Кичик бизнес эгасидан тортиб, катта ишбилармон доира вакилигача бари қайсидир йўналишда ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш, экспортни йўлга қўйиш орқали мамлакат иқтисодий ривожланишига ҳисса қўшмоқда. Шу боис, бир кишини бўлса ҳам иш билан таъминлаган одам бугун тадбиркор сифатида эъзозланиб, унинг эркин фаолияти учун барча шароит, имкониятлар яратиб бериляпти.
Бир вақтлар тадбиркорларга “муттаҳам”, “солиқ тўлашдан қочувчи”, “ноқонуний иш қилувчи” сифатида қарашлар ҳам бўлган. Одамлар тадбиркорлик қилишга қўрқиб қолган, ўзининг бизнес вакили эканини яширадиган даврларни ҳам кўрдик. Мамлакатимизда чинакам тадбиркор қиёфаси, ҳақиқий ишбилармонлик муҳити янги Ўзбекистонда шаклланди, десак муболаға бўлмайди. Бугун юртимизда тадбиркорлик иқтисодиётимиз локомотивига, соҳа вакиллари эса замонамиз қаҳрамонларига айлангани рост.
Ўтган қисқа даврда ишбилармонлик муҳитини тубдан яхшилаш, ортиқча бюрократик тўсиқларни бартараф этиш, тадбиркорликни ривожлантириш, бизнес вакилларини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, аҳоли бандлигини таъминлаш борасида амалга оширилган ишлар ўз самарасини берди. Жумладан, соҳага доир қабул қилинган қонун, фармон ва қарорларга асосан, рухсатномаларни расмийлаштириш тартиблари соддалаштирилиб, муддатлари қисқартирилди. Ортиқча текширишлар, нақд пул, валюта ва хомашё бўйича кўплаб чекловларга барҳам берилди.
Ана шулар натижасида юртимизда “тадбиркор бўламан”, деган инсонлар сони орта бошлади. Соҳа йилдан-йилга ривожланиши ортидан тадбиркорликнинг турли йўналишларига жадал кириб келаётган юртдошларимиз кўпайиб боряпти. Керак бўлса, битта маҳаллада ўнлаб тадбиркор иш бошлаяпти. Биргина ўтган йилнинг ўзида мамлакатимизда кичик тадбиркорлар сони 40 мингтага, ўрта тадбиркорлар сони 2 мингтага ошиб, жами 10 мингга етгани бунинг исботи.
Аммо ҳеч бир иш камчилик, қийинчиликларсиз бўлмайди. Тадбиркорлик соҳаси ҳам жуда катта йўналиш ва унда доим ҳал этилиши лозим бўлган муаммолар, ишбилармонларни қийнайдиган катта-кичик масалаларнинг бўлиши табиий. Давлатимиз раҳбарининг тадбиркорлар билан уч йилдан буён анъанавий тарзда ўтказаётган очиқ мулоқотлари эса ўртага ташланаётнинг масалаларнинг ечимида катта туртки бўлмоқда. Муаммоларни ҳам, таклифларни ҳам тадбиркорларнинг ўзи кўрсатиб беряпти, уларнинг ечими эса қонуний асослар билан ҳал этилмоқда.
Президентимиз ҳар бир очиқ мулоқотда ана шу масалалар асосида қатор янги ташаббусларни илгари суриши сир эмас. Хусусан, 2021 йили бўлган очиқ мулоқот бўйича 57 та, 2022 йилда эса 55 та ташаббус илгари сурилган. Уларнинг натижасида бизнесни юритишда кўплаб енгилликлар бўлди. Масалан, ўтган йилги таклифлар асосида бизнес субъектлари микро, кичик, ўрта ва йирик тоифаларга бўлиниб, улар билан алоҳида ишлаш йўлга қўйилди. Қўшилган қиймат солиғини қайтариш муддати қисқартирилиб, ўтган бир йил ичида 6 мингта корхонага 20 триллион сўм қайтариб берилган.
