Очиғини айтиш керак, юртимизда ҳам бу хасталик ташхиси қўйилган беморлар сони кам эмас. Шу боис мамлакатимизда саратонни ўз вақтида аниқлаш ва унга тўғри ташхис қўйиш, соҳага замонавий жарроҳлик амалиётларини кенг татбиқ этиш, бу орқали беморлар саломатлигини яхшилаш муҳим масала ҳисобланади.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги Матбуот хизмати Республика ихтисослаштирилган онкология ва тиббий радиология илмий-амалий тиббиёт маркази директори маслаҳатчиси этиб тайинланган Жанубий кореялик мутахассис — профессор Вон Жа Лига онкологик касалликларнинг келиб чиқиш сабаблари ва уларнинг олдини олишга доир саволлар билан мурожаат қилди.
— Жаноб Ли, маълумки, бугун дунё бўйлаб онкологик хасталикларга чалиниш ҳолатлари сони ортиб бормоқда. Бунга асосан қандай омиллар сабаб бўляпти?
— Биринчи навбатда, яшаш ҳудудларида канцероген моддаларнинг тарқалиши касалликнинг авж олишига кенг йўл очмоқда. Шунингдек, глобал иқлим ўзгариши, озиқ-овқат ва ичимлик суви таркибида сунъий қўшимчаларнинг кўпайиши ҳамда турли зарарли одатлар беморлар сони ортишига сабаб бўлаётир.
Тўғри, ушбу хавф омиллари бирданига саратонни келтириб чиқармаслиги мумкин, бироқ унга қайта-қайта рўбарў келиш касалликка чалиниш хавфини оширади. Мисол учун, 2,5 пикометрдан 10 пикометргача бўлган чанг жуда зарарли ҳисобланади. Чунки у бурун бўшлиғида ушланиб қолмай, тўғридан тўғри ўпкага ўтади. Бу эса катта эҳтимол билан саратонга олиб келади.
Бундан ташқари, бугун дунё аҳолисининг умр кўриш ёши анча узайган. Яъни, одам улғайгани сари саратонга мойиллик ортади. Шу билан бирга, айни пайтда дунёда касалликни ташхислаш анча ривожланган. Бу ҳам онкологик хасталиклар статистикасининг ошишига олиб келмоқда.
— Жанубий Кореяда аҳолини саратондан ҳимоя қилиш учун қандай чоралар мавжуд?
— Бугунги кунда юртимизнинг ҳар бир округида саломатлик марказлари фаолият юритади. Улар томонидан онкологик ва бошқа хавфли хасталиклардан ҳимояланиш учун жисмоний фаоллик дастурлари тарғиб қилинади. Маҳаллий аҳоли эса ушбу тавсияларга қатъий амал қилади. Шунингдек, PR хизмати орқали ҳам касалликка қарши тарғибот тардбирлари самарали олиб борилади.
Яна бир муҳим жиҳат, Жанубий Кореяда тамаки чекувчилар учун махсус ҳудудлар ташкил этилган. Жамоат жойларида чекиш эса қатъий тақиқланган. Агар кимдир хатога йўл қўйса, унга катта жарима, ҳатто, қамоқ жазоси қўлланилиши мумкин.
— Ўзбекистонда онкологик касалликларнинг олдини олиш учун қандай усулларни амалиётга татбиқ этиш лозим, деб ўйлайсиз?
— Энг аввало, тиббий суғурта тизимини ривожлантириш керак. Агар бу лойиҳа тўлиқ йўлга қўйилса, аҳолига кўрсатиладиган тиббий хизматлар сифати янада яхшиланиб, унга бўлган талаб ортади. Бу эса касалликларни эрта аниқлаш имконини беради.
Шунингдек, саратон чалинган беморларни даволашда шифо масканларининг замонавий тиббий жиҳозлар билан таъминланганлик даражаси юқори бўлиши лозим. Сабаби касалликнинг олдини олишда эрта ташхис энг муҳим омил эканини инобатга олсак, бу ишни илғор тиббий жиҳозларсиз амалга ошириб бўлмайди.
Қолаверса, аҳолига бу йўналишдаги тиббий хизматларни янада яқинлаштириш лозим. Шу боис Ўзбекистондаги фаолиятим давомида cоҳада бошқарув менежментини ривожлантириш, хусусан, онкологик касалликларни барвақт аниқлаш, маҳаллий шифокорларнинг халқаро илмий лойиҳаларда фаол иштирок этишига яқиндан кўмаклашмоқчиман.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги
Матбуот хизмати.
