Seshanba kuni Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibi Antoniu Guterresh pandemiya sharoitida shahar hayotini tashkil etish usullarini tubdan qayta ko'rib chiqish borasida videomurojaat qildi, deya xabar beradi “Dunyo” AA muxbiri.
Nutqning asosiy maqsadi sog'lom turmush tarzi va atrof-muhitni muhofaza qilish uchun sharoit yaratish edi. Antoniu Guterresh ta'kidlaganidek, shaharlar COVID-19 pandemiyasining markazida joylashgan bo'lib, xabar qilingan holatlarning 90 foizini tashkil qilmoqda.
BMT Bosh kotibining ta'kidlashicha, “tangliklar boshida shaharlar yotadi-ularning aksariyatiga sog'liqni saqlash tizimlari bo'yicha vazifalar haddan tashqari ko'p yuklangan, aksariyat joylarda etarli suv ta'minoti va kanalizatsiya xizmati yo'q va boshqa muammolar ham bor.”
“Vaboga qarshi tiklanish yo'lida biz shaharlarimizni insonlarning umumiy yashash uyi, innovatsiyalar va ixtirochilik markazlari sifatida ko'rmoqdamiz”, dedi Antoniu Guterresh.
Uning fikriga ko'ra, uzoqdan ishlaydigan usullarning tezkor joriy etilishi, jamiyatda paydo bo'layotgan tahdidlarga qarshi turish uchun juda tez o'zgarishi zarurligini ko'rsatadi. SHaharlarni o'zgartirish, iqlim o'zgarishi va atrof-muhitning ifloslanishi bilan bog'liq inqirozlarni boshqarish uchun tezkor va qat'iy harakat qilish zarur.
Qayta tiklanish davrida shaharlar barqaror va adolatli rivojlanish markazlari bo'lishi kerakligi haqidagi g'oyani ta'kidlab, BMT Bosh kotibi koronavirus inqirozidan chiqqanda dunyo infratuzilmasini qayta ko'rib chiqishga va qayta qurishga chaqirdi.
SHunday qilib, hozirgi vaqtda va kelajakdagi pandemiya voqeligiga moslashish, quyidagi uchta yo'nalishda harakat qilib “shaharlar dunyosi”ni o'zgartirish vaqti keldi:
Birinchidan, shahar rivojlanishidagi tengsizlikni bartaraf etish va ijtimoiy birlikni ta'minlash. Avvalo, aholining eng zaif joylariga va ularning aholisiga e'tibor qaratish, odamlarning suv va sanitariya sharoitlaridan foydalanishini ta'minlash taklif etiladi.
Ikkinchidan, markaziy va mahalliy hokimiyatlar o'rtasidagi yaqin hamkorlikni talab qiladigan mahalliy boshqaruvni kuchaytirish. SHu bilan birga, maqsadli rivojlantirish va yordamning boshqa turlari mahalliy hokimiyat organlarining o'z hududlarini samarali boshqarish imkoniyatlarini kuchaytirishi kerak.
Uchinchidan, yashil, barqaror va har tomonlama iqtisodiy tiklanish yo'lini belgilang. YAngi tsikl yo'laklari va piyodalar uchun zona yaratish jamoat joylarini tiklaydi, harakatchanlik va xavfsizlikni oshiradi, havo sifatini yaxshilaydi.
SHuningdek, yashil transformatsiyani va ish o'rinlarini yaratishni rag'batlantiruvchi chora-tadbirlar uglerod iste'molini kamaytirish va barqaror rivojlanishni ta'minlashga yordam beradi.
Mutaxassislarning fikriga ko'ra, BMT Bosh kotibining nutqi dunyoning ko'plab mamlakatlarida uzoq vaqtdan beri echimini topmay kelayotgan urbanizatsiya muammolarini keltirib chiqarmoqda. Pandemiya hokimiyat idoralaridan shahar infratuzilmasini rivojlantirishga alohida e'tibor qaratish, aholi guruhlari o'rtasida turmush darajasini tenglashtirish va inqirozli vaziyatlarga tayyorgarlikni ta'minlashi zarurligini ta'kidladi.
Evropa va Janubiy-SHarqiy Osiyodagi bir qator mamlakatlarda shaharlarning yangi qiyofasini shakllantirish bo'yicha choralar ko'rilmoqda- transport vositalari soni cheklangan, “yashil orollar” va “sog'liqni saqlash zonalari” kengaymoqda. Sanoat va xizmatlarni rivojlantirish uchun ekologik imtiyozlar joriy etilmoqda.
“Do'stona va sog'lom” shahar muhitini shakllantirish, bir tomondan, aholining sog'ligini yaxshilash uchun asosiy shartlardan biriga aylanadi. Ikkinchi tomondan, bu “YAshil shahar”, “Sport shahri”, “Raqamli shahar” va boshqa loyihalarni amalga oshirish orqali bandlikni ta'minlashga imkon beradi.