Шу йилнинг 18 август куни давлатимиз раҳбарининг юртимиз тадбиркорлари билан ўтказган навбатдаги очиқ мулоқоти ҳам кўтаринки руҳда ўтганига гувоҳ бўлдик. Очиғи, тадбиркорларимизда ишонч, дадиллик, ғайрат янада ортган. Уларнинг сафи кенгайиб бораётгани эса ҳаммасидан ҳам қувонарли. Аксарияти, мулоқот олдидан таклифлар бериш жараёнларида ҳам фаол иштирок этган. Таҳлилларга кўра, бу йил билдирилган таклифларда аввалги йиллардаги каби индивидуаллик эмас, балки соҳадаги муаммоларни ўртага ташлаш жиҳатлари кўпроқ. Яъни, ишбилармон доира вакилларида, эндиликда, шахсий бизнесини ривожлантириш билан бирга, соҳа тараққиётини кўзлаш, юртимиз иқтисодий ривожланишига дахлдорлик ҳисси ортаётгани кўзга ташланади. Шу жиҳатдан, очиқ мулоқот тадбиркорларимиз кучига куч, ғайратига ғайрат қўшиб, уларни янги марралар сари руҳлантирди. Учрашувда Президентимиз томонидан бизнес вакилларини йиллар давомида қийнаб келаётган яна кўплаб масалаларга ечим айтилиб, янги ташаббуслар илгари сурилди. Хусусан, бешта асосий йўналиш кўрсатилиб, уларнинг ҳар бири ўз ичига кўплаб ташаббусларни қамраб олгани билан аҳамиятли.
Эндиликда, кичикдан ўрта бизнесга ўтиш истагида бўлган тадбиркорларни қўллаб-қувватлаш бўйича янгича ёндашув йўлга қўйилиб, бизнесни қўллаб-қувватлаш бўйича мавжуд жамғармалар фаолияти ҳам, ишлаш усули ҳам тубдан ўзгарадиган бўлди. Бундан ташқари, саноат ипотекаси тизими йўлга қўйилиб, тадбиркорларга “тайёр бизнес” шаклида ишлаб чиқариш майдонлари қуриб берилади. Бунинг учун ҳар бир вилоятда камида 3 тадан янги саноат зоналари ташкил этилади. Саноат зоналарида ишлаб чиқариш объекти ишга туширилиб, инвестиция мажбуриятлари бажарилгандан сўнг ер майдонларини хусусийлаштиришга рухсат берилади. Шу каби қатор таклиф ва ташаббусларнинг тўлақонли ҳаётга татбиқ этилиши орқали тадбиркорлар сафи янада кенгайиб, улар ўз фаолиятида эришаётган ютуқлари билан бугунги ислоҳотларнинг локомотивига айланишади.
Зеро, давлатимиз раҳбарининг ҳар бир ташаббуси, сўзлари тадбиркорларни қўллаб-қувватлаш, одамларни ишбилармон қилишга йўғрилган. У кишининг “Ҳар бир мамлакатда тадбиркорлар катта куч-қудрат бўлиб келган. Ўзбекистонимизда ҳам иқтисодиётни ривожлантириш, иш ўринлари яратиш, камбағалликни қисқартириш, маҳаллаларни обод этишга ҳаракат қиляпмиз. Бунга энг катта ҳисса қўшаётган ким? Тадбиркорлар! Сизлар ҳар бирингиз қаҳрамонсиз, фидойисиз. Биз сизлар билан фахрланамиз”, дея билдирган фикрлари соҳа вакилларида эртанги кунга бўлган умид ва ишончни янада мустаҳкамлади.
Ҳеч шубҳасиз, юртимизда учинчи бор ўтказилган мазкур мулоқот кичик бизнес вакилларининг, хусусий тадбиркорларнинг ўз фаолиятини янада кенгайтириш ва ривожлантириши учун катта имкониятдир. Бу имконият уларда дахлдорлик ҳиссини оширади, ўзига ишоч ва илдам қадамлар билан ҳалол меҳнат қилишига замин яратаётир.
Қаҳрамон ЭРГАШЕВ,
Олий Мажлис Қонунчилик
палатаси депутати
