“Bu juda sifatli kartina - Oʻzbekistonda koʻp yillar ichida birinchi marotaba suratga olingan diniy film. Rejissyor va ssenariy muallifi shoirlar haqidagi filmlarning sovet anʼanasiga tayanadi. Kartinada sevgi-muhabbat hikoyasi ham bor (gap bir qizni sevib qolib, Abu Iso uylanish uchun ustozini sovchilikka yuborish uchun yuborgani, lekin Allohning irodasi bilan qiz allaqachon unashtirilgan boʻlib chiqishi haqida bormoqda), lekin biz asosiy qahramon oʻzini butunlay maʼnaviy hayotga bagʻishlashini tushunamiz.
Bu yerda asosiy qahramonga qarshilik koʻrsatadigan yovuz kishi ham bor. Imom olijanob buyuk odamdek gavdalanadi va butunlay oʻzini daʼvat qilishga bagʻishlaydin. Raqibini esa hasad his-tuygʻulari boshqaradi. U nafaqat boshqalarning hayotini zaharlaydi, balki oʻzini yoʻq qiladi.
Bosh qahramon oqilona tarza fikr yuritadi, filmda moʻjizalar yoʻq: Abu Iso Muhammad Termiziy hech kimga shifo bermaydi, oʻzgartirmaydi. U faqat bilim toʻplash va saqlab qolish uchun xizmat qiladi. Imom yigirma yilni vatanidan tashqarida hadis toʻplash bilan oʻtkazdi. Yigirma yil ichida Termiziy Shayx Isʼhoq ibn Rohavayh Marvaziy va boshqa koʻplab olimlardan tahsil oladi.
Yigirma besh yoshida (boshqa versiyaga koʻra, yigirma olti yoshida) Iroqqa, Basra shahriga borib, oʻsha mintaqalarning koʻzga koʻringan olimlaridan saboq ola boshladi, shundan soʻng Shomga, u yerdan esa Hijozga boradi. Ana shu yigirma yillik sayyohat va taʼlim olishlar chogʻlarida Abu Iso Termiziy olimlardan eshitgan barcha hadislarini yod olar va yozib olar, har xil bahslarda ishtirok etgan”, - deyiladi maqolada “Imom Abu Iso Muhammad Termiziy” (2019) filmi haqida.
Boshqa yana bir oʻzbek filmi boʻlmish “Sharqdan nur ”(2005) kartinasiga mana bunday taʼrif beriladi: “Tibbiyot” atamasi qayerdan kelib chiqqanini hech oʻylab koʻrganmisiz? Olim va tadqiqotchilar orasida bu soʻzning paydo boʻlishi Ibn Sino (Avitsenna), Buyuk Sharq allomasi, tabibi, olimi – “madat Sino” nomi bilan bogʻliq degan fikr mavjud.
Uning asarlarining aniq soni nomaʼlum,ammo tadqiqotchilar 160 va 450 raqamlari orasida deb faraz qilishadi. Uning kitoblari yoqib yuborildi, oʻgʻirlandi va yashirildi, ammo ularning oddiy sanab oʻtilishi ham taʼsirli eshitiladi: “Shifo kitobi”, “Najot kitobi”, “Koʻrsatma va oʻgitlar kitobi”, “Ilm kitobi”. Filmda dunyoga mashhur olim-ensiklopedist Ibn Sinoning buyuk mutafakkir Abu Rayhon Beruniy bilan tanishuvi asos qilib olingan. Suratga olish ishlari bir qancha mamlakatlar – Oʻzbekiston, Eron, Fransiya va Rossiya hududida boʻlib oʻtgan boʻlib, Sharq mutafakkiri rolini yosh isteʼdodli aktyorlar Hasan va Husan Solihovlar ijro etishgan.
Film biografik, maʼrifiy xarakterga ega boʻlib chiqdi. Rejissyorning soʻzlariga koʻra, avvaliga u ilmiy asarlari haqida koʻproq maʼlumot bermoqchi boʻlgan, ammo Avitsenna (Ibn Sinoni Gʻarb tadqiqotchilari shunday deb atashadi) haqidagi mavjud filmlarni tahlil qilgach, Shuhrat Mahmudov oʻsha davrda mavjud boʻlgan barcha bilim va koʻnikmalarni oʻzlashtirib, ensiklopedistning yoshligidan ishlagan sharoitlarini imkon qadar toʻliq yetkazishga harakat qilish uchun maʼrifiy kartinani tayyorlashga qaror qildi. “Aytishlaricha, Gʻarb - tana, Sharq esa - ruh deyishadi. Lekin oʻzida butun dunyoni birlashtirgan odam bor edi. Davrning eng universal boshi Abu Ali Ibn Sino edi…”
Eng yaxshi filmlar oʻntaligiga “Biz barchamiz” (2017), “1001 kashfiyot va sirlar kutubxonasi” (2010), “Meni Kxan deb atashadi” (2010), “Noma xat” (1976), “Mulla” (2018), “Halima” (2017), “Bizning voizimiz” (2017), “Rabbingiz nomi bilan oʻqing”, “InshoAlloh” filmlari ham kiritilgan.
