Кейинги йилларда жонажон Ўзбекистонимизга эътибор ва ҳурмат доираси кенгайиб бораётир. Илгари муайян мам­лакатлар билан алоқа қилган бўлсак, энди БМТга аъзо давлатларнинг деяр­ли ҳаммаси билан дипломатик алоқалар ўрнатилиб, ўзаро манфаатли ҳамкорлик йўлга қўйилмоқда. Айниқса, дунёнинг энг қудратли давлатлари ва энг нуфузли халқаро ташкилотлар билан ҳамкорликда­ги улуғвор ишлар, уларнинг натижалари жаҳон аҳлини ҳайратга солмоқда, қойил қолдирмоқда. Бундан кимлардир хурсанд, кимлардир унчалик мамнун эмас. Бу ҳам табиий ҳолат. Зотан, ҳаёт оқ-қорадан ибо­рат, ҳар бир инсон каби ҳар қандай дав­латнинг дўстлари билан бирга рақиблари ҳам бўлади. Бинобарин, ҳаммага бирдай ёқадиган инсонни топиш қийин, бундай давлатни излаш эса ундан-да мушкул.

Хўш, Ўзбекистонимизнинг жаҳон узра обрўси, нуфузи ошиб бораётганининг са­баби нимада? Ахир бундай ҳурматга лойиқ кўрилиш ўз-ўзидан бўлмайди! Дунёга таъсир ўтказаётган етакчилар билан му­зокара ўтказадиган давлатлар раҳбарла­ри ҳам камида ўшалар даражасида, керак бўлса, улардан-да кенг, теран фикрла­моғи, позициясини аниқ-тиниқ баён этиб, қатъий ҳимоя қилмоғи лозим. Шундагина улар тан олади ва тенгма-тенг мулоқот қи­лишга мажбур бўлади.

Худди мана шундай ҳолатларда Прези­дентимизнинг халқаро миқёсда тан олин­ган лидерлиги, давлат раҳбари сифатидаги кучли сиёсий иродаси, аниқ позициясига эга экани, бу позиция замирида халқи­миз манфаати мужассам топгани намоён бўлади. АҚШ давлат раҳбари ижтимоий тармоқларда Президентимиз ҳақида сами­мий, ижобий фикрлар ёзгани бежиз эмас.

Давлатимиз раҳбарининг қатъий сиё­сати, метин иродаси, тинимсиз саъй-ҳа­ракати туфайли наинки мамлакатимиз, балки бутун дунё учун аҳамиятли бўлган тарихий воқеалар амалга оширилмоқда. Шулардан баъзилари хусусида мухтасар фикр юритамиз.

Куз фасли, яъни сентябрь, октябрь, но­ябрь ойларидаги воқеаларга назар солай­лик. Президентимиз сентябрда БМТ Бош Ассамблеясининг 80 йиллик юбилейи сессиясида иштирок этди ва нутқ сўзлади. Аҳамиятли томони шундаки, давлатимиз раҳбари ушбу халқаро ташкилот минба­рида бу гал ҳам ўзбек тилида — она ти­лимизда гапирди. Бунинг замирида катта маъно-мазмун бор. Бу билан Президенти­миз она тилимиз ниҳоятда бой, гўзал, жа­рангдор, нафис тил эканини яна бир карра намоён этди. Бу ўша халқаро анжуманда иштирок этган барча давлатлар вакиллари онгига сингди. Бу ғуруримизни оширади, қалбимизни ифтихор билан тўлдиради.

Бунинг сабаблари маълум: собиқ итти­фоқ даврида БМТ у ёқда турсин, ўз юр­тимизда — Ўзбекистонимизда бўладиган мажлислару турли тадбирларда она тили­мизда гапиролмас эдик. Расмий тадбирлар тугул уч-тўрт кишининг ўзаро гурунглари­да ҳам, улардан бири бошқа миллат ваки­ли бўлса, ўшанинг тилида суҳбат қуришга мажбур эдик. Шундай экан, жаҳоннинг энг олий ташкилоти, агар шундай дейиш жоиз бўлса, минбарида она тилимиз жа­ранглаши тарихий воқеа. Зеро, ҳар қандай давлатнинг мустақиллигини белгиловчи муҳим омиллардан бири унинг тилидир.

Бу воқеанинг аҳамиятини барча юртдошларимиз теран англаб етмаганга ўхшайди. Негадир шунақа унутилмас, тарихий воқеа сифатида қайд этиладиган ҳодисаларга бир оз эътиборсиз қараймиз, гўё ҳар доим шундай бўлиб келгандек. Ҳолбуки, бундан барчамиз бирдай севин­моғимиз керак, ҳатто бир-биримизни қут­ласак ҳам арзийди. Унинг ўрнига ҳар хил майда-чуйдалар, маиший масалалар ҳақи­да гапирамиз, ёзамиз, шулар юзасидан баҳслашамиз.

