиция жозиба­дорлигини оширувчи муҳим омил. Амалга оширилган инфратузилма лойиҳалари иқтисо­диёт учун айнан шу шароитларни яратиб бер­ди. Эътиборли жиҳати, 2025 йилда қурилиш ишларининг ярмидан ортиғини кичик ва ўрта корхоналар бажарди. Бу ҳолат қурилиш соҳа­сида рақобат муҳити шакллангани, монополия хавфи камайгани, хизматлар сифати ошганини кўрсатади. Муҳими, қурилишда кичик бизнес фаоллиги минглаб иш ўринлари очиб, аҳоли­нинг даромад манбаларини кенгайтирди.

Шу маънода, қурилиш соҳаси иқтисодий ўсишнинг инклюзив характер касб этишига ҳам хизмат қилди. Қурилиш фаоллиги фақат пойтахт ёки йирик шаҳарлар билан чекланиб қолмади. Қорақалпоғистондан тортиб, Фарғона водийсигача, тоғли ҳудудлардан чўл минтақа­ларигача инфратузилма лойиҳалари амалга оширилди.

Бу жараён икки муҳим натижа берди. Би­ринчидан, ҳудудларда иқтисодий фаоллик ошди, иккинчидан, ишлаб чиқариш ва хизмат­лар учун янги имкониятлар очилди. Шу орқали иқтисодий ўсиш марказлашиб қолмасдан, мам­лакат бўйлаб тарқала бошлади.

Қурилиш соҳасидаги жадал ўсиш қурилиш материаллари ишлаб чиқаришни ҳам фаол­лаштирди ва янги қувватлар ишга туширилди. Асосийси, бу маҳсулотлар ички бозорни тўйинтирмоқда, импорт ўрнини босмоқда, айрим йўналишларда экспортга чиқмоқда. Бу эса қу­рилиш соҳасининг саноат билан чуқур боғла­ниб, иқтисодиётда ёпиқ айлана эмас, балки қўшилган қиймат занжирини шакллантираёт­ганини кўрсатади.

Лўнда қилиб айтганда, қурилиш ва инфра­тузилма соҳаси иқтисодиётда ўсиш архитекто­ри вазифасини бажарди. Қурилиш иқтисодий ўсишни қўллаб-қувватлади, ҳудудларни ривожлантирди, ижтимоий эҳтиёжларни қондирди, саноат ва хизматлар учун шароит яратди. Энг муҳими, қурилиш сиёсати қисқа муддатли эффект эмас, балки узоқ муддатли иқтисодий барқарорликни кўзлаб юритилмоқда.

Иқтисодиёт тараққиётида шундай палла ке­лади: завод қувватлари ва қурилиш майдонлари

билан бирга инсон эҳтиёжи, хизмат сифати ва технология ҳал қилувчи аҳамият касб эта бошлайди. 2025 йил юртимиз учун айнан шундай босқичга ўтиш йили бўлди. Чунки жорий йил­да хизматлар соҳаси иқтисодиётнинг ёрдамчи сегментидан чиқиб, асосий ўсиш локомоти­вига айланди. Бу ўзгариш тасодифий эмас. У узоқ йиллар давомида шаклланган ички талаб, рақамлаштириш сиёсати ва аҳоли даромадла­рининг ўсиши натижасидир.

Ниҳоясига етаётган йилда хизматлар соҳа­си 14 фоиз ўсиб, ялпи ички маҳсулот ўсишига 4 фоиз пункт ҳисса қўшди. Бу рақам иқтисо­дий статистикада муҳим, аммо унинг аҳамияти бундан ҳам чуқур. Чунки хизматлар соҳасида­ги ўсиш тез иш ўринлари очади, кам сармоя билан юқори самара беради, аҳоли даромад­ларига тўғридан тўғри таъсир қилади. Савдо, транспорт, алоқа, молиявий хизматлар ва ах­борот технологиялари сегментларидаги жадал ривожланиш иқтисодиётда янги талаб мадани­яти шаклланаётганини кўрсатади.

Чакана савдо айланмасининг 11 фоиз ўси­ши аҳолининг харид қобилияти барқарор ўсиб бораётганини англатади. Бу ерда муҳим жиҳат шундаки, истеъмол ўсиши реал даромадлар, барқарор инфляция, иш билан бандлик орқали таъминланмоқда. Рақамли савдо платформала­ри, онлайн тўловлар ва логистика хизматлари­нинг ривожланиши истеъмолни янги босқичга олиб чиқди. Харид қилиш энди фақат бозор ёки дўкон билан чекланиб қолмаяпти. Иқтисодиёт рақамли маконга кўчмоқда.

