2025 йил 1 сентябрдан «Ғишткўприк», «Зангиота» ва «Довут ота» чегара ўтказиш пунктларида автотранспорт воситалари учун хавфларни бошқариш тамойилларига асосланган «яшил» ва «қизил» — икки йўлакли тизим ишга туширилади.
Содда қилиб айтганда, эндиликда хавф даражаси паст бўлган, яъни «яшил» йўлакка тушган автотранспорт воситалари ва унга юкланган товарларни божхона кўригидан ўтказишга ҳожат қолмайди, фақатгина ҳужжатлар кўздан кечирилади, холос.
Мазкур тизимни ишга туширишнинг энг муҳим шартларидан бири шуки, бунда автотранспорт воситалари инспекцион кўрик мажмуаси орқали назоратдан ўтказилгандан сўнггина ушбу амалиёт қўлланилади.
Бунинг учун эса автомобиль чегара ўтказиш пунктлари инспекцион кўрик мажмуалари билан тўлиқ таъминланган бўлиши лозим.
Шу вақтга қадар Ўзбекистондаги автотранспорт воситалари ҳаракатланадиган чегара божхона постлари асосан юк автотранспорт воситалари учун мўлжалланган йирик инспекцион кўрик мажмуалари билан жиҳозаланган.
Энди эса нафақат Марказий Осиёда, балки МДҲ минтақасида илк бор Ўзбекистондаги қатор чегара божхона постларига енгил автотранспорт воситаларини сканер қилувчи замонавий инспекцион кўрик мажмуаси – Z портал қурилмаси ўрнатилмоқда.
Бироз муддат олдин ушбу қурилмадан «Ғишткўприк» чегара божхона постига ўрнатилган бўлса, шу кунларда «Навоий» чегара божхона постларига ўрнатиш ишлари якунига етмоқда.
АҚШнинг нуфузли «Rapiscan» компанияси томонидан ишлаб чиқарилган мазкур мажмуа орқали соатига 220 тагача автотранспорт воситаларини сканерлаш мумкин.
Энг муҳими, бунда хайдовчи ҳам, йўловчилар ҳам салондан тушишларига ҳожат қолмайди. Қурилма санитар ҳимоя ҳудудини талаб этмайди. Рентген нури орқага қайтиш технологиясида ишлаши сабабли саломатликка зиён қилмайди.
Инспекцион кўрик мажмуасини ўрнатиш ишлари бевосита АҚШдан ташриф буюрган мутахассислар билан биргаликда амалга оширилмоқда.
Эслатиб ўтамиз, жорий йилнинг ўзида бу каби қурилмалар «Сирдарё» ва «Довут ота» чегара божхона постларига ҳам ўрнатилади.
