Жиында атап өтілгендей, осы уақытқа дейін аталған бағыттағы жұмыстарды дұрыс жолға қою, әрбір махаллаға кіріп, жаңа бастамаларды анықтау және халықтың өмірін жақсартуға жауапты облыс, аудан әкімдері мен олардың қызметкерлерінің материалдық-техникалық мүмкіндіктері түбегейлі жақсарды.

Биыл жыл басынан бері жұмыссыздық деңгейі 4,9 пайызға дейін төмендеді (өткен жылы – 5,5 пайыз). Әсіресе «Бұхара», «Когон», «Науаи», «Зарафшан», «Ғозғон», «Самарқанд» және «Ширин» қалаларында жұмыссыздық 4 пайыздан түсіп, алғаш рет «табиғи жұмыссыздық» деңгейіне жақындады.

Көмекке мұқтаж 302 мың отбасы кедейліктен шықты. Жыл соңына дейін кедейлік деңгейін 6 пайызға дейін азайту күтілуде (өткен жылы – 8,9 пайыз болған).

Әлеуметтік жағдайы ауыр «Ховос», «Мирзаабад», «Ақалтын», «Достық», «Пахтакор», «Фориш», «Бостан», «Вобкент», «Миришкор», Мыңбұлақ», «Узун» және «Піскент» аудандарында кедей отбасылардың саны 4,5 есеге дейін қысқарды. Бұрын қиын жағдайда өмір сүрген 105 мың отбасы тұрақты табысқа қол жеткізе бастады.

Биыл алғаш рет 1 435 махалла «кедейлік мәселесі шешілген аймақ» мәртебесін алды.

Сонымен бірге, кейбір аудандардың әкімдері үлкен ресурстар мен қаражатқа ие бола тұра, жұмысты өз бетінше қалдырып қойғаны, халыққа олардың мүмкіндігіне сай дайын жобалар ұсынбағаны сынға алынды.

Осы себепті «Денов» ауданының әкімі мен оның бірінші орынбасарын, сондай-ақ «Шырақшы» ауданының әкімі мен оның бірінші орынбасарын қызметтен босату, тағы 20 аудан әкіміне қолданыстағы тәртіпке сәйкес шара көрілетін болды.

Жалпы, кедейлікті жою мен жұмыспен қамту жоспарларын орындаудағы жауапсыздық үшін жыл басынан бері 261 лауазымды тұлға қызметінен алынғаны, ал 492 адамға тәртіптік жаза қолданылғаны хабарланды.

Келесі жылы кедейлік пен жұмыссыздық деңгейін 4,5 пайыздан төмендету жауапты басшылардың негізгі міндеті болатыны атап өтілді. Осы мақсатта келесі жылы экономикаға 450 триллион сум көлемінде несие бағытталып, оның 140 триллионы махаллалардағы шағын және орта жобаларды қаржыландыруға бөлінетіні белгіленді.

Мемлекет басшысы бұл бағыттағы жұмыстарды ұйымдастырудың негізгі басымдықтарын айқындап берді.

Бірінші – құрылыс саласы арқылы халықты жұмыспен және табыспен қамтамасыз ету.

Келесі жылы елімізде 675 триллион сумдық инвестициялық жобаларды іске асыру жоспарланған. Соның 380 триллион сумы құрылыс жұмыстарына бағытталмақ. 140 мың пәтерлі көпқабатты тұрғын үй салу көзделген.

Әрбір әкім осы мүмкіндікті тиімді пайдаланып, тек құрылыс саласының өзінде кемінде 20–25 мың адамды, ал құрылған инфрақұрылым есебінен тағы 10 мың адамды жұмыспен қамти алатыны атап өтілді.

Ең үлкен жаңалық – 2026 жылы алғаш рет махалла инфрақұрылымын дамыту үшін 20 триллион сум тікелей аймақтардың өздеріне бөлінетін болды.

Екінші бағыт – қызмет көрсету жобаларын көбейтіп, халықты жұмыспен қамту.

Республикадағы ең жоғары өсім көрсетіп отырған сала – қызмет көрсету саласы екені айтылды. Алайда облыс, аудан әкімдері қызмет көрсету саласын алға тартатын туризмді дамыту арқылы жұмыс орындарын құру және халық табысын арттыру мүмкіндіктерін толық пайдалана алмай тұрғаны айтылды.

Туристік әлеуеті жоғары 150 махалланың инфрақұрылымы жақсарса, бұл аумақтарда қызмет көрсету көлемін 10 триллион сумға жеткізуге, 45 мың адамды сауда және сервис саласында жұмыспен қамтуға болады.

Сол себепті келесі жылы аталған 150 махалланың әрқайсысына инфрақұрылым үшін 3–5 миллиард сумнан бөлінеді. Аудандардағы банктер бұл жерлерде қонақ үйлер салу үшін 150 миллион сумға дейін жеңілдетілген несие беруді жолға қояды.

Шекара және анклав аймақтарындағы махалларға апаратын жолдарды жөндеп, ол жерлерде қонақ үйлер, демалыс орындары, сауда-сервис нысандарын ашу арқылы отбасылар табысын көбейту маңызды екені айтылды. Осы махаллаларда демалыс және қызмет көрсету нысандарын салу жобалары үшін 1 триллион сум ресурс бөлу тапсырылды.