Транспорт хизматлари ҳажми 150 трил­лион сўмдан ошди. Бу соҳадаги ўсиш фақат ички ҳаракат билан эмас, балки ташқи сав­до ва транзит салоҳияти билан ҳам боғлиқ. Географик жойлашувимиз табиий устун­лигимиздир. Жорий йилда логистика мар­казлари, транспорт коридорлари ва рақам­ли бошқарув тизимларига йўналтирилган сармоялар айнан шу устунликни иқтисодий фойдага айлантиришга қаратилди. Нати­жада транспорт хизматлари иқтисодиётда боғловчи ҳалқа, тезлаштирувчи механизм, харажатларни қисқартирувчи омил сифати­да намоён бўлмоқда.

Бу йил туризм соҳаси учун ҳам алоҳида аҳамиятга эга бўлди. Хорижлик туристлар со­нининг 10 миллиондан ошиши ва туризм хиз­матлари экспортидан тушган даромаднинг 4 миллиард доллардан ортиши бу соҳани иқти­содиётнинг тўлақонли экспорт тармоғига ай­лантирди. Муҳими, туризм энди фақат тарихий обидалар билан чекланиб қолмаяпти. Эколо­гик, гастрономик, тиббий ва қишки туризм йўналишлари кенгайиб, хизматлар диверсифи­кация қилинмоқда. Бу эса туризмни мавсумий эмас, йил давомида ишлайдиган иқтисодий сегментга айлантирмоқда.

Хизматлар соҳасидаги энг катта бурилиш рақамли иқтисодиётнинг кенг ёйилиши бўл­ди. Электрон тижорат, финтех, онлайн банк хизматлари ва давлат хизматларининг рақам­лаштирилиши аҳоли ва бизнес учун вақт ҳамда харажатни тежаш имконини берди.

Ахборот технологиялари хизматлари экс­портининг кескин ўсиши Ўзбекистоннинг рақамли маҳсулот ярата оладиган давлат си­фатида майдонга чиқишидан далолат беради. Бу ерда гап фақат технологияда эмас. Рақамли иқтисодиёт бу очиқлик, шаффофлик, самара­дорлик демакдир.

Ана шу си­фатлар хизматлар соҳасида иқтисо­дий фаолликни янада рағбатлан­тирмоқда. Хизмат­лар соҳаси бандлик масаласида ҳам муҳим ўрин тутди. Бу соҳадаги иш ўринлари ёшлар, аёллар, касбий қайта тайёрлашдан ўтган фуқа­ролар учун кенг имконият очди. Шу маънода, хизматлар иқтисодиёти нафақат ўсиш, балки ижтимоий барқарорлик манбаи сифатида ҳам алоҳида аҳамият касб этмоқда.

Умуман, 2025 йил иқтисодиётда хизматлар соҳаси янги локомотив сифатида ишга туш­ди. Бу соҳадаги ўсиш иқтисодий фаолликни оширди, аҳоли даромадларини кўпайтирди, рақамлаштиришни жадаллаштирди, экспорт имкониятларини кенгайтирди. Энг муҳими, хизматлар иқтисодиёти инсон эҳтиёжларига яқин, тезкор ва самарали бўлгани учун иқти­содий ислоҳотларнинг жамиятга таъсирини кучайтирди.

Иқтисодиётни “қон айланиш тизими”сиз тасаввур қилиб бўлмаганидек, молия тизими­сиз ҳам барқарор ривожланиш ҳақида гапириш мумкин эмас. 2025 йил молия тизими учун айнан шундай “қон айланишини тозалаш” ва тизимни мустаҳкамлаш йили бўлди.

Агар аввалги йилларда асосий мақсад иқти­содиётга кўпроқ пул киритиш бўлган бўлса, жорий йилда эътибор пулнинг сифати, ҳаракат йўналиши ва қай даражада самара бераётгани­га қаратилди. Бу эса молия тизимида фалсафий ўзгариш бошланганидан далолат.

Жорий йилга келиб, банк тизими активлари ҳажми 877 триллион сўмдан ошди. Бу сўнгги йиллардаги изчил ислоҳотлар натижаси. Аммо жорий йилда асосий савол бундай қўйилди: банклар қанча эмас, қандай кредит беряпти?

