PNAS журналида чоп этилган тадқиқотга кўра, бу кашфиёт Ерда нефть қидиришда қўлланиладиган сейсмик усул ёрдамида амалга оширилди.
Американинг InSight қўниш зонди Марсга 2018 йилда учирилган бўлиб, қурилманинг асосий вазифаси сайёранинг ички тузилиши, жумладан, сейсмик фаоллик хусусиятларини ўрганишдан иборат эди.
У сайёра юзасида нисбатан қисқа вақт – 2022 йил декабригача, унинг қуёш батареялари чанг билан қопланиб, ток ишлаб чиқаришни тўхтатгунча ишлади. Шу билан бирга, зонд олимларга кўплаб муҳим илмий кашфиётлар қилиш имконини берди.
Олимлар зонд томонидан қайд этилган тўлқинларнинг табиатини таҳлил қилишди ва уларни ҳисобга олган ҳолда, Ерда геологик қидирувда, сувли қатламлари ёки нефть конларини аниқлашда қўлланиладиган усул воситасида тоғ жинсларининг самарали эластик хусусиятларининг моделларини ҳисоблаб чиқишди.
Моделлаштириш шуни кўрсатдики, Марсда сувли қатлам 11,5-20 километр чуқурликда жойлашган бўлиб, бу автоматик станцияларнинг яқин келажакда бу сув билан алоқа қилишини имконсиз қилади. Аммо кашфиёт узоқ ўтмишда Марсда мавжуд бўлган улкан сув захиралари қаерга кетганлиги ҳақидаги саволга қисман жавоб беришга имкон берди, деб хабар беради rtvi.com.
Геология-минералогия фанлари доктори, профессор, Россия Фанлар академиясининг Геокимё ва аналитик кимё институти бош илмий ходими Александр Базилевский RTVI телеканалига берган интервьюсида Марс қаърида суюқ ҳолатдаги сув топилгани унинг учун кутилган янгилик бўлганини айтди.
“Биз геолог-планетологлар Марс қобиғида сув музи борлигидан далолат берувчи далилларни кўряпмиз. Булар морфологик жиҳатдан янги зарба (метеорит) кратерларининг суюқлаштирилган чиқиндилари деб аталади, улар юзага тушгандан сўнг, лой оқимлари каби ҳаракатланишни давом эттирди. Бунга мисол – 18 километр узунликдаги Юти кратери. Аммо, агар Марс қобиғида сув музи бўлса, унда ҳарорат ошиб бориши билан бирон бир жойда муз суюқ сувга айланишини кутиш табиийдир”, деди у.
