Әлемде пандемия кезінде енгізілген шектеулер бірте-бірте азайып келе жатқандықтан, туризм индустриясы қалпына келе бастады. Биылғы жылдың бірінші тоқсанында Өзбекстанға 610 мың шетелдік турист келді немесе өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда екі еседен астам көп. Алдағы айларда туристер көбірек келеді деп күтілуде.
Бүгінгі жиында туризм инфрақұрылымының дайындық деңгейі сарапталып, кемшіліктер анықталды.
Атап айтқанда, Қарақалпақстан, Әндіжан, Қашқадарияда қонақүйде орын жетіспейді. Науаи, Жызақ, Сұрхандария, Қашқадария, Ташкент облыстарында үлкен мүмкіндіктер пайдаланылмай отыр. Жастарға қолайлы туристік қызметтер өте аз. «Отбасылық» және «Барлығы ішінде» қызметтерін енгізу баяу жүруде.
Облыстағы 206 термиялық және минералды су көздерінің 18-і ғана пайдалануда. Мәселен, Қамшық асуында орналасқан Арашан көлдерінің суының температурасы қысы-жазы 36 градус, шет елдік демалыс орындарынан алыс емес. Немесе Шымбай, Қараөзақ, Тахтакөпірде жер астынан 40-70 градус ыстық температурада шығатын термиялық бұлақтардың айналасында санаторийлер ұйымдастыруға болады.
Өзбекстанда туристерді тарту үшін 122 мұражайдың әлеуеті пайдаланылмай отыр. Оларда 2,5 миллионнан астам заттар бар, оның 112 мыңы әлемдік тарих пен мәдениетке тән есептеледі.
Жиында туризм саласындағы пандемияға дейінгі көрсеткіштерді қалпына келтіру, қызмет көрсету аясын кеңейту үшін осындай мүмкіндіктерді пайдалану шаралары талқыланды.
Ең алдымен, әр өңірде туристерді қызықтыратын ауқымды жобаларды жүзеге асыру қажет екені айтылды.
Мәселен, Наманғандағы «Аңыздар алқабы» мен Бостанлықтағы «Әмірсой» кешеніне күн сайын мыңдаған шетелдік және жергілікті туристер келеді. Шетелдік инвесторлардың қатысуымен Ханабадта тағы бір осындай жоба басталған.
Президент жиында Өзбекстанда мұндай орындар көп екенін айтып, бірқатар мүмкіндіктерге тоқталды.
Атап айтқанда, Бойсунда әлемдегі ең терең үңгірлердің бірі Байбұлақ, неандертал адам сүйегі табылған Тешіктас үңгірлері және ежелгі эллин мәдениетінің ескерткіші Ұзындара қорғаны бар. Ауданның табиғаты мен климаты да тамаша. Онда қонақүйлер, кемпингтер, туристік үйлер салу арқылы 500 мың турист тартуға болады.
Мұндай мүмкіндіктер Бостандықтағы Табақсай, Аханғарандағы Олжасай, Ангрендегі Янгиабад, Шахрисабздағы Мираки, Жаңақорғандағы Нанай, Поптағы Чодак ауылдарында да бар.
Сондай-ақ Нөкіс қаласындағы Әшшикөл, Бұхарадағы Зикрикөл, Жызақта Айдаркөл және Тұзкен көлдерінде, сондай-ақ Шарбақта суға шомылу аймақтарын құруға болатыны айтылды.
«Өзбекстан туризм магистралы» бойында, 31 аудан және қала аумағынан өтетін жол бойында автотұрақ, кемпинг, автосервис, қоғамдық тамақтандыру және жанар-жағармай құю қызметтерін көрсететін керуен сарайлар салу шаралары қабылданды.
Ташкент қаласында шетелдік туристерге кемінде 3 күнге арналған «1 мың долларға қызмет көрсету пакеті» қалыптасады. Бағдарламаға жыл бойына жұмыс істейтін аквапарктер мен тақырыптық саябақтар, гастрономиялық және сауда көшелері, жанды концерттер, шоулар мен фестивальдар кіреді.
Кездесуде ішкі туризмді дамыту жайы сөз болды. Бұл жағдайға қатысты 10 миллион адамды қамту міндеті қойылғандықтан, мұның мүмкіндіктері айқындалды.