Банклар фаолиятида рискларни баҳолаш кучайтирилди, корпоратив бошқарувга эъти­бор ошди, кредит портфелининг сифати усту­вор масалага айланди. Бу жараён осон кечмади. Чунки тез ўсишга ўрганиб қолган тизим учун сифат мезонларига ўтиш ҳар доим ҳам қулай бўлавермайди. Аммо 2025 йил шу жиҳатдан масъулиятли танлов йили бўлди.

Халқаро валюта жамғармаси ва Жаҳон бан­кининг молиявий секторни баҳолаш дастурида иштирокимиз муҳим воқеа бўлди. Бу жараён молия тизимини ташқи кўз билан кўриб чиқиш, заиф жойларни аниқлаш ва ислоҳотларни чуқурлаштириш имконини берди. Халқаро баҳолаш банк назорати, капитал етарлилиги, тўлов ти­з и м л а р и , инқирозларни бошқариш меха­низмлари каби йўна­лишларда миллий ти­зимни жаҳон стандартларига яқинлаштиришга хизмат қилди. Бу эса инвесторлар ва молия бозори иштирокчилари учун муҳим сигналдир.

2025 йилда банклараро пул бозори фаолли­ги сезиларли даражада ошди. REPO операцияларининг кенгайиши, қисқа муддатли молия­лаштириш инструментларининг ишга тушиши банклар ўртасида ишонч ортганини кўрсатади. Фоиз ставкалари асосий ставка коридорида шаклланиб, бозор учун тушунарли ва прогноз қилинадиган муҳит яратди. Бу эса молия ти­зимида интуиция эмас, қоида асосида ишлаш тамойили мустаҳкамланаётганидан далолат беради.

Капитал бозори масаласи кун тартибининг олдинги сафига чиқди. Ҳозир қимматли қоғоз­лар бозорининг ялпи ички маҳсулотга нисба­тан улуши 20 фоиз атрофида. Бу кўрсаткич ривожланган бозорлар билан солиштирганда ҳали паст. Бироқ иқтисодий нуқтаи назардан қарасак, бу камчилик эмас, балки улкан имкониятдир. Шу боис, жорий йилда капитал бозорини жонлантиришга қаратилган қатор муҳим қадамлар ташланди. Хусусан, “дуал ли­стинг” амалиётига рухсат берилди, валютада чиқариладиган облигациялар жорий этилди, хорижий инвесторлар учун бозор очиқлиги таъминланди. Ушбу ислоҳотлар иқтисодиёт­ни фақат банк кредитига боғлаб қўймай, узоқ муддатли сармоя манбаларини диверсифика­циялашга хизмат қилади.

Тижорат банклари томонидан ажратилган кредитлар ҳажмининг кескин ошиши, айниқса, кичик ва ўрта бизнес учун янги имкониятлар­ни очди. “Маҳаллабай” ишлаш тизими орқа­ли кредит ресурслари бевосита жойлардаги тадбиркорлик ташаббусларига етиб борди. Бу жараённинг аҳамияти шундаки, молиявий ре­сурслар фақат йирик лойиҳаларда эмас, балки минглаб кичик ишлаб чиқариш, хизмат кўрса­тиш нуқталари орқали иқтисодиётга тарқалди. Шу орқали молия тизими иқтисодий ўсишнинг реал иштирокчисига айланди.

Инфляцияни пасайтиришда таклифни оши­риш сиёсати ҳал қилувчи ўрин тутади. Озиқ- овқат, қишлоқ хўжалиги ва хизматлар соҳалари­даги инвестициялар ички бозорни маҳсулот ва хизматлар билан тўйинтирди. Бу ёндашув иқти­содий сиёсатда муҳим хулосани намоён қилди: узоқ муддатда инфляцияга қарши энг самарали кураш ишлаб чиқаришни кенгайтиришдир.

Умумлаштириб айтсак, 2025 йил молия тизими учун ишонч йили бўлди: банк тизими сифатга ўта бошлади, капитал бозори очилди, молиявий қоидалар ойдинлашди, иқтисодиёт учун узоқ муддатли сармоя пойдевори яра­тилди. Энг муҳими, молия тизими иқтисодий ўсишга хизмат қилувчи, аммо уни хавф остига қўймайдиган механизм сифатида қайта шакл­ланмоқда.

Иқтисодий ислоҳотлар ҳақида гап кетганда кўпинча рақамлар, фоизлар ва диаграммалар тилга олинади. Аммо ислоҳотларнинг энг аниқ ўлчови инсон ҳаётидаги ўзгаришдир. 2025 йил­да иқтисодий сиёсатда айнан шу қараш усту­ворлик касб эта бошлади: иқтисодиёт рақамлар учун эмас, инсон учун хизмат қилиши керак.

