Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti ekspertlari ipotekani moliyalashtirish borasida Janubiy Koreya tajribasini oʻrgandi.
Janubiy Koreyada ipoteka bilan taʼminlangan qimmatli qogʻozlar (MBS) bozorining dastlabki rivojlanish davri 1990-yillarning oxiri va 2000-yillarning boshlariga toʻgʻri keladi. Bu davrda Janubiy Koreyada MBS bozorining rivojlanishi quyidagi muhim bosqichlarni oʻz ichiga oldi.
Moliyaviy sektordagi islohotlar: 1997-yilda Osiyoda roʻy bergan moliyaviy inqirozdan soʻng Janubiy Koreyada iqtisodiyotni barqarorlashtirish va moliyaviy tizimni yanada mustahkamlashga qaratilgan muhim islohotlar amalga oshirildi. Ushbu islohotlar ipoteka bozorini rivojlantirishda yordam beradigan chora-tadbirlarni ham qamrab oldi.
Huquqiy asos: 1999-yilda Janubiy Koreya hukumati ipotekaga oid qonunni qabul qildi. Bu mamlakatda MBS emissiyasining huquqiy asoslarini belgilab berdi. Mazkur qonun Janubiy Koreyada MBS bozorining rivojlanishi uchun huquqiy asos yaratdi va 1999-yilning sentyabr oyida Koreya ipoteka korporatsiyasi (KoMoCo) tashkil etildi.
Koreya uy-joyni moliyalashtirish korporatsiyasi (KHFC) ning tashkil etilishi: 2004-yilda Janubiy Koreya hukumati ipoteka kreditlarini sekyuritizatsiya qilish va uy-joy uchun kreditlar boʻyicha kredit kafolatlarini taqdim etish orqali uy-joyni moliyalashtirishning ishonchli va uzoq muddatli manbalarini shakllantirish maqsadida KHFC davlat muassasasini tashkil etdi. KHFC Janubiy Koreyada MBS bozorining oʻsishida muhim rol oʻynadi, MBSning asosiy emitenti boʻlib xizmat qildi va ikkilamchi bozor faoliyatini qoʻllab-quvvatladi.
Tajriba dasturi: 2004-yilda KHFC Janubiy Koreyada 545,6 milliard von (taxminan 430 million AQSH dollari) qiymatida ipoteka bilan taʼminlangan birinchi qimmatli qogʻozlar chiqarildi. Ushbu emissiya Janubiy Koreyada MBS bozorining rivojlanishini belgilab berdi va ipoteka kreditlarini sekyuritizatsiya qilishning maqsadga muvofiqligini koʻrsatdi. Natijada, 2004-yil yakuniga qadar KHFC tomonida 17 ta moliyaviy tashkilotning ipoteka portfelidan iborat boʻlgan 7 ta MBS paketlari bozorga chiqarildi.
Tijorat banklarining jalb qilinishi: KHFC MBS dasturining dastlabki muvaffaqiyatidan soʻng, Kookmin Bank, Shinhan Bank va Woori Bank kabi yirik tijorat banklari MBS bozorida qatnasha boshladi. Ushbu banklar bozorning oʻsishiga hissasini qoʻshgan holda oʻzlarining ipoteka qimmatli qogʻozlarini chiqara boshladi.
MBS bozorining kengayishi: Janubiy Koreyaning MBS bozori yillar davomida kengayib bordi. KHFC muntazam ravishda MBS chiqarishni davom ettirayapti, tijorat banklari esa bozordagi ishtirokini bosqichma-bosqich oshirmoqda. Bozor ipoteka bilan taʼminlangan qimmatli qogʻozlar (MBS) va ipoteka bilan taʼminlangan obligatsiyalar (MBS) ni oʻz ichiga olgan holda rivojlanayapti.
Amalga oshirilgan ishlar natijasida ipoteka bilan taʼminlangan qimmatli qogʻozlar bozorining hajmi 2004-yildagi 2,3 milliard AQSH dollaridan 2021-yilda 134,1 milliard AQSH dollariga yetdi. Bu ipoteka bilan taʼminlangan qimmatli qogʻozlarni chiqarish orqali kapital bozoridan uzoq muddatli, belgilangan stavkali moliyalashtirish mablagʻlarini jalb qilgan holda past va oʻrta daromadli uy xoʻjaliklarining uy-joyga boʻlgan ehtiyojini ipoteka kredilari koʻrinishida qondirishda sekyuritizatsiya jarayonining muvaffaqqiyatli ekanligini koʻrsatdi.
