– Бүгінгі таңда ешқандай дәлелдеуді қажет етпейтін бір ақиқат бар: әрбір мемлекеттің болашағы – дені сау әрі білімді ұрпаққа байланысты, - деді Мемлекет басшысы сөзінің басында. Сондықтан Жаңа Өзбекстанды құру жолында білімді, ойы терең, отансүйгіш жастарды тәрбиелеу үшін барлық қажетті жағдайды жасауымыз керек.
Соңғы жеті жылда мектепке дейінгі және мектептегі білім беру саласына бөлінетін қаржы 7 есе артты. Биыл бұл салаға 60 триллион сум бөлінді. Мектептерде 1 миллионға жуық, ал балабақшаларда 1,5 миллион жаңа орын ашылды.
Мұғалімдерге кәсіби деңгейі, шетел тілін меңгеруі, жаңа бағалау жүйесіне қатысуы, пәндік олимпиадаларға дайындауы сияқты бірқатар өлшемдер негізінде 10-нан астам үстемақы түрі енгізілді. Қазіргі таңда осы жүйе арқылы 60 мың мұғалім 8–12 миллион сум аралығында жалақы алып отыр.
Балабақша тәрбиешілерінің жалақысы 65 пайызға өсіп, мектеп мұғалімдерімен теңестірілді. Алдағы жаңа оқу жылынан бастап мектеп директорлары мен олардың орынбасарлары, сондай-ақ балабақша меңгерушілерінің жалақысы 7–10 миллион сумнан асады.
Білім беру бағдарламалары алдыңғы қатарлы елдер тәжірибесіне сәйкестендіріліп жатыр, оқулықтар жаңартылуда, мектептер заманауи жабдықтармен қамтылып отыр. Осыған орай мұғалімдер де жаңа әдістерді меңгеріп, оқушыларға сапалы білім беруі тиіс. Бұл үшін педагогикалық жоғары оқу орындарындағы білім сапасын арттыру қажет.
Оқушыларды кәсіпке баулу, дұрыс тәрбие беру, оларды зиянды әсерлерден қорғау да маңызды міндеттер ретінде айтылды.
Жиында білім беру саласындағы әр бағыт жан-жақты талқыланып, алдағы негізгі мақсаттар мен міндеттер белгіленді.
Ең алдымен, мұғалім дайындау мен олардың біліктілігін арттыруға назар аударылды. Осы мақсатта Абдулла Авлоний атындағы Ұлттық зерттеу институты және оның 13 өңірлік орталығы жаңадан ұйымдастырылды. Низами атындағы университет Ұлттық педагогикалық университет мәртебесіне ие болып, оның ректоры мұғалімдер дайындау бойынша министр орынбасары қызметін де атқаратын болды. Сонымен қатар, Педагогикалық шеберлік және халықаралық бағалау орталығы құрылды.
Бұдан былай барлық педагогикалық университеттердің қызметі толық қайта ұйымдастырылады. Мысалы, Термез педагогикалық институтында қазіргі факультеттер орнына нақты, жаратылыстану, әлеуметтік, филологиялық, қолданбалы пәндер және мектепке дейінгі әрі бастауыш білім бойынша 6 жоғары мектеп құрылады.
Пәндер саны 20-дан 15-ке дейін, білім беру бағыттары 31-ден 17-ге дейін қысқарады, оқу жүктемесі 20 пайызға азаяды. Жақын маңдағы мектептер оқу-тәжірибе базасына айналады.
Институттың сертификаты бар 20 оқытушысы биыл Ұлыбритания, Германия және Сингапур елдерінде біліктілік арттыру курстарынан өтеді. Ал келесі үш жылда барлық оқытушылар шетелде оқытылатын болады. Оқыту мен тағылымдамалар әлемнің үздік 100 университеттерімен тікелей келісімшарт арқылы жүзеге асырылады.
Өңірлердегі біліктілікті арттыру орталықтарының қызметі де кеңейтіледі. Бұл орталықтардың оқытушылары АҚШ, Ұлыбритания, Сингапур және Германияның үздік бағдарламалары негізінде қайта даярланады.
