1

Олис ўтган замонларни-ку, қўяверинг, улар жуда узоқ. Лекин бундан бор-йўғи ўн-ўн беш йил аввалги манзарани бир кўз олдингизга келтиринг-а? Нечта хорижий мамлакат раҳбари келарди йил ўн икки ой ичида Ўзбекистонга? Бўлармиди дунё аҳ­лини маҳлиё қилгувчи бир-биридан мўъта­бар мажлису машваратлар? Помиру Ҳисор тоғлари сингари елкама-елка турармиди қа­дим Турону Туркистон баҳодирлари? Олтин занжир ҳалқалари каби боғланганмиди бир-бири билан улар? Бир мушт, бир вужудга айланганмиди?

Эҳ!.. дейсиз. Дейсиз-у, ортидан бир дарё афсус, бир олам ифтихор, бир дунё ғурур юрагингизга шиддат билан оқиб киради. ЮНЕСКОдек машҳур ташкилотнинг салкам эллик йиллик тарихида илк бор Париж қарор­гоҳидан чиқиб, тўғри Самарқандга келиши, келганда ҳам бир замонлар испан элчиси Кла­вихони лол қолдирган азим кентда юз эмас, беш мингга яқин етти иқлимнинг машҳур оли­му уламолари иштирокида жаҳоний ташвишлар муҳокама қилиниши, улуғ тантананинг изи совимай Марказий Осиё ва Жанубий Кав­казнинг олти давлат Президентларининг олий минбарда бир тоғ каби туришлари... Олти оғайни иттифоқига қараб туриб, нигоҳлари севинч ёшларига тўлаётган шодумон кўзлар ва аламдан бўзариб-ўзгариб кетаётган юзлар...

Шундай қутлуғ воқеалар қаторида курраи заминда ягона бўлмиш Ислом цивилизация­си марказидек бебаҳо мажмуанинг қуриб битказилиши; пештоқида Ҳумо тимсоли ярақлаб турган янги Тошкент аэропортининг ишга тушгани; Самарқандда Имом Бухорий мақбараси; Фарғонада, Термизда, Наманган­да, Нукусда, қўйингки, мамлакатимизнинг ҳамма-ҳамма шаҳару қишлоқларида бунёд этилаётган янги-янги корхоналар, боғлар, хиёбонлар...

Ўтаётган шу йилнинг ўзида 40 дан зиёд ну­фузли халқаро анжуманларнинг ташкил этил­гани ва икки кун аввал Самарқанд вокзалидан йўлга чиққан учқур поезднинг Зарафшон дарёси ёқалаб, Жомбой ва Булунғур туман­лари орасидан шамолдай елиб, Ургутга ки­риб бориши... Инсон зоти ишонмас эди бун­дан ўн йил аввал шу гапни бировга айтсанг — Ургутга поезд келади, десанг. Ургутнинг тарихий китобига зарҳал ҳарфлар билан ёзи­ладиган мислсиз тарихий воқеа эди бу!

2

25 ноябрь 2025 йил. Олтин кузнинг янги бир куни.

Ёшлар, аёллар, вилоят нуронийлари, Тошкент шаҳридан келган меҳмонлар ўтир­ган поездга Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев чиқиб келди.

— Самарқанд — Ургут йўлини қура бошлаганимизга ҳали бир йил ҳам бўлмади, — деди вагондагилар билан бирма-бир қўл бериб саломлашар экан Президент. — Мана, бугун ишлар якунига етди. Бундай ютуқлар чуқур ўйланган сиёсатимиз, бораётган йўли­миз тўғрилигини кўрсатади. Бугун кечаги­дек яшашга ҳаққимиз йўқ. Ҳар куни тинмай изланмасак, меҳнат қилмасак, бошқалардан орқада қоламиз. Ургутга поезд билан бирга маданият, маърифат, иқтисод кириб боради. Мамлакатимизнинг бошқа жойларида ҳам қурамиз янги поезд йўлларини. “Хитой — Қирғизистон — Ўзбекистон” халқаро темир йўлини қуриш вазифаси турибди олдимизда. Шу режа амалга ошса, Озарбайжон орқали Европага, Хитой бозорларига тўғри чиқиш имкониятига эга бўламиз.

Секин жойидан қўзғалган поезд шаҳар­дан чиққач тезлигини оширди.

— Бугун мен Ургутга қуруқ қўл билан эмас, катта маблағ ва йирик режалар билан боряпман, — давом этди мамлакатимиз раҳ­бари. — Ургутда ҳали ишга солинмаган им­кониятлар жуда кўп. Ургут неча минг йиллик тарихга эга бўлган манзил...

Дарҳақиқат, Ургут — илдизлари минг- минг асрлик тарихга эга кўҳна қўрғон. Шохли Искандар босқинидан то шўролар­нинг талон-тарожларигача ҳамма азоб-уқу­батларни бошидан ўтказган макон. Чинни­дек тоза ҳаволари, карч-карч чўққилари осмонга қадалган тоғлари, тоғлар қучоғи­даги жаннатмонанд боғлари билан азал-азалдан одамларнинг ҳавасини келтиргувчи диловар замин.

