Ҳар олтинчи компания келгуси олти-ўн йил ичида янги касбларнинг пайдо бўлишини кутмоқда, дейди Бутунроссия Меҳнат илмий-тадқиқот институти касбий малака тизимларини ривожлантириш бўйича директори Ирина Волошина РИА Новостига.
Унинг сўзларига кўра, янги касбларнинг пайдо бўлиши мавжуд бўлганларнинг таркибини янгилаш, ишлаб чиқаришни модернизация қилиш ва хизмат кўрсатиш соҳасини ривожлантириш, шунингдек, рақамли технологияларни кенг жорий этиш билан боғлиқ.
Институти томонидан ўтказилган сўровлар шуни кўрсатадики, ташкилотларнинг 16 фоизи яқини олти йилдан ўн йилгача янги касбларнинг пайдо бўлишини кутмоқда. Респондентларнинг чорак қисми мавжуд касблар доирасидаги ишчиларга қўйиладиган талаблар ўзгариши керак, деб ҳисоблашади. Масалан, бугунги кунда кўпгина шифокорлар ва юристлар масофавий консультация учун янги алоқа воситаларининг имкониятларидан фойдаланмоқда, аммо улар фаолиятининг мазмуни тубдан ўзгармайди, дея таъкидлайди эксперт.
“Касблар ва малакалар таркибини босқичма-босқич ривожлантириш иқтисодиётнинг реал сектори ривожланиши билан параллел равишда кетмоқда. Бу жараён, соҳа хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда касблардаги ўзгаришларни кузатиб боришга имкон беради. Ва олинган маълумотлар асосида ўрта махсус касб-ҳунар таълими учун касблар ва мутахассисликлар рўйхати тузилмоқда” — деди Волошина.
Шундай қилиб, Интернет технологияларининг ривожланиши янги касбларнинг пайдо бўлишига олиб келди. Ишлаб чиқариш ва транспортда янги технологияларни жорий этиш учун саноат робототехникаси бўйича мутахассислар керак.
Масалан, темир йўл транспортида автоматлаштириш ва рақамлаштиришнинг жорий этилиши терминал ва омбор мажмуасини бошқариш учун робот бошқарув тизими оператори касбининг пайдо бўлишига олиб келди. Бугунги кунда қўл меҳнати ушбу жараёндан бутунлай чиқариб ташланди: мутахассис автоматлаштирилган тизим ёрдамида юклаш ва туширишни бошқаради, товарларни расмийлаштиради ва қайдларни юритади.
Бу соҳадаги янги касбнинг яна бир мисоли — автоуловнинг ҳаракатланувчи таркибини масофадан бошқариш оператори.
“Бу истиқболли касб, у аллақачон реалликка айланиб бормоқда. Айни пайтда ҳайдовчисиз локомотивлар фақат Москва марказий доираси бўйлаб ҳаракатланмоқда, улар одатдаги поездларни босқичма-босқич бошқа йўналишларда ҳам ҳаракатга келтиради. Операторнинг вазифаси ҳаракатни бошқарув марказидан назорат қилиш, фавқулодда вазият юзага келганда масофадан бошқариш ҳисобланади”, — деди Волошина.
Яқинда пайдо бўлган, аммо аллақачон талабга эга бўлган яна бир касб — 3Д моделлаштириш операторидир. Бугунги кунда қурилиш, тиббиёт, машинасозлик, самолётсозлик, нашриёт ва бошқа соҳаларда бундай мутахассисларга эҳтиёж бор. Улар муҳандислик кўникмаларига эга бўлиши керак.
Рақамлаштириш ривожланиши билан деярли барча касблар янгиланмоқда — бугунги кунда юқори технологиялардан фойдаланмайдиган соҳани топиш қийин. Мутахассиснинг таъкидлашича, турли соҳаларда янги касбларнинг пайдо бўлишини кутиш мумкин, бундай касбларга энг аввало нанотехнология, ахборот-коммуникация технологиялари, энергетика, ракета ва космик саноат, тиббиёт ва қишлоқ хўжалиги каби жадал ривожланаётган соҳаларда талаб катта бўлади.