Президентимизнинг АҚШ Президенти Дональд Трамп билан учрашуви ва унда келишилган масалалар, БМТ Бош Ассам­блеясининг 80 йиллик юбилей сессияси доирасида АҚШнинг етакчи корпорациялари ва банклари раҳбарлари билан мулоқотларда эришилган натижаларга кўра, умумий қиймати 100 миллиард дол­лардан ортиқ шартномалар ва истиқбол­ли лойиҳалар шакллантирилгани ҳақида ёзилди, гапирилди, уларнинг натижалари ҳақида ҳали кўп ёзилади, гапирилади.

ЮНЕСКО Бош конференциясининг 43-сессияси сўнгги қирқ йилда биринчи марта ташкилотнинг Парижда жойлаш­ган қароргоҳидан ташқарида — қадимий Самарқанд шаҳрида бўлиб ўтгани том маънодаги тарихий воқеадир. Бу халқаро анжуман ҳам давлатимиз раҳбарининг та­шаббуси ва саъй-ҳаракати билан амалга оширилди. Унда 180 дан зиёд мамлакатдан 4600 вакил иштирок этди. Ушбу анжуман ЮНЕСКО Бош конференцияси сессияла­рида энг кўп вакил қатнашган тадбир си­фатида эътироф этилди.

Бу бежиз эмас. Самарқандга келган­лар ЮНЕСКО тадбирларида қатнашиш баҳонасида қадимий кентимизнинг ноёб меъморий обидалари ва замонавий Са­марқандни, бу ердаги бунёдкорлик ишла­рини кўриб кетади. Соҳибқирон Амир Темур салтанатининг пойтахти бўлган Самарқандни зиёрат қилиш дунёдаги ҳар бир маърифатли инсоннинг орзусидир. Бу шаҳарга келувчилар сони йилдан йилга кўпайиб бораётгани ҳам шундан далолат беради.

ЮНЕСКО сессияларида Самарқанд­нинг ёши 3000 йилдан зиёд экани эътироф этилгани ҳам бежиз эмас. Президенти­миз ЮНЕСКО Бош конференциясининг 43-сессияси очилиш маросимида қайд этганидек, бундай нуфузли анжуманнинг Самарқандда ўтказилгани ЮНЕСКОга аъзо давлатларнинг янги Ўзбекистондаги кенг кўламли, жадал ислоҳотлар ва улар­нинг натижаларини кўришга қизиқиши, ишончи ортиб бораётганидан далолатдир.

Икки ҳафта давомида Бош конфе­ренция сессияси мажлислари билан бир қаторда 150 дан зиёд семинарлар, кон­ференциялар, халқаро кўргазмалар ва бошқа тадбирлар бўлиб ўтди. ЮНЕСКО Бош конференцияси 43-сессиясида бир неча муҳим қарорлар қабул қилинди. Жумладан, Бутунжаҳон туркий тиллар кунини таъсис этиш тўғрисида резолю­ция қабул қилинди. Бу бутун туркий халқларни (улар 200 миллиондан зиёд) қувонтирди. Ушбу масала Бош конфе­ренция сессияси кун тартибига Озарбай­жон, Қозоғистон, Қирғизистон, Туркия ва Ўзбекистон томонидан ЮНЕСКОга аъзо 21 давлат қўллаб-қувватлаши орқа­ли киритилган. Ушбу тарихий қарор ай­нан Самарқандда қабул қилингани ҳам давлатимизнинг халқаро миқёсдаги ну­фузи ошиб бораётганига яна бир ёрқин мисолдир. Энди барча туркий тилли халқлар ҳар йили 15 декабрда ушбу кун­ни байрам сифатида нишонлайди.

Самарқандда ўтган ушбу нуфузли анжу­манда мазкур халқаро ташкилотнинг янги Бош директори сайланди. Ушбу лавозимга мисрлик олим ва сиёсий арбоб Холид ал-Ананий сайланди. Президентимиз 12 но­ябрь куни Холид ал-Ананийни қабул қилди ва уни янги лавозим билан табриклаб, кел­гуси фаолиятига муваффақият тилади. 2017 йилдан буён ЮНЕСКОга раҳбарлик қилиб келган Одри Азуле хоним Президентимиз фармонига биноан Ўзбекистон ва ЮНЕСКО ўртасида фан, таълим ва маданият соҳала­ридаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш, халқи­мизнинг бой маданий меросини кенг омма­лаштириш ишларига қўшган катта ҳиссаси учун давлатимизнинг “Дўстлик” ордени би­лан мукофотланди.

Кузнинг сўнгги ойида мамлакатимизда яна бир тарихий воқеа рўй берди. 13 ноябрь куни Ўзбекистондаги Ислом цивилизация­си марказида “Марказий Осиё: умумий маънавий-маърифий мерос — умумий ке­лажак” мавзусида халқаро конгресс бўлиб ўтди. Президентимиз конгресс иштирок­чиларига табрик йўллади. Унда, жумладан, бундай дейилади: “Мазкур анжуман янги барпо этилган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказида бўлиб ўтаёт­гани албатта бежиз эмас. Ушбу муаззам мажмуада уч минг йилдан зиёд шонли тарих, жумладан, минтақамиз заминида­ги Биринчи ва Иккинчи Ренессанс давр­ларини, шунингдек, Янги Ўзбекистон­нинг бугунги тараққиёти ва келажагини мужассам этган ноёб интеллектуал-маъ­навий масканда Сизлар бу ҳақиқатни яққол ҳис қилишингиз мумкин”.

Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан ташкил этилган ушбу марказда ислом ци­вилизациясига оид ноёб манбалар, илмий тадқиқот ва таълим йўналишлари жамлан­ган. Миллий меъморлик анъаналари ва за­монавий архитектура уйғунлигида барпо этилган мазкур маҳобатли мажмуанинг тўрт томонида 34 метрли пештоқлар, ўрта қисмида 65 метрли гумбаз қад ростлаган.

Халқаро конгресс қатнашчилари ушбу марказ залларини ҳайрат ва ҳавас билан томоша қилди. Замонавий технология­лар асосида тарих “жонлантирилгани” меҳмонлару мезбонларни лол қолдирди. Марказдаги маълумотлару шароитларни кўрган киши мўъжизалар оламига тушиб қолгандай ҳис этади ўзини. Дарҳақиқат, бу ердаги ҳар бир залда, ҳар бир йўлакда, қисқаси, ҳар қадамда мўъжизага дуч кела­сиз...

Маълумки, Президентимиз Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан 2017 йилда Марказий Осиё давлатлари раҳбарлари­нинг Маслаҳат учрашувлари формати йўлга қўйилган эди. Мазкур Маслаҳат уч­рашувининг еттинчиси 15-16 ноябрь кун­лари Тошкентда бўлиб ўтди.

Учрашувга раислик қилган Президентимиз минтақавий ҳамкорликни мустаҳкамлаш бўйича қатор муҳим таклифларни илгари сурди. Саммитда Озарбайжон Республикаси Маслаҳат учрашувлари фор­матига тўла ҳуқуқли аъзо сифатида қабул қилинди.

БМТнинг Марказий Осиё мамлакатла­ри бўйича минтақавий маркази раҳбари Коха Имнадзе БМТ Бош котиби Антониу Гутерришнинг мурожаатини ўқиб эшит­тирди.

Учрашув арафасида Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Марказий Осиё янги давр остонасида” сарлавҳали мақола­си эълон қилинди. Унда минтақамиз дав­латларининг ўзаро ҳамкорлиги натижалари аниқ мисоллар асосида таҳлил қилинган, келгусидаги вазифалар белгилаб берилган. Мақолада, жумладан, бундай сатрлар бор: “Маслаҳат учрашувлари формати йўлга қўйилган 2017 йил минтақавий ҳамкор­лик тарихида туб бурилиш ясади. Мин­тақа етакчилари кўп йиллар мобайнида биринчи марта ташқи воситачиларсиз тизимли ва мунтазам мулоқотни бошла­дилар. Бу ишончга, очиқлик ва умумий манфаатларни англашга асосланган ян­гича сиёсий тафаккур рамзига айланди. Айнан Маслаҳат учрашувлари доираси­даги мулоқот туфайли эски даврдан қол­ган бир қатор келишмовчиликларни бар­тараф этиш ва ишончсизликдан ҳақиқий ҳамкорликка ўтишга эришилди”.

Дарҳақиқат, Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг доимий учрашувлари, ўзаро очиқ мулоқотлари нақадар юксак натижалар бераётганини, улар минтақамиз аҳолиси манфаати учун хизмат қилаётганини халқларимиз ўз ҳаётида кўриб турибди. Бу ҳамкорлик давлатларимиз тараққиётида ҳам ўз ифодасини топмоқда. Зеро, халқимизнинг “Бирлашган ўзар” деган ҳикматида теран маъно- мазмун мужассам.

Марказий Осиё давлатлари Президент­лари — Шавкат Мирзиёев, Қосим-Жомарт Тоқаев, Имомали Раҳмон, Садир Жапаров ва Озарбайжон Республикаси Президенти Илҳом Алиев 15 ноябрь куни Ислом ци­вилизацияси марказига ташриф буюрди. Олий мартабали меҳмонлар “Исломдан аввалги цивилизациялар”, “Биринчи Ре­нессанс”, “Иккинчи Ренессанс” ва “Янги Ўзбекистон — янги Ренессанс” бўлимла­рини кўздан кечирди.

Қисқаси, бу йилги куз мамлакатимиз ҳа­ётида унутилмас, тарихий воқеаларга бой бўлди. Шуниси аёнки, тинчлик-хотиржам­лик бор юртда ана шундай қувонарли, бутун жаҳон эътиборини тортадиган ва ҳавасини келтирадиган тадбирлар ўтказилади. Ўз­бекистонимиз ана шундай юрт — “оламни маҳлиё айлаган диёр” (А.Орипов). Шунинг учун бу юртда тараққиёт бор, келажакка ишонч бор. Бу юртда барча саъй-ҳаракатлар инсон манфаатларига, унинг бахтли, фаро­вон яшашига йўналтирилган.

Маматқул ҲАЗРАТҚУЛОВ,

Ўзбекистон Республикасида

хизмат кўрсатган журналист