Шу жойда, Амир Темир ҳазратлари от ўйнатиб лолазор қирларида сайр қилган, боғлар барпо этган, Бобур Мирзо чашмала­ри бўйида майсаларга ёнбошлаб дилбар ға­заллар битган Ургутни Х асрда яшаган араб тарихчиси ибн Ховқал қанчалар меҳр би­лан таърифлаганини бир эшитиб кўринг-а: “Самарқанднинг жанубида Шовдор тоғла­ри жойлашган. Самарқанд атрофида бу бўлусчалик киши саломатлиги учун тоза ҳаволи маскан, серҳосил экинзорлар, энг яхши мевазорлар йўқ. Кишиларининг қадди келишган, ёруғ юзли. Тоғлари гўзал. Далала­ри доимо ишлатиб турилади”.

Асрлар давомида нигоҳларни маҳлиё қилган макон сўнгги йилларда бутунлай қайтадан дунёга келди. Ҳа, онадан қайта туғилгандек бўлди гўё. Менинг эмас, олти юз мингдан ошиқ аҳли Ургутнинг қалб сўзи, кўнгил боғларида улғайган фахру эътирофи бу. Ургутнинг иккинчи ҳаёти бошланди ўта­ётган қисқа йилларда. Шу йилларда йигит­дек кучга тўлди, ўсди, улғайди, обод бўлди.

Ўн эмас, юзлаб йирик, жуда йирик кор­хоналар бунёд қилинди. Ургутда ишлаб чиқарилган маҳсулотлар эса шу ўн йилликда дунёга чиқди, дунё одамларининг эътибо­рига тушди. Ўн йил аввал вино тайёрловчи, тамакини ферментация қилувчи завод ва музқаймоқ билан кулолчилик цехларидан бошқаси бўлмаган манзил мамлакатимиз­нинг саноати энг ривожланган туманлари қаторидан жой эгаллади.

Бугун кимдир сизга “Ургутда одамнинг жонидан бошқа ҳамма нарса ишлаб чиқариляпти”, деса сира ҳайрон бўлманг. Ҳадемай “Ургутда сунъий одамлар яратилибди, улар Қизил сайёрани обод қилаётган эмишлар”, деган гаплар ҳам қулоғингизга чалиниб қо­лиши мумкин...

3

Мумкин! “Модомики, Ургутимизнинг Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев­дек аллома меъмори бор экан, — дейишади ургутликлар ғурурга тўлиб. — Биз учун би­ронта ҳам бўлмайдиган иш, ишғол қилин­майдиган чўққи қолмайди!”. Зеро, “Бўлмай­ди. Бўлиши мумкин эмас!”, деганлари тугул, афсоналарда учрамайдиган мумтоз ўзгаришлар ҳам бўлди-да, ахир Ургутда. Бугун ҳам бўляпти, янаям шиддат билан давом этади бундан кейин ҳам.

Ўрни келганда изоҳлаш лозимки, ургут­ликларнинг “Ургутимизнинг меъмори — Ўзбекистон Президенти” деган эътирофлари оддий сўз эмас, бир олам ҳақиқат бор унинг замирида. Вилоят ҳокими вазифасида ишлаётган кезларида тумандаги муаммолар­ни чуқур ўрганган Шавкат Мирзиёев ҳали Президентликка номзод бўлиб турган кун­лардаёқ Ургут ташвишлари билан яшади. Ўша пайтда қуриган шувоқларни шамоллар коптокдай думалатиб-ўйнатиб юрган адир ва тошлоқ ерларда “Ургут” эркин иқтисодий зонаси ташкил этилди. Саккиз йилда 860 миллион долларлик 74 та лойиҳа ишга тушди. Юзлаб ишсизлар ишли бўлди. Иш қидириб хорижга кетган юзлаб эркак-аёллар оиласи бағрига қайтиб келди. Қатор-қатор кўп қаватли уйлар қурилиши натижасида неча юзлаб оилалар уйли-жойли бўлди.

Тасаввурингиз бундан-да тиниқроқ бў­лиши учун битта мисол келтирай. Туманда “Ferre Group” номли корхона бор. Дастлаб хориждан келтирилган бутловчи буюмлар асосида бир неча турдаги маиший техника воситаларини йиғиш билан ўз фаолиятини бошлаган корхона бугунга келиб, музлат­кич, газ плита, кичик печь, чангюткич, дуд­бурон ва бошқа уй-рўзғор буюмлари, темир эшиклар ишлаб чиқариш бўйича Марказий Осиёдаги йирик компаниялардан бирига айланди. Корхона маҳсулотлари дунёнинг бир неча мамлакатларида “Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган” ёрлиғи билан харидор­лар диққатини тортмоқда. Бу ерда йилига 440 миллиард сўмлик 250 минг дона маҳсулот тайёрланаётгани унинг салоҳияти қанчалар юксак эканини яна бир карра тасдиқлайди.

— Тадбиркорни қўллаб-қувватламасдан янги Ўзбекистонни барпо қила олмаймиз, — деди Президентимиз. — Агар сизлар тиним­сиз изланиб, бирлашсангиз, Самарқандда камбағал деган қатлам қолмайди. Сиз, Ўзбе­кистон номини жаҳонга танитишдек шараф­ли имкониятга эгасиз.

