Бу ердаги таассуротлар кишини ўзга оламга чорлайди. Турли давлат ва минтақалардан келиб кетаётган йўловчилар учун барча шароитлар яратилган.
Аэропортдан чиқишимиз билан бизни таржимон ва гид Мустафа кутиб олди.
 |
 |
Меҳмонхонагача бўлган масофада у билан яқиндан танишиб, Туркия ҳақидаги таассуротларимизни янада бойитиб бордик.
Истамбулдаги меҳмонхона шинамлиги ва таровати билан барчамизга маъқул бўлди.
Туркия маданият ва туризм вазирлиги томонидан ташкил этилган пресс-турда вақт кам, кўришимиз керак бўлган манзиллар эса жуда кўп.
 |
 |
Дастлаб, Истанбулнинг Эски шаҳар қисмида туризм йўналишида қилинган ишлар билан танишдик. 16 миллионлик аҳолига эга ва сайёҳлар энг кўп ташриф буюрувчи Истанбул кўчалари жуда кенг бўлмаса-да, транспорт воситалари тартиб билан ҳаракатланади.
 |
 |
Эски шаҳар қисмида энг катта иккита – Султон Аҳмад ва Аё София жоме масжидлари жойлашган. Шу атрофда ҳаммом, бозор, сарой, отчопар майдон – Ипподром ўрин олган бўлиб, улар бир комплексни ташкил қилади.
Истамбулга борган киши, албатта, Аё Софияни кўрмасдан кетмайди.
 |
 |
Йўлбошловчимиз Мустафа ушбу мажмуалар ҳақида батафсил ва қизиқарли маълумотларни берди.
Маълумотларга кўра, бу ибодатхона аслида Византия императори Константин иккинчи тарафидан 360 йилда бунёд этилган. У ёғочдан қурилган бўлгани учун 404 йилга келиб ёниб кетган. Ўша йили ибодатхона биринчи бор таъмирланган. Ибодатхонанинг ҳозирги биноси эса Византия императори Юстинян биринчининг буйруғига кўра, 532-537 йилларда барпо этилган.
 |
 |
Уч гумбазли, ён қанотлари икки қатламли, гумбази ярим айланасимон. Ибодатхона узунлиги 77 метр, гумбаз диаметри 31,5 метр. Гумбази тўрт устунга ҳамда равоқларга таянган. Гумбаз асосига 40 та дераза ишланган. Рангли мармар ва кошинлар билан серҳашам безатилган. VI асрда вайрон бўлган гумбази 1374 йилда кичик ҳажмда қайта тикланган. Тўрт томонидаги найзасимон миноралар эса XVI-XVIII асрларда қурилган.
 |
 |
Ибодатхонанинг қурилиши 5 йилу 10 ой давом этган. Унда 10 мингдан ортиқ қурувчи меҳнат қилган. Ибодатхона тарихчилар томонидан ўша даврнинг энг катта биноси сифатида қайд этилган.
Қисқаси тарихий маълумотлар етарлича. Лекин бу ернинг ўзига хос маҳобати ва таровати кишини мафтун этади.
 |
 |
Шунча йил илгари инсон закоси билан бунёд этилган бу каби мажмуани кўрмасдан тасаввур қилиш қийин. Ўз кўзи билан кўрган одамгина буни тушиниши мумкин.
Дунёнинг турли бурчагидан келган меҳмону сайёҳлар оқими тинмайди. Мажмуаги кириш бепул. Тартиб билан ҳамма кириб чиқмоқда.
 |
 |
Маълумотларга кўра, Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўған тегишли қарори билан "Аё София"да 2020 йил 24 июлдан бошлаб намоз ўқиш бошланди. Туркия президенти бошқа тарихий масжидлар қаторида "Аё София" сайёҳлар учун ҳам очиқ бўлишини маълум қилди. Шунинг учун бу ерда бир вақтнинг ўзида ибодат ҳам саёҳат ҳам қилиш мумкин.
Абу Бакир Ўразов,
журналист