Ижтимоий сиёсат фалсафаси ҳам тубдан ўз­гарди. Илгари асосан нафақа ва моддий ёрдамга таянган тизим энди инсонни иқтисодий фаол­ликка олиб чиқишга қаратилмоқда. Бу ўзгариш камбағалликка қарши пассив қўллаб-қувватлов билан эмас, балки даромад яратиш орқали ку­рашилаётганидан далолат беради. Иқтисодчи сифатида айтиш мумкинки, бу энг тўғри йўл­дир. Чунки барқарор фаровонлик фақат меҳнат ва ташаббус орқали таъминланади.

Ижтимоий ҳимоя тизимидаги энг муҳим ян­гилик Ижтимоий реестрнинг жорий этилиши бўлди. Мазкур тизим орқали аҳолининг ижти­моий-иқтисодий ҳолати комплекс баҳоланиб, давлат ёрдами ҳақиқатан муҳтож қатламларга манзилли етказила бошлади. Ижтимоий ре­естр давлат маблағларининг самарадорлигини оширди, ортиқча сарф-харажатларни қисқар­тирди, ижтимоий адолат тамойилларини мустаҳкамлади.

Камбағалликка қарши курашиш сиёсати янги босқичга чиқди. Илгари асосий эътибор нафақа ва ижтимоий тўловларга қаратилган бўлса, энди касбга йўналтириш, қайта тай­ёрлаш, тадбиркорликка жалб этиш устувор йўналишга айланди. “Маҳаллабай” ёндашув бу борада институционал ечим сифатида ишла­япти. Ҳар бир маҳаллада аҳолининг салоҳияти, меҳнат қобилияти ва бизнес ғоялари ўргани­либ, аниқ лойиҳаларга айлантирилмоқда. Бу иқтисодий ислоҳотларнинг жойларда сезили­шини таъминламоқда.

Меҳнат бозори сиёсати ҳам сифат жиҳат­дан ўзгарди. Асосий эътибор иш ўринлари сонига эмас, балки уларнинг барқарорлиги ва даромадлилигига қаратилди. Янги иш ўринла­ри қурилиш ва хизматлар соҳасида, саноат ва логистика тармоқларида, рақамли иқтисодиёт йўналишларида очилди. Бу меҳнат бозорини диверсификация қилишга ундади, аҳолини фақат бир соҳада ишлашга мажбур бўлиб қо­лишдан халос этди. Ёшлар ва аёллар бандлиги­га ҳам алоҳида эътибор қаратилди. Касб-ҳунар таълими, қайта тайёрлаш дастурлари ва хусу­сий сектор билан ҳамкорликдаги лойиҳалар ин­сон капитали сифатини оширишга хизмат қил­ди. Бу жараён иқтисодий нуқтаи назардан ҳам жуда муҳим. Чунки иқтисодий ўсиш қанчалик кенг қатламни қамраса, шунчалик барқарор бўлади. Шу маънода, инклюзив ўсиш ижтимоий шиор эмас, балки иқтисодий заруратдир.

Ижтимоий хизматлар тизими кенгайтирил­ди. Ҳудудий ижтимоий хизматлар марказлари орқали ногиронлиги бўлган шахслар, қариялар ва оғир ҳаётий вазиятдаги фуқароларга комплекс хизмат кўрсатила бошлади. Бу хиз­матлар нафақат моддий ёрдам, балки реабили­тация, таълим, психологик қўллаб-қувватлаш йўналишларини ҳам қамраб олди. Мазкур ҳолат ижтимоий сиёсатда инсон қадрини мар­казга қўйиш тамойили мустаҳкамланаётганини кўрсатади.

Жорий йил тажрибаси ижтимоий ва иқти­содий сиёсатни алоҳида юритиш самара бер­маслигини кўрсатди. Улар бир-бирини тўлдир­гандагина барқарор натижа беради. Ижтимоий ҳимоя аҳолини иқтисодий фаолликка тайёрла­са, иқтисодий ўсиш ижтимоий имкониятларни кенгайтиради. Ана шу уйғунлик ислоҳотлар­нинг энг муҳим ютуқларидан бири бўлди.

