Имрӯз оқибатҳои манфии тағйирёбии иқлим дар ҷаҳон беш аз пеш эҳсос мешавад. Бо дарки ин масъала, кишвари мо фаъолона ба иқтисодиёти «сабз» мегузарад.
Дар се соли охир дар минтақаҳои гуногун 16 нерӯгоҳи бузурги офтобӣ ва бодӣ бо иқтидори умумии 3,5 гигаватт ба истифода дода шуданд, инчунин 35 нерӯгоҳи хурди обӣ сохта шуд. Дар соҳаи саноат низоми додани сертификатҳои «энергияи сабз» ҷорӣ гардидааст. Шумораи хонаҳое, ки панелҳои офтобӣ насб карданд, аз 60 ҳазор бештар шудааст. Дар доираи барномаи «Макони сабз» ҳар сол кабудизоркунии ҳудуд гузаронида мешавад. Ҳамчунин ба истифодаи об муносибати оқилона татбиқ мегардад.
Соли 2025 дар кишвари мо Соли ҳифзи муҳити зист ва иқтисодиёти «сабз» эълон гардид. Дар ин замина лоиҳаи Барномаи давлатӣ таҳия шуда, дар давоми як моҳ мавриди муҳокимаи ҷамъиятӣ қарор гирифт. Бо ҳуҷҷат 11 миллион нафар шинос шуданд ва беш аз 100 пешниҳод аз муҳимтарин пешниҳодҳо ба барнома шомил гардиданд. Сохторҳои Созмони Милали Муттаҳид ва намояндагиҳои дигар ташкилотҳо омодагии худро барои ҳамкорӣ дар татбиқи барнома изҳор намуданд.
Яке аз самтҳои калидии барномаи давлатӣ энергетика мебошад.
Дар натиҷаи кори фаъолонаи солҳои охир, ҳиссаи энергияи «сабз» дар сохтори умумии иқтидорҳои кишвар ба 16 фоиз расид. Соли ҷорӣ ният аст, ки ин нишондиҳанда то 26 фоиз расонда шавад. Барои ин, ба истифода супоридани 16 нерӯгоҳи бузурги офтобӣ ва бодӣ бо иқтидори 3,5 гигаватт, 5 нерӯгоҳи бузурги обӣ бо иқтидори 160 мегаватт ва иқтидорҳои нигоҳдории энергия бо ҳаҷми 1,8 гигаватт дар назар аст.
Сарвари давлат супориш дод, ки лоиҳаҳои иловагӣ бо иқтидори 1 гигаватт таҳия карда шаванд.
Ҳамчунин, кор оид ба ҳавасмандгардонии насби панелҳои офтобӣ дар корхонаҳои давлатӣ, маҷмааҳои саноатӣ ва хизматрасонӣ, инчунин дар хонаҳо идома хоҳад ёфт. Барои ин ҳадафҳо 2 триллион сӯм қарз ҷудо карда мешавад.
Бо истифода аз таҷрибаи мактаби рақами 19 ноҳияи Боёвути вилояти Сирдарё ҷорӣ намудани насосҳои гармӣ дар кӯдакистонҳо, мактабҳо ва беморхонаҳо густариш дода мешавад.
«Иқтисоди сабз» на танҳо рушди энергетикаи тоза аст, балки баланд бардоштани самаранокии энергия дар соҳаҳои гуногун низ мебошад.
Соли ҷорӣ мақсад гузошта шудааст, ки сатҳи афзоиши иқтисодӣ камаш 6 фоиз нигоҳ дошта шавад ва ҳаҷми маҳсулоти дохилии нохолис аз 125 миллиард доллар зиёд гардад. Барои расидан ба ин ҳадаф омилҳои калидӣ самаранокӣ ва сарфакорӣ мебошанд.
Бо ин мақсад, муовини Сарвазир — вазири иқтисод ва молия вазифадор шуд, ки барномае таҳия кунад, ки ба коҳиш додани хароҷот то 15-20 фоиз ва зиёд кардани арзиши иловашуда тавассути самаранокии энергия равона шудааст.