Бұдан бөлек, жағалау мен жол бойындағы сервисті дамыту үшін 500 махалла таңдалды. Аудан банктері бұл өңірлерде кемінде 5 тұрақты жұмыс орнын ашатын жобаларға 1 миллиард сумға дейін несие беруді жолға қояды.

Биылдың өзінде тәулік бойы жұмыс істейтін 255 көше ашылды. Онда 11 мың қызмет көрсету нысаны іске қосылып, 27 мыңға жуық азамат жұмыспен қамтамасыз етілді. Келесі жылы бұған қосымша тағы 200 осындай көшені ұйымдастыру жоспарланған.

Бір ай ішінде нақты «жол картасын» жасап, жұмысты бастаған әкімдерге әрбір көше инфрақұрылымына 4 миллиард сумға дейін қаржы бөлінетін болды.

Тамақтану, сауда және қызмет көрсету саласында өз брендін қалыптастырған кәсіпорындар республика бойынша 100–150 филиал ашуды жоспарлап отыр.

Бұл мәселе бойынша облыс әкімдіктеріне ұлттық брендтерге қолдау көрсету тапсырылды. Егер брендтер жаңа ашылатын филиалға қажетті қызметкерлерді «өзім оқытамын» десе, олардың шығындары Жұмыспен қамту қоры есебінен өтелетін болады. Филиал санын көбейткісі келетін брендтер үшін жаңа қаржылық тетіктер енгізіліп, 2026 жылы осы мақсатқа 500 млрд сум бағытталады.

Үшінші бағыт – өнеркәсіптік жобалар арқылы тұрақты жұмыс орындарын көбейту.

Алдағы жылы өңірлердегі кәсіпорындарда 52 млрд доллар көлемінде өнеркәсіп өнімін өндіру жоспарланған. Жауапты басшылар жергілікті өнеркәсіп салаларында 22 млрд долларлық 3,5 мың жобаны іске қосып, 130 мың тұрақты жұмыс орнын құруы қажет екені атап өтілді.

Қазіргі таңда 400 махалла жихаз жасау, қолөнер және тігін ісіне маманданған. Кәсіпкерлерге кеңірек мүмкіндік берілсе, олардың әрқайсысы кемі 5–10 адамды жұмыспен қамтуға дайын.

Осыған байланысты аудан әкімдеріне келесі жылы осындай өнеркәсіпке маманданған махаллаларда 50 «микроөнеркәсіп орталығын» іске қосып, 10 мың адамды жұмыспен қамту тапсырылды. Бұл орталықтардың инфрақұрылымына 200 млрд сум бөлінеді.

Төртінші бағыт – ауыл шаруашылығы арқылы халық табысын арттыру.

Кедейлікті азайту мақсатында халыққа 232 мың гектар жер бөлініп, нәтижесінде 770 мың адам тұрақты табысқа қол жеткізді. Дегенмен, тәжірибенің жеткіліксіздігі, сапалы тұқымның болмауы және өнімге нарық табудағы қиындықтар кейбір адамдардың, шамамен үштен бірінің, табысының төмен болуына әкелгені айтылды.

Осыған байланысты Термез ауданындағы «Аула мектебі» тәжірибесін барлық өңірлерге енгізіп, әр облыста кемінде 5 осындай мектеп ашу, жалға жер алған азаматтарды табысты дақыл өсіруге оқыту тапсырылды. Диқандар өсірген өнімдерін кепілді түрде өткізу үшін «Экспорттық кооперативтер» құрылады.

Бесінші бағыт – мұқтаж отбасылардың әлеуметтік қорғалуын күшейту.

Жаңа жылдан бастап «Тең мүмкіндік – инклюзивті жұмыспен қамту» жобасы енгізіліп, мүмкіндігі шектеулі 40 мың адамды жұмыспен қамту маңызды екені айтылды. Олар үшін Жұмыспен қамту қорынан 30 млн сумға дейін пайызсыз несие беріледі.

Кедейлікке қайта ұрынуы мүмкін отбасыларға әлеуметтік көмек пен жеңілдіктер сақталады. Оларға 6 ай бойы материалдық көмек пен балалар жәрдемақысы төленеді, балабақша мен үйірмелердің шығындарын өтеу, емделуге жолдама беру сияқты 110 әлеуметтік қызметті 12 ай бойы қосымша пайдалану мүмкіндігі беріледі.

Сонымен қатар, өмірлік қиындықтарға тап болған және кедейлікке қайта ұрынуы ықтимал отбасылар алдын ала анықталып, оларға уақытылы мақсатты көмек көрсетіледі.

Жұмыс орындарын «көлеңкеден шығару» мәселесі де сөз болды.

– Біз алып мақсаттарды олардың қаржысымен бастаудамыз. Министрлер, олардың өңірлік басқармалары мен бөлімдері, облыс және аудан әкімдері, ең бастысы, «махалла жетілігі» жұмысты шын мәнінде қолға алмаса, өзгеріс болмайды, – деді Мемлекет басшысы.

Премьер-министрге айтылған тапсырмалар министрлер мен әкімдер үшін 2026 жылға арналған тиімділік көрсеткіштері (KPI) ретінде бекітілетін болды.

Жиында өңірлер мен сала басшыларының баяндамалары, кәсіпкерлердің пікірлері мен ұсыныстары тыңдалды.