2025 йил иқтисодий сиёсатни инсон қиё­фаси билан бойитган йил бўлди. Бу йил иқти­содий ўсиш рақамларда, заводларда, ҳисобот­ларда эмас, аввало, одамлар ҳаётида сезила бошлади. Шу маънода, ижтимоий ислоҳотлар иқтисодий тараққиётнинг асосий моҳиятига айланди.

Тарихга назар ташласак, ҳар бир иқтисодий сакраш муайян технология билан боғлиқ бўл­ганини кўрамиз. Буғ машинаси саноат инқило­бини, электр энергияси оммавий ишлаб чиқа­ришни, интернет глобаллашувни тезлаштирди. 2025 йилда мамлакатимиз учун ана шундай янги технологиявий бурилиш нуқтаси сунъий интеллект билан боғлиқ бўлмоқда.

Жорий йил рақамли иқтисодиёт ҳақида шунчаки гапирилган даврдан чиқиб, уни реал иқтисодий ресурс сифатида қўллаш бошланган йил сифатида муҳим аҳамият касб этмоқда. Юртимизда сунъий интеллектга алоҳида ах­борот технологиялари йўналиши эмас, балки иқтисодий ўсишни таъминловчи фундаментал омил сифатида қарала бошлади. Бу ўзгариш давлат сиёсатининг ўзида акс этди. 2030 йил­га қадар сунъий интеллектни ривожлантириш стратегияси қабул қилиниши узоқ муддатли мақсадларни белгилаб берди, давлат ва хусусий сектор учун аниқ “йўл харитаси”ни яратди, ин­новацияларни тизимли жараёнга айлантирди. Муҳими, ушбу стратегия сунъий интеллектни “келажакда керак бўладиган технология” эмас, балки ҳозир ишлаши керак бўлган иқтисодий восита сифатида кўради.

Сунъий интеллект технологиялари илк бор кенг кўламда реал секторга жорий этила бошлади. Бу жараён, айниқса, соғлиқни сақлашда ташхис қўйиш тизимлари, тиббий маълумот­ларни таҳлил қилиш орқали хизмат сифатини ошириш, транспортда ҳаракат хавфсизлиги­ни назорат қилиш, логистика жараёнларини оптималлаштириш, қишлоқ хўжалигида ер ҳолатини мониторинг қилиш, ҳосил прогно­зини аниқлаш имкониятларини кенгайтиришга хизмат қилмоқда. Бу мисоллардан кўриниб ту­рибдики, сунъий интеллект иқтисодиётга икки йўналишда таъсир қилмоқда. Биринчидан, харажатларни камайтиряпти, иккинчидан, қў­шимча қиймат яратяпти.

Инновацион муҳит ҳам сифат жиҳатдан ўзгарди. Стартаплар сони ортиб, венчур мо­лиялаштириш элементлари пайдо бўлди. Тех­нологик парклар, акселерация дастурлари ва халқаро компаниялар билан ҳамкорлик янги ғояларни бозорга олиб чиқиш имконини бер­моқда. Инновация энди алоҳида энтузиастлар иши эмас, балки иқтисодий тизимнинг бир қисмига айланмоқда.

Ахборот технологиялари хизматлари экс­порти бир неча баробар ўсди. Бу рақамлар орти­да жуда муҳим тенденция ётибди: Ўзбекистон жаҳон бозорига нафақат хомашё ёки анъанавий маҳсулотлар, балки интеллектуал маҳсулот ҳам таклиф қила бошлади. АT хизматлари экспорти валюта тушумини диверсификация қилмоқда, ёшлар учун юқори даромадли иш ўринлари очмоқда, мамлакатнинг технологик имижини шакллантирмоқда. Бу келажак иқтисодиёти­нинг белгисидир.

Сунъий интеллект ва инновациялар соҳаси­даги энг муҳим масала кадрлардир. Таълим ти­зимида сунъий интеллект, дастурлаш ва рақам­ли кўникмаларни ўқитишга алоҳида эътибор қаратилди. Мактабдан тортиб, олий таълимга­ча бўлган тизимда технологияга мос кадрлар тайёрлана бошлади. Ушбу ёндашув иқтисодий сиёсатдаги муҳим хулосани акс эттиради: ке­лажак иқтисодиёти заводларда эмас, билимли инсонларда қурилади.

Инновациялар рақобатбардошликнинг асо­сий омилига айланаяпти. Арзон ишчи кучи ёки табиий ресурслар энди етарли эмас. Бозорда ғалаба қозониш учун технология, самарадор­лик, тезкор қарор қабул қилиш талаб этилади. Сунъий интеллект ва рақамли ечимлар айнан шу устунликларни таъминламоқда.

