Билл ва Мелинда Гейтс Жамғармаси асосан камбағал мамлакатларда соғлиқни сақлаш ва эмлашнинг энг йирик субъектларидан биридир. Билл Гейтс Германиянинг Süddeutsche Zeitung нашрига берган интервьюсида эмлашда миллатчилик масалалари, кейинги пандемияга тайёргарлик ва COVID-19 қандай қилиб энди “янги меъёрий” қисмга айланиши ҳақида гапирди.

“Афсуски, кўплаб мамлакатлар мисли кўрилмаган талофотни бошдан кечирмоқда. Илиқ об-ҳаво ва вакциналар мавжудлиги бу кўрсаткичларни камайтирмагунча яна бир неча ой давом этиши мумкин. Аммо ҳозир биз ҳақиқатан ҳам қийин босқичда турибмиз. Кўпгина мамлакатларда иқтисодий чекловлардан улкан чарчоқ бор. Худога шукур, ҳозирда вакциналар пайдо бўлмоқда, аммо энди ҳамма логистика ва талаб нуқтаи назаридан қийинчиликларга дуч келмоқда”, — деди Гейтс.

Унинг фикрича, 2021 йилнинг кузида касалликнинг катта тўлқини юзага келиши мумкин, унинг олдини олиш учун эмлаш даражаси 70-80 фоизга етиши керак.

“Катта ҳажмда илмий ишлар олиб борилмоқда. mRNA-вакциналарининг ихтироси, Biontech билан Pfizer, Moderna амалга оширган ажойиб ишлар — энг муҳим воқеалардир. Аммо mRNA асосида ишлаб чиқарилмаган яна учта эмлаш ҳам мавжуд. Улар сезиларли даражада арзон, уларни ишлаб чиқариш ва тарқатиш осонроқ. Astra Zeneca, Johnson & Johnson ва Novavax вакциналари эмланганлар сонини кўпайтиришда муҳим аҳамиятга эга. Ривожланаётган мамлакатлар ишлаб чиқарувчилар томонидан ушбу вакциналарнинг катта қисми билан таъминланади”, деди у.

— Миллатчилик қарашлари бизга ёрдам бермайди, дейди Гейтс. — Тиббиёт ходимлари ва қарияларни эмлаш учун сайёрамиз бўйлаб вакциналарни иложи борича тезроқ тарқатиш керак.

— Айтиш мумкинки, вакцина ёрдамида баъзи мамлакатлар таъсир ўтказишга ҳаракат қилмоқда, — дея давом этди Гейтс. — Мамлакатлар қайси вакцинадан фойдаланишни хоҳлашларини эркин ҳал қилишлари мумкин. Бу ерда қарамлик йўқ. Ушбу вакциналарнинг баъзилари қатъий назорат процедураларидан ўтган, баъзилари ўтмаган. Мамлакатлар хавфсизлик ва самарадорликнинг олтин стандартини хоҳлайдиларми ёки бу хавфсизлик ҳақида қайғурмасликларини ҳал қилишда эркин. Келинг, ушбу вакциналар қандай қабул қилинишини кўриб чиқамиз.

Масалан, Россияда ўз вакцинасига талаб жуда юқори эмас. Шунингдек, биз хавфсизлик ва самарадорлик тўғрисида кўпроқ маълумотга эга бўлиш учун Хитой фирмалари билан ҳамкорлик қилдик. Жамғарма нуқтаи назаридан вакцинанинг қайси мамлакатда ихтиро қилингани мутлақо муҳим эмас — бу уни хавфсиз, самарали қилиш ва шу билан ҳаётни сақлаб қолишдир.

Баъзи мамлакатларда сиёсий раҳбарият мураккаб вазият — ниқоб тақиш, масофани сақлаш, чекловларга сабр қилиш кераклиги ҳақида ҳалоллик билан огоҳлантирди. Ҳали ҳам одамлардан бу нарсаларни талаб қилишимиз жуда даҳшатли. Аммо инфекцияга чалинганлар сони ўсишининг олдини олиш керак. Ҳатто энг яхши ҳолатда ҳам, ҳаётни меъёрий  ҳолга қайтариш учун деярли бир йил керак бўлади, — деди Microsoft асосчиси.

Гейтснинг сўзларига кўра, энди коронавирус зилзилалар, торнадолар ёки иқлим ўзгариши каби “янги меъёрий” қисмга айланади. — Диагностиканинг яхшироқ имкониятлари касаллик юқтирганларни тезроқ аниқлашга имкон беради ва айниқса АҚШда ўлимни кескин камайтиради. Биз ушбу сабоқларни ўрганишимиз керак, — дейди у.

— Биз кейинги пандемияга тайёр эмасмиз. Умид қиламанки, икки йил ичида вазият бошқача кўринишга эга бўлади. Вакциналар, тестлар, дори-дармонлар, эпидемиология, мониторинг — бу ерда жуда кўп нарса қилиш мумкин. Ушбу пандемия даҳшатли, аммо келажакдаги пандемия бундан 10 баравар ёмонроқ бўлиши мумкин. Шунинг учун глобал жавоб зарур. Вакцинани ишлаб чиқишда олимлар, корхоналар, халқаро ташкилотлар ва ҳукуматлар ўртасида халқаро ҳамкорлик кўзда тутилган. Ҳеч бир мамлакат буни ёлғиз қила олмади. Умид қиламанки бу иқлим ўзгариши каби глобал муаммолар учун сабоқ бўлади, — дея хулоса қилди Билл Гейтс.