Яна бир гап, Президентимиз ташаббуси билан дунёга келган ва Ўзбекистон номини жаҳонга танитаётган бундай корхоналар ту­манда оз эмас.

Давлатимиз раҳбарининг нияти эса Ургут­ни янада кўркам ва обод кўриш. Шу боис, ҳар бир ташрифда ўнлаб ташаббуслар қанот ёзади.

Бу сафар туманнинг Қуйи Камангарон маҳалласидаги “Янги Ўзбекистон” масси­вига туташ 90 гектар майдонда замонавий урбанизация талаблари асосида 100 минг аҳолига мўлжалланган экошаҳар барпо этиш ҳақидаги хушхабар эълон қилинди. Шу ха­бар янграётганда, Ургут поезди Самарқанд­дан қўзғалган пайти Президентимизнинг мана бу сўзлари эсимга тушиб кетди:

— Ургутга қандай-қандай аниқ режалар, катта совғалар билан бораётганимни била­сизми? — деган эди давлатимиз раҳбари. — Ҳали борганда айтаман, эшитасизлар, дея сирли кулиб қўйган эдилар.

Самимий табассум “сир”лари воқеалар жараёнида ёрқин кўринди.

— Янги шаҳарда йўл, сув, канализация, электр, мактаб, боғча, шифохона ва бошқа инфратузилма объектлари қурилади, тад­биркорлик лойиҳалари амалга оширилади, — дея давом этди Президентимиз. — Бу юмушларни амалга ошириш учун 50 миллион доллар ажратилади.

Янги шаҳарнинг 3 гектар майдонида ту­маннинг 35 та ташкилоти учун ягона маъму­рий марказ қурилади.

55 километрлик Ургут — Самарқанд те­мир йўлининг ишга туширилиши мазкур ишларни амалга оширишда муҳим омил бў­либ хизмат қилади. Ўнлаб маданий-маиший, савдо объектлари қад кўтаради темир йўл бўйларида. Янги уйлар қурилади. Неча юз­лаб иш жойлари яратилади.

Ташриф давомидаги учрашувларда, халқ депутатлари Самарқанд вилояти Кенгаши­нинг навбатдан ташқари сессиясида Прези­дентимиз томонидан Ургутнинг келажагига доир яна ўнлаб йирик лойиҳалар тилга олин­ди. Вилоят иқтисодиёти ва ҳаётига доир ре­жалар тузилди, “Йўл хариталари”ни амалга ошириш вазифалари белгиланди.

4

Бундай шодиёналарга юзма-юз келганда севинчинг ичингга сиғмай кетади. Овозинг борича ҳайқиргинг келади тоғларнинг ба­ланд чўққиларига чиқиб. Икки қатор мисра­ни қоралаш-қофиялашга қобилияти борлар эса билмай қолади қандай қилиб шеърлар тўқиб юборганини:

Дўстлар, бу кун дунёнинг карвонлари ўзгача,

Карвонларнинг оқ-қора сарбонлари ўзгача.

Баъзиларин даъвоси, титратгайдир самони,

Баъзилари олмас тан, ҳатто қодир Худони.

Еру кўкда тўзонлар тўзғиган шул замонда,

Дунё аҳли юзланди Ўзбекистон томонга.

Беш оғайни битта мушт, арқон бўлиб эшилди,

Беш оғайни сафига озор Шери қўшилди.

Олти карвон бир вужуд, битта кўзу қош бўлди,

Бу муҳташам карвонга Ўзбекистон бош бўлди.

Энди аҳли оламнинг қарашлари ўзгача,

Мажбурдир тан олмоққа етти ёшдан юзгача.

Ўзбек деса, бир пайтлар, бош чайқаган тарафлар,

Бугун ўзбек Алпига ёғдирмоқда шарафлар.

Бугун ўзбек, Ўзбекюрт айланмоқда бургутга,

Қаранг, поезд келди-я, олис қўрғон Ургутга.

Ишонмасди ҳеч қачон айтсанг бирон кишига,

Кирган эмас бундай бахт одамзоднинг тушига.

Бугун ошиқ булбулдек наво келди Ургутга,

Чашмадек соф, мусаффо ҳаво келди Ургутга.

Минг-минг йиллик эртаклар ҳақиқатга айланди,

Ўзбегимнинг кўзлари юлдузларга бойланди.

Бойланди, олтин қанот орзулар юлдузларга,

Оқшомлар айландилар чароғон кундузларга.

Кўк ўпар кошоналар бир-биридан муҳташам,

Ҳеч ким ажабланмайди космодром қурсак ҳам.

Бугун қуёш мисоли чақнар барча қоракўз,

Қора кўзлар қаърида жаранглайди битта сўз:

— Дўстлар, жумла-жаҳонга достон қилиб карвонни,

Чаманларга буркаймиз, Янги Ўзбекистонни!

Абдусаид КЎЧИМОВ,

Олий Мажлис Сенати аъзоси