Chunki bugungi globallashuv sharoitida oliy ta’lim sifati nafaqat dars jarayonlari, balki uning yakuniy natijasi – bitiruvchilarning bandlik ko‘rsatkichlari bilan ham baholanadi. Shu ma’noda, Toshkent davlat yuridik universitetida faoliyat yuritayotgan Bandlik (karyera) bo‘limi ushbu jarayonning asosiy boshqaruv bo‘g‘ini sifatida talabalarning kasbiy rivojlanishi va mehnat faoliyatiga yo‘naltirilgan keng ko‘lamli ishlarni amalga oshirib kelmoqda.
Bandlik (karyera) bo‘limi faoliyati O‘quv-uslubiy boshqarma tarkibida olib borilib, uning bosh maqsadi – universitet talabalari va bitiruvchilarini mehnat bozorida munosib o‘rin topishlari uchun zarur sharoit yaratish, ularning bandlik darajasini oshirish, amaliyot jarayonlarini tizimli tashkil etish hamda ularni davlat va nodavlat tashkilotlariga samarali yo‘naltirishdan iboratdir. Bo‘limning faoliyati bugun nafaqat ichki boshqaruv tizimi, balki respublika miqyosida yosh kadrlar siyosatini amalga oshirishdagi muhim bo‘g‘in sifatida e’tirof etilmoqda.
Universitet rahbariyati tomonidan yaratilgan tashkiliy imkoniyatlar natijasida Bandlik (karyera) bo‘limi o‘z faoliyatini zamonaviy boshqaruv tamoyillari asosida olib boradi. Bo‘limning vazifalari keng va ko‘p qirrali: talabalarning ishlab chiqarish amaliyotini tashkil etish, bitiruvchilarning bandligini monitoring qilish, ularni davlat va nodavlat sektorlarga yo‘naltirish, shuningdek, mehnat faoliyatiga oid tahliliy ma’lumotlarni yuritish va hisobotlarni tayyorlash. Bo‘lim faoliyati davomida universitetning barcha fakultetlari, kafedralari hamda tegishli davlat organlari bilan doimiy hamkorlik yo‘lga qo‘yilgan.
Amaliyot jarayonlarini sifatli tashkil etish bo‘lim faoliyatining eng muhim yo‘nalishlaridan biridir. Talabalarning nazariy bilimlarini amaliyotda mustahkamlash maqsadida ular respublikaning turli tashkilotlari va muassasalariga biriktiriladi. Xususan, Adliya vazirligi, Bosh prokuratura, Oliy sud, Ichki ishlar organlari, shuningdek, mahalliy hokimliklar va boshqa davlat idoralari bilan o‘zaro hamkorlik asosida talabalar amaliyotlari muntazam o‘tkaziladi. Bu esa nafaqat ularning kasbiy tajribasini oshirish, balki kelgusida doimiy ish joyi topish imkoniyatini ham kuchaytiradi.
Toshkent davlat yuridik universitetida bitiruvchilarning bandligini ta’minlash borasidagi ishlar tizimli yo‘lga qo‘yilgan. Universitetda bitiruvchilarni ishga joylashtirish jarayonini nazorat qilish, tahlil qilish va muvofiqlashtirish maqsadida maxsus ishchi shtab tashkil etilgan. Ushbu shtab bitiruvchilarning ishga joylashish holatini muntazam monitoring qilib boradi, bandlik darajasini o‘rganadi va zarur choralarni ishlab chiqadi.
Shuningdek, ishchi shtab bandligi ta’minlanmagan bitiruvchilar bilan individual ishlashni yo‘lga qo‘ygan. Ular bilan suhbatlar o‘tkazilib, ishga joylashmaganlik sabablari aniqlanadi va bitiruvchilarni davlat organlari yoki xususiy sektorda mavjud bo‘sh ish o‘rinlariga yo‘naltirish amalga oshiriladi. Bu tizimli yondashuv bitiruvchilarning mehnat bozorida o‘z o‘rnini topishini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega.
Mazkur jarayonning samaradorligini oshirish maqsadida bo‘lim tomonidan bitiruvchilarning ma’lumotlari elektron bazaga kiritilgan, ularning mehnat faoliyati muntazam tahlil qilinadi. Eng muhimi, bandligi ta’minlanmagan bitiruvchilar bilan individual tartibda ishlash yo‘lga qo‘yilgan. Ular bilan suhbatlar o‘tkazilib, ishga joylashmaganlik sabablari aniqlanadi va tegishli davlat organlari yoki xususiy sektor korxonalariga yo‘naltiriladi. Bu amaliyot nafaqat statistik ko‘rsatkichlarni yaxshilash, balki har bir bitiruvchining real bandligini ta’minlashda amaliy natijalar bermoqda.
