Россиянинг COVID-19 вакцинасини оммавий ишлаб чиқариш ва эмлаш учун хавфсиз ва самарали деб эълон қилингани, одатда ойлар давом этадиган 3-босқич синовлари олдидан кўплаб саволларни туғдиради, деб ёзади Британиянинг The Guardian нашри.
Россия вакцинасининг ривожланиши, нимани ваъда қилаётганидан қатъий назар, ахлоқий муаммолар билан боғлиқ ошкора шаффофликнинг йўқлиги билан изоҳланади. Май ойининг охирида Россия Клиник тадқиқот ташкилотлари уюшмаси ўз менежери ва ишчиларига вакцинани қўллаш тўғрисида эълон қилгани, эрта синовлар тадқиқот нормаларининг "қўпол бузилиши" бўлганлиги бунга мисол бўлиши мумкин.
Кўнгиллилар, шу жумладан ҳарбий хизматчиларнинг синовлари ҳам саволлар туғдиради, шу жумладан уларнинг баъзиларига синовда иштирок этиш ва ён таъсирларни тавсифлаш учун уларга босим ўтказишганми ёки йўқми, ҳарбий хизматчилар ва тинч аҳоли томонидан берилган жавобларнинг фарқини ҳисобга олиши керак, деб ёзади газета.
Синовнинг учинчи босқичидан ўтмасдан туриб вакцинани оммавий ишлаб чиқаришга ўтказиш муаммоли. Уч босқичли синовнинг мақсади - вакцинанинг самарадорлигини иложи борича кенгроқ намунада синаб кўриш ва ён таъсири хавфини баҳолаш.
Россия расмийлари ишончли далиллар йўқлигига қарамай, қўзғатилган антитаначалар реакцияси икки йилгача давом этишига умид қилишди. Мақола муаллифлари, коронавирусга қарши антитаначалар организмда қанча вақт сақланиб қолиши ва бу вақт давомида улар қанчалик ҳимоя қила олиши ҳақида деярли ҳеч нарса маълум эмаслигини билдирди.
Шунингдек, у аҳолининг энг заиф қатламини қандай ҳимоя билан таъминлаётгани номаълум. Қисман самарали вакцина аҳолига пандемия тугаганлиги ҳақидаги нотўғри умидларни беради, бу эса шошилинч равишда назорат чораларидан воз кечишга олиб келиши мумкин.
Ёмон вакцина ёрдам бермаса ҳам, охир-оқибат, ҳақиқатан ҳам самарали бўлган вакциналар тўғрисида аҳолининг тушунмовчилигини кучайтириши мумкин, дейди Нью-Хейвен университети эксперти Мэтью Шмидт. Мутахассислар, шунингдек, вакциналарнинг биринчи авлоди самарадорлик нуқтаи назаридан ўртача бўлиши мумкинлигини таъкидламоқда.
Россия эмлови билан боғлиқ муаммо шундаки, уни синаш усуллари аҳолининг унга бўлган ишончини пасайтиради. Агар у ишлаётган бўлса ҳам, дунёнинг бошқа қисмида кенг тарқалиши даргумон. Хавфли эмаслигидан қўрқиш, ҳатто вакцинага қарши ҳаракатга туртки бериши ва эмлашдан бош тортган одамлар сонининг кўпайишига сабаб бўлиши мумкин, деб ёзади муаллифлар.
