Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев төрағалығымен өткен жиынға Италия Премьер-Министрі Джорджа Мелони, Қырғыз Республикасының Президенті Садыр Жапаров, Тәжікстан Республикасының Президенті Эмомали Рахмон және Түркіменстан Президенті Сердар Бердімұхамедов те қатысты.
Кездесуде Орталық Азия елдері мен Италия арасындағы көпжақты ынтымақтастықты тереңдету мәселелері қаралды. Атап айтқанда, инвестициялар мен технологиялар, «жасыл» экономика, білім беру мен мәдени бағдарламаларды іске асыру бағыттарына баса назар аударылды.
Өз сөзінің басында Мемлекет басшысы бұл саммиттің сәуір айында Самарқандта өткен Орталық Азия – Еуропа кездесулерінің қисынды жалғасы екенін атап өтті.
Осынау форматта, ең әуелі, практикалық серіктестікті дамытуда елдердің технологиялық, өнеркәсіптік және зияткерлік әлеуетін ескерудің маңызы айтылды.
Қазіргі геосаяси жағдай мен өңірлік қауіпсіздікке төнетін ортақ қатерлерді ескере отырып, Италиямен көпжақты диалогтың қажеттілігі артып отыр.
Сонымен бірге, аймақтың Италиямен ғасырлар бойғы сауда және мәдени байланыстар кең ауқымды әріптестікке берік негіз қалап жатыр.
Күн тәртібіндегі мәселелер жөнінде сөз қозғай тұрып, Мемлекет басшысы «Орталық Азия – Италия» форматындағы серіктестіктің басым бағыттары бойынша ұсыныстарын ортаға салды.
Атап айтқанда, халықаралық мәселелер бойынша Сыртқы істер министрліктері деңгейінде тұрақты диалог жүргізу маңыздылығы айтылды. Сондай-ақ, терроризм, экстремизм, есірткі саудасы және заңсыз көші-қонмен күресте ақпарат алмасу механизмдерін жолға қою ұсынысы айтылды.
Экономикалық салада Өзбекстан Президенті соңғы жылдары Өзбекстан мен Италия арасындағы тауар айналымы мен инвестиция көлемі үш есеге артқанын ризашылықпен атап өтті. Италияның жетекші компанияларымен технологиялық серіктестік жобалары табысты жүзеге асырылып жатыр.
Италия бизнес қауымдастығының инновациялық даму саласындағы дәстүрлі күшті ұстанымдарын ескере отырып, елдердің сауда-өнеркәсіп палаталары қамқорлығымен тұрақты алаң – «Орталық Азия – Италия» іскерлік клубын құру ұсынылды. Мұндай кәсіпкерлер кездесулері жыл сайын өңір елдері мен Италия астаналарында өтетін болады.
Өзбекстан Президенті технология трансфері, озық білім мен тәжірибені енгізу, жоғары технологиялы өндірістерді дамыту үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған көпжақты Өнеркәсіптік және технологиялық ынтымақтастық бағдарламасын әзірлеу және қабылдаудың маңызын атап өтті.
Бар тәжірибені негізге ала отырып, минералдық ресурстар мен ауылшаруашылық шикізатын терең өңдеу; электротехника, химия, тоқыма, былғары, азық-түлік және басқа да өңдеу салаларына арналған заманауи жабдықтар шығару; қосалқы бөлшектер мен өнеркәсіп өнімдерін жергіліктендіру; Италияның жетекші брендтері қатысатын дизайн орталықтарын құру – ынтымақтастықтың басым бағыттары болуы мүмкін екені айтылды.
Мемлекет басшысы Ташкент облысында еуропалық оператордың басқаруында өңірлік маңызы бар жобаларды жүзеге асыру үшін арнайы индустриялық парк құрылып жатқанын мәлімдеді.
Сонымен қатар, Италияның SACЕ және SIMEST мемлекеттік агенттіктерін және бірлескен инвестициялық қорларды серіктестік жобаларды қолдауға тартудың маңыздылығы айтылды.
«Жасыл» трансформация саласындағы тиімді серіктестікті жоғары бағалап, Өзбекстан Президенті көміртегі шығарындыларын азайтуға бағытталған ұлттық бағдарламаларды іске асыруға жәрдемдесетін көпжақты платформаны іске қосу арқылы жан-жақты әріптестікті дамытуға шақырды.
Жаңартылатын энергетика саласындағы жобалар, соның ішінде Еуропа Одағы елдеріне «жасыл» энергия жеткізу, Италияның жетекші өндірушілері мен инженерлік компанияларын тарта отырып кәсіпорындарды аудиттен өткізу, энергия тиімділігін арттыру, су инфрақұрылымын жаңғырту және сутегі технологияларын дамыту бағыттары бойынша да ынтымақтастыққа дайын екені жеткізілді.
Ташкенттегі Турин политехникалық университеті мен Пиза университетінің филиалдарының табысты қызметін атап өткен Мемлекет басшысы Италияның басқа да алдыңғы қатарлы ЖОО-ларына өңірде қызығушылық артып келе жатқанын атап өтті.
Өзбекстан Президенті инженерия, дизайн, су үнемдеу және биотехнология салаларындағы ғылыми жобалар, академиялық алмасу және кадр даярлау бағдарламаларын іске асыру мен қаржыландыру үшін «Орталық Азия – Италия» ғылыми-білім консорциумын құру ұсынылды.
Туризм саласында жетекші туроператорлар арасында серіктестік орнату және бірлескен туристік өнімдер жасау үшін туризм альянсын құруға қызығушылық білдірілді.
Италия жұртшылығы Рим мен Флоренцияда өткен көрме және мәдени шараларға зор қызығушылық танытқаны айтылды.
Осыған байланысты келесі жылы Хиуа қаласында өңір елдері мен Италия жастарының креативті экономика және мәдени алмасу форумы өткізу ұсынылды.
Саммит барысында Орталық Азия елдерінің басшылары мен Италия Премьер-Министрі сөз сөйлеп, іс-шара соңында Бірлескен мәлімдеме қабылданды.