Bo‘lim tomonidan olib borilgan monitoring natijalariga ko‘ra, 2025-yilning oktabr holatiga bitiruvchilarning umumiy bandlik darajasi 57,88 foizni tashkil etmoqda. Bu ko‘rsatkich o‘tgan yilga nisbatan ijobiy o‘sishni namoyon etadi. Ayni paytda bandligi ta’minlanmagan bitiruvchilar bilan tizimli ishlash davom etmoqda, ularning mehnatga joylashuvi fakultetlar kesimida mas’ul prorektorlar nazoratiga biriktirilgan. Bu tizimiy yondashuv natijasida bandlik masalalariga nisbatan shaxsiy javobgarlik kuchaytirilib, jarayonning samaradorligi oshmoqda.
Bandlik (karyera) bo‘limining faoliyatida mehnat bozorining ehtiyojlarini chuqur o‘rganish, talabalarning qiziqishlari va yo‘nalishlariga mos kasbiy yo‘naltirish mexanizmini shakllantirishga alohida e’tibor qaratiladi. Shu maqsadda, universitet bitiruvchilari uchun turli bandlik yarmarkalari, ish beruvchilar bilan uchrashuvlar, karyera kunlari va mahorat darslari muntazam tashkil etiladi. Bu tadbirlar yosh mutaxassislarga o‘z salohiyatini ish beruvchilarga namoyish etish, professional tarmoq yaratish hamda real mehnat bozoriga chiqish imkonini beradi.
Bundan tashqari, bo‘lim tomonidan bitiruvchilarning uzoq muddatli karyera rivojlanishini qo‘llab-quvvatlashga ham e’tibor qaratilgan. Bu jarayonda sobiq bitiruvchilarning muvaffaqiyatli ish tajribalarini tahlil qilish, ularning faoliyat yo‘lini yosh avlodga namuna sifatida targ‘ib qilish, universitetning “Alumni” hamjamiyatini mustahkamlash kabi tashabbuslar muhim o‘rin tutadi. Bu orqali Bandlik bo‘limi nafaqat hozirgi bitiruvchilar bandligini, balki universitetning uzoq muddatli ijtimoiy nufuzini ham oshirib boradi.
Bugungi kunda mehnat bozori tez o‘zgarayotgan, raqobat kuchayib borayotgan sharoitda Bandlik (karyera) bo‘limi faoliyatini innovatsion yondashuvlar asosida rivojlantirish zarurati ortib bormoqda. Shu ma’noda, universitet tomonidan bandlik jarayonlarini raqamlashtirish, bitiruvchilar uchun onlayn platforma yaratish, ularning ishga joylashuvini avtomatik kuzatish tizimini joriy etish bo‘yicha amaliy ishlar olib borilmoqda. Bu kelgusida nafaqat hisobotlarni soddalashtiradi, balki mehnat bozori bilan bevosita axborot almashuvini ham tezlashtiradi.
Xulosa qilib aytganda, Toshkent davlat yuridik universiteti Bandlik (karyera) bo‘limi faoliyati bugungi kunda nafaqat bitiruvchilarning bandligini ta’minlash, balki yosh huquqshunoslarning mehnatga bo‘lgan munosabatini shakllantirish, ularning ijtimoiy faolligini oshirish va professional salohiyatini ro‘yobga chiqarishda muhim o‘rin tutmoqda. Universitetda yaratilgan ushbu tizimli yondashuv har bir bitiruvchining o‘z bilim va malakasiga mos ish joyini topishiga, o‘z kasbiy yo‘lini mustaqil belgilashiga va eng muhimi, mamlakatimiz huquqiy tizimini rivojlantirishda faol ishtirok etishiga xizmat qilmoqda.
Shu bois, Toshkent davlat yuridik universiteti jamoasi bugun faxr bilan ayta oladiki — har bir bitiruvchi nafaqat oliy ta’lim muassasasining tarbiyalangan vakili, balki yurt taraqqiyotiga hissa qo‘shayotgan yetuk, faol va mas’uliyatli mutaxassis sifatida jamiyatda o‘z o‘rnini topmoqda.
Sherzod MUZAFFAROV,
TDYU Bandlik (karyera) bo‘limi xodimi
