Qayd etilishicha, isteʼmolchi oʻz xonadonining tom qismini yopish maqsadida Kasbi tumanida joylashgan “Tilak Oston” xususiy korxonasiga qarashli qurilish mollari savdo doʻkonidan jami 180 dona shiferni 8 million 100 ming soʻmga sotib oladi. Uyning tom qismi shifer bilan yopilganiga koʻp boʻlmasdan, shiferlar sifatsizligi sabab unda yoriqlar hosil boʻla boshlaydi. Bir necha hafta ichida shiferlarning hammasi yaroqsiz holga kelib qoladi. E.Saidovning oʻziga yetkazilgan zararni qoplashni soʻrab tadbirkorga qilgan murojaati esa eʼtiborsiz qoldiriladi.
Murojaat oʻrganilishi natijasida, tomga yopilgan shiferlar haqiqatda oʻta sifatsizligi, toʻliq yaroqsiz holga kelib qolganligi aniqlandi, sotuvchiga amaldagi isteʼmolchilarning huquqlarini himoya qilishga oid qonunchilik talablari tushuntirildi va sifatsiz shiferlar sifatlisiga almashtirib berilishi taʼminlandi.
Yana bir murojaat, Namangan viloyati Davlatobod tumanida yashovchi fuqaro F.Toʻraboyeva tomonidan kelgan boʻlib, qayd etilishicha, isteʼmolchi 2021yil iyul oyida Namangan shaxrida joylashgan kredit savdo doʻkonlarining biridan 12 oyga boʻlib toʻlash sharti bilan oʻz xonadoni uchun stol-stul jixozlarini sotib olgan. Mebel uyga olib kelib berilganida 5 dona stul jixozi yaroqsiz xolatda boʻlgan, shu kunning oʻzida stullarni sifatlisiga almashtirish maqsadida doʻkonga qaytarib berib yuboradi. Oradan 4 oy vaqt oʻtgan boʻlsada, maxsulot isteʼmolchiga qaytarib berilmagan. Isteʼmolchi tadbirkorga qayta qayta murojaat qilavergach, joriy yilning 10-yanvar kuni doʻkon xodimlari isteʼmolchi yubilan bogʻlanib, qisqa muddat ichida barcha mahsulotni qaytadan taʼmirlab berishlarini aytib olib ketishadi. Lekin maxsulotlar isteʼmolchi F.Toʻraboyevaga oʻz vaqtida qaytarib berilmaganidan noroziligini aytib oʻtgan.
Murojaat oʻrganilishi natijasida maxsulot uchun toʻlagan jami 2.950.000 soʻm pul mablagʻi isteʼmolchiga qaytalishiga erishildi.
Ijtimoiy tarmmoqlar orqali bong urib aytilayotgan holatlar hali hamon oʻz nihoyasiga yetgani yoʻq. Hox u noreal qarzdorlik boʻlsin, hox nosozligi aniqlangan mahsulot, yoki elektr energiyasi va gaz taʼminotidagi muammolar barchasi bugungi kunning asosiy masalalari qatoridan oʻrin egallagan. Xususan, Isteʼmolchilar huquqlarini himoya qilish jamiyatlari federatsiyaga ham mazkur holatlar yuzasidan koʻplab murojaatlar kelib tushmoqda. Birgnia, 2021-yil davomida, Federatsiyaga kelib tushgan murojaatlarning 14,4% yaʼni 1637 tasi gaz sohasiga bogʻliq boʻlib, ushbu murojaatlarning 93% ijobiy hal etilishiga erishilgan.
Ulardan biri, Namangan viloyati Toʻraqoʻrgʻon tumanida yashovchi fuqaro Z.Doʻstmatova tomonidan kelgan boʻlib, qayd etilishicha, isteʼmolchi xonadoniga aqlli gaz hisoblagich oʻrnatilgandan soʻng, Hudud gaz taʼminot korxonasi tomonidan tabiiy gaz uchun 650 ming soʻm qarzdorlik mavjud ekani haqida xabar kelgan.
Biroq, fuqaro foydalanilgan gaz uchun toʻlovlarini oʻz vaqtida amalga oshirib kelgani haqida aytib oʻtgan. Bu borada hudud gaz taʼminot korxonasiga bir necha marotaba iurojaat qilgan boʻlsada, murojaati oʻz yechimini topmagan.
Murojaat oʻrganilishi natijasida isteʼmolchi haqiqatdan ham toʻlovlarni oʻz vaqtida amalga oshirib kelgani, toʻlov kvitansiyalarining maʼlum bir qismi bazaga kiritilmasdan qolib ketishi natijasida noreal qarzdorlik yuzaga kelgani maʼlum boʻldi va isteʼmolchi gardanidan asossiz qarzdorlik olib tashlandtashlanishiga erishildi.
Shunga oʻxshash murojaatlardan yana biri, Qashqadaryo viloyati Qarshi shahrida yashovchi fuqaro M.Karxalov tomonidan kelgan boʻlib, qayd etilishicha, isteʼmolchi tabiiy gaz uchun toʻlovlarni oʻz vaqtida amalga oshirgan boʻlsada, 2015-yildan shu kunga qadar kechiktirilgan toʻlovlar uchun jami 8 million 229 ming soʻm qarzdorlik va kechiktirilgan qarzdorlik uchun 802 ming 214 soʻm penya hisoblangani aytilgan.
Holat oʻz tasdiqini topmaguncha, isteʼmolchining murojaat qilmagan idorasiyu, taqillatmagan eshigi qolmagan.
Mazkur murojaat Federatsiyaning Qarshi shahar jamiyati xodimlari tomonidan oʻrganilishi natijasida, haqiqatta, isteʼmolchining xonadoniga noqonuniy ravishda 8 million 229 ming soʻm qarzdorlik va kechiktirilgan qarzdorlik uchun 802 ming 214 soʻm penya hisoblanganligi aniqlandi hamda mazkur qarzdorlikni bekor qilish va isteʼmolchining huquqlarini tiklash maqsadida, fuqarolik ishlari boʻyicha Qarshi tumanlararo sudiga daʼvo arizasi kiritildi.
Sud xulosasiga koʻra, isteʼmolchi xonadoniga hisoblangan noqonuniy qarzdorlik bekor qilindi, shuningdek “Hududgaz Qashqadaryo” gaz taʼminoti filiali hisobidan isteʼmolchining foydasiga 500 ming soʻm maʼnaviy zarar undirilishiga erishildi.
Shahboz ABDUSATTOROV