Сарвари давлат таъкид намуд, ки вақти гузариш ба модели иқтисоди сарфакунандаи захира фаро расидааст.
Масалан, дар соҳаҳои электротехникӣ, автомобилсозӣ, дорусозӣ ва саноати хӯрокворӣ арзиши иловашуда барои ҳар як тонна энергияи истеъмолшуда нисбат ба соҳаҳои кимиё, сохтмон ва нассоҷӣ 15-20 маротиба бештар аст.
Вазифа гузошта шудааст, ки соҳаҳои камхарҷи энергия ва бо арзиши иловашудаи баланд рушд дода шаванд, инчунин дар бахшҳои номбурда сарфаи захираҳо таъмин карда шавад.
Қарор шуд, ки дар 400 корхонаи калони дорои истеъмоли баланди энергия аудити энергетикӣ гузаронида, технологияҳои сарфакор ҷорӣ карда шаванд.
Дар ояндаи наздик кишварҳои пешрафта танҳо маҳсулотеро харидорӣ хоҳанд кард, ки бо истифода аз «технологияҳои сабз» истеҳсол шудаанд. Аз ин рӯ, ба ин масъала ҳоло таваҷҷуҳи махсус дода мешавад. Соли ҷорӣ 15 фоизи лоиҳаҳои истеҳсолӣ ва инфрасохторӣ аз ҷиҳати экологӣ тоза хоҳанд буд, то соли 2027 ҳиссаи онҳо ба 30 фоиз мерасад ва то соли 2030 ба 55 фоиз хоҳад расид. Барои дастгирии лоиҳаҳои камкарбон 300 миллион доллар аз Бонки аврупоии таҷдид ва рушд, Бонки ҷаҳонӣ ва дигар созмонҳо ҷалб карда мешавад.
Ҳангоми сохтани маҷмааҳои энергетикӣ таҷҳизот ва ҷузъҳо бо арзиши 4 миллиард доллар дар корхонаҳои дохилӣ истеҳсол хоҳанд шуд. Ин имкон медиҳад, ки ҳиссаи «компоненти сабз» дар лоиҳаҳои бузург аз 25 то 31 фоиз афзун гардонда шавад.
Дар доираи барномаи «Макони сабз» ҳар сол 200 миллион дарахт шинонида мешавад. Дар се соли охир 698 боғ ва 316 боғи ҷамъиятӣ ташкил карда шуданд. Дар қаъри хушкшудаи баҳри Арал минтақаҳои «сабз» бо масоҳати тақрибан 2 миллион гектар таъсис дода шуданд.
Дар идомаи ин ташаббусҳо, соли ҷорӣ 18 хоҷагии ҷангалӣ, ки ба парвариши ниҳолҳо тахассус доранд, таъсис дода мешаванд. Дар асоси принсипи «илм–лоиҳа–амалия» корҳои селексионӣ таҳким меёбанд, лабораторияҳои тухмипарварӣ, қитъаҳои таҷрибавии интенсивӣ ва плантатсияҳои «модарӣ» ташкил карда мешаванд.
Дар ин хоҷагиҳо имсол парвариши 123 миллион ниҳол дар назар аст. Платформаи «Олами сабз» ба кор андохта мешавад, ки тавассути он ниҳолҳоро онлайн харидорӣ кардан мумкин аст.
Ба тиҷоратҳое, ки заминҳои худро сабз мекунанд ва дар истеҳсолот аз таҷҳизот ва маводи аз ҷиҳати экологӣ тоза истифода мебаранд, мақоми «соҳибкори сабз» дода мешавад. Ин дар рейтингҳои соҳибкорон ба назар гирифта шуда, ба онҳо барои гирифтани «сертификати сабз» ва ҷустуҷӯи бозорҳои нави фурӯш ҳамаҷониба кумак расонида мешавад.
Дар ҷаласа шахсони масъул дар бораи вазифаҳои дар лоиҳаи Барномаи давлатӣ пешбинишуда ва нақшаҳои татбиқи он ҳисобот доданд.