2025 йил Ўзбекистон учун сунъий интел­лект ва инновациялар соҳасига кириш йили бўлди: технология иқтисодий сиёсат марказига чиқди, инновациялар тизимли жараёнга айлан­ди, келажак иқтисодиёти учун пойдевор қўйил­ди. Албатта, бу йўлнинг боши. Олдинда мурак­каб вазифалар, рақобат ва янги чақириқлар бор. Аммо энг муҳими, йўналиш тўғри танланган.

Иқтисодий тарихда шундай йиллар бўлади: улар алоҳида қарорлар ёки битта кўрсаткич билан эмас, балки умумий йўналишнинг ўзга­риши билан эсда қолади. 2025 йил Ўзбекистон учун айнан шундай йил бўлди. Бу йил мамла­кат иқтисодиётида бутун тизим янгича ишлай бошлади. Агар сўнгги йилларда ислоҳотлар “йўл очиш”, “тўсиқларни олиб ташлаш”, “ти­зимни ҳаракатга келтириш” босқичи бўлган бўлса, 2025 йилда ушбу ислоҳотлар аниқ иқти­содий самара бера бошлади.

Натижалар шунчаки ўсиш суръати билан эмас, балки уларнинг мазмуни билан қиммат­ли. Ялпи ички маҳсулот ўсди, инфляция па­сайди, инвестициялар рекорд даражага чиқди. Аммо энг муҳими, бу рақамлар ортида дивер­сификация, барқарорлик ва қўшилган қиймат ётибди. Иқтисодий ўсиш фақат истеъмол ҳи­собига, давлат харажатлари, хомашё экспорти орқали эмас, балки инвестиция, қайта ишлаш, хизматлар ва технологиялар орқали таъмин­ланди. Бу эса иқтисодиётни ташқи шокларга нисбатан анча барқарор қилади.

Жорий йил иқтисодий сиёсатда муҳим фал­сафий ўзгаришни намоён қилди. Давлат иқти­содиётда ҳамма ишни ўзи бажарувчи, бозорни тўлиқ назорат қилувчи сифатида эмас, аксинча шароит яратувчи, қоида белгилаб берувчи ва адолатни таъминловчи субъект сифатида май­донга чиқди. Хусусий сектор, тадбиркорлик, инвесторлар айнан шу ишончли муҳитда фаол­лашди. Бу иқтисодий тараққиётнинг энг тўғри ва синовдан ўтган йўлидир. Натижада саноат, хизматлар ва инновациялар ўртасида янги му­возанат шаклланди. Саноат хомашёдан қўшил­ган қийматга ўта бошлади. Хизматлар соҳаси иқтисодиётнинг асосий локомотивига айланди. Сунъий интеллект ва рақамли ечимлар келажак иқтисодиётининг пойдевори сифатида белги­ланди. Бу учлик: “ишлаб чиқариш — хизмат — технология” янги Ўзбекистон иқтисодий моделининг асосий устунларидир.

2025 йилда иқтисодий ўсиш инсондан узи­либ қолмади. Ижтимоий сиёсат иқтисодий сиёсатдан ажралган ҳолда эмас, балки у билан уйғун равишда амалга оширилди. Камбағал­ликка қарши кураш нафақа билан чекланмади, инсонни иқтисодий фаолликка олиб чиқишга қаратилди. Бандлик, таълим, касбга йўналти­риш, ижтимоий хизматлар — буларнинг барча­си иқтисодий ўсишнинг ижтимоий қийматини оширди.

Энг муҳим хулоса бундай: 2025 йилни “ис­лоҳотлар якуни” деб қараш нотўғри бўлади. Бу йил янги иқтисодий моделнинг шаклланганини тасдиқлаган босқичдир. Олдинда рақобат ку­чаяди, глобал бозорлар ўзгариб боради, техно­логиялар янада тез ривожланади. 2025 йилда қўйилган пойдевор мамлакатимиз бу рақобатга тайёр, барқарор, ўз ички ресурсларига таянган ҳолда кириб бораётганини кўрсатади.

Шу маънода, 2025 йил Ўзбекистон учун навбатдаги одатий йил эмас. Жорий йил иқтисодий ишонч қайта тикланган, давлат ва жамият ўр­тасида янги келишув шаклланган, келажакка ишонч билан қараш мумкин бўлган давр сифати­да тарихда қолади. Янги Ўзбекистон иқтисодиёти айнан шу йилда ўз қиёфасини топа бошлади.