Атап айтқанда, 1 шілдеден бастап туристік ауылдарда қонақ үйлер, мейрамханалар мен дүкендер, ойын-сауық орындарын ашқан кәсіпкерлер айналым салығы мен әлеуметтік салықты үш жылға 1 пайыз, мүлік, жер және су салығын тек 1 пайыз көлемінде төлейтін болады. Отбасылық кәсiпкерлiк бағдарламалары шеңберiнде мұндай ауылдарда қонақ үйлер ашуға 50 миллион сумға дейiн, отау мен экоүйлер салуға 300 миллион сумға дейiн және шатырлы қалашықтардың құрылысына 300 млн сумға дейiн несиелер берiледi. Жыл сайын туристік ауылдардың 200 жасты бюджет есебінен Туризм техникумдарында тегін оқытылады.
Әкімдерге туристік ауылдардағы жолдарды, электр қуатын, ауыз суды және байланыс желілерін жақсартуды тапсырды. Осыған биыл республика бюджетінен 250 миллиард сум бөлінеді.
Бұл ретте шетелдік туристерге саяхаттың барлық кезеңдерін ұйымдастыруға көмектесетін сайттар мен мобильді қосымшаларды жасау қажеттігі айтылды.
Туристерді тарту мен саяхатты мазмұнды өткізуде мәдени іс-шаралар да маңызды рөл атқарады. Өзбекстанда 186 түрлі халықаралық және жергілікті фестивальдер ұйымдастырылады. Солар арқылы қосымша 1 миллион шетелдік және 5 миллион отандық турист тартуға мүмкіндігі бар. Шенеуніктерге бұл іс-шараларды жоғары деңгейде және қауіпсіз ұйымдастыру, әлемге насихаттау тапсырылды.
Биылғы жылы Наурыз мейрамына орай қосымша демалыс күндері белгіленгені, 250 қонақүйлер мен мұражайлардағы жеңілдіктер, тегін қажылық нысандары ішкі туризмге үлкен серпін берді. Нәтижесінде Бұхара мен Самарқандқа қосымша 110 мың жергілікті турист келді. Келесі аптада Ораза айт мерекесіне орай халқымызға тағы 5 күн демалыс беріледі.
Мемлекет басшысы мұндай жұмыстарды мерекелер қарсаңында ғана емес, жыл бойы ұйымдастыру қажеттігін айтты.
Осы мақсатта биылдан бастап барлық мемлекеттік органдарға жылына бір рет бюджеттен тыс қаражат есебінен жергілікті жердегі іссапар шығындарының 20 пайызын жабу міндеттеледі.
Сонымен қатар, 1 қыркүйектен бастап Өзбекстанның түкпір-түкпірінде саяхаттап жүрген азаматтарға әуе, теміржол және автобус билеттерінің 15 пайызын, қонақүй шығындарының 20 пайызын, мұражайларға және басқа да мәдени нысандарға билеттің 50 пайызын қайтару жүйесі енгізіледі.
Туризмді дамытуда мұражайлардың жұмысын тиімді ұйымдастырудың да маңызы зор. Сондықтан Өзбекстандағы барлық музей жәдігерлеріне толық түгендеу жүргізіп, олардың электронды базасын жасау, музей басшылары мен қызметкерлерінің біліктілігін арттыру тапсырылды.
Мұражайларда көрме орындарының аздығы есебінен экспонаттардың 1 пайызы ғана қойылған. Сонымен қатар, тұрғындардың шалғайдағы мұражайларға қолы жетпейді. Сондықтан «Өнерді халыққа жақындату» бағдарламасы аясында өңірлердегі мұражайлардың жылжымалы көрмелерін ұйымдастыру қажет екені айтылды. Республикада 4500-ден астам археологиялық ескерткіштерді ашық аспан астындағы мұражайға айналдыру міндеті қойылды.
Саяхаттарды ұйымдастырудың маңызды құралдарының бірі – көлік. Бүгінгі таңда көлік шығындарының жоғары екені шетелдік туристерді тартудағы негізгі кедергілердің бірі болып тұр. Құны аз халықаралық және ішкі бағыттар көп емес. Заманауи «Афросиоб» пойызына билет алу үшін бірнеше апта бұрын өтініш беру керек.
Сондықтан Көлік министрлігіне туризм саласындағы көлік инфрақұрылымын жақсатуды жетілдіру тапсырылды.
Туристердің әуе рейстеріне деген сұранысын қанағаттандыру мақсатында 1 шілдеден бастап «Қажылық туризмі» бағдарламасы бойынша шетелдік авиакомпанияларға көрсетілетін қызметтерге 50 пайызға дейін жеңілдіктер қарастырылған. 1 қазанға дейін ішкі рейстер үшін «Silk Avia» жаңа компаниясы құрылады. Шығындарды азайту мақсатында 9 ұшақ толық эконом-классқа ауыстырылады.