Сондай-ақ, жалпы орта білім беретін мектептердегі 17 пәннің әрқайсысы бойынша тірек мектептері құрылады. Осы тірек мектептердің мұғалімдері Біліктілікті арттыру орталығына барып, халықаралық бағдарламалар негізінде терең оқытылады және оларға тренер мәртебесі беріледі. Кейін олар өздеріне бекітілген аумақтағы 25 жетекші мұғалімді оқытады. Ал бұл жетекші мұғалімдер өз мектептеріндегі басқа мұғалімдердің біліктілігін арттырып отырады.
Бұдан бөлек, университеттерден, орталықтардан және мектептерден мұғалімдер шетелге біліктілік арттыру курстарына жіберіледі.
Қазіргі таңда жеке жоғары оқу орындарына кең жол ашылған. Алайда олардағы педагогикалық бағытта оқып жатқан студенттердің 70 пайызы мектепке дейінгі білім, бастауыш білім және филология салаларына тиесілі. Ешбірінде химия, биология немесе физика пәндері бойынша мұғалім дайындалмайды. Ал шын мәнінде, мектептерімізде дәл осы нақты және жаратылыстану пәндері бойынша мұғалімдер тапшы.
Сондықтан енді жеке жоғары оқу орындарындағы педагогикалық бағыттар мемлекеттік университеттердегідей болады. Ондағы оқытушылар мен студенттердің білімдері сыртқы диагностика арқылы бағаланады. Осылайша, жеке ЖОО-ларда мұғалім дайындау сапасы бақылауға алынады.
Мемлекет басшысы дарынды жастарды шетелдің беделді университеттерінде оқыту мәселесіне де ерекше тоқталды. Балаларымыз өте қабілетті, тек оларды дұрыс бағыттап, мақсатты түрде дайындау қажет екені атап өтілді.
Осы мақсатта «Президенттің дарынды балаларды қолдау ұлттық бағдарламасы» іске қосылады, Әл-Беруни атындағы халықаралық мектеп ашылады. Бұл мектепке 8-сыныпты тәмамдаған 60 оқушы іріктеліп алынып, әлемнің үздік жоғары оқу орындарына мақсатты түрде дайындалады.
Сонымен бірге, Президент және мамандандырылған мектептерден 208 кеңесші жалпы білім беретін мектептерге бекітіледі. Бұл кеңесшілер жыл сайын мектептерден ең қабілетті 3 мың оқушыны таңдап алып, оларды Гарвард, Йель, Колумбия, Корнель сияқты АҚШ-тың «Печак лигасы» университеттеріне дайындайды.
Балаларда білімге деген қызығушылықты ояту мектепке дейінгі білім беруден басталады. Қазіргі таңда елімізде 7 мың мемлекеттік және 31 мыңнан астам жеке балабақша жұмыс істейді. Алты жастағы балалардың 96 пайызы мектепке даярлық топтарына қамтылған. Келесі жылы бұл көрсеткіш 100 пайызға жетеді.
Алдыңғы қатарлы шетел тәжірибесі негізінде мектепке даярлық топтары мен бастауыш білім беру бағдарламалары өзара сәйкестендіріледі. Бұл үшін балабақша балаларын математика, жаратылыстану және технология бағыттарында сыни әрі креативті ойлауға үйрететін бағдарламалар әзірленеді.
Сонымен қатар, балабақша тәрбиешілерінің біліктілігін, шеберлігін және психологиялық дайындығын арттыру үшін кәсіби сертификаттау жүйесі енгізіледі.
Жиында оқушылардың бос уақытын мазмұнды өткізуге қатысты шаралар да белгіленді.
Осы мақсатта «Баркамол авлод» мектептері, «Ёшлик» спорт қоғамы және Оқушы жастар орталығы бірыңғай жүйеге біріктіріледі. Олар жөнделіп, заманауи бағыттарға сай жабдықталады, шетел тілдері, жасанды интеллект, бағдарламалау және анимация сияқты жаңа үйірмелер ашылады.
Оқушылар арасында туризмді дамыту бағытында да жаңа жүйе енгізіледі. Қарақалпақстан, Хорезм, Самарқанд, Бұхара және Ташкенттегі «Баркамол авлод» орталықтарында кемінде 100 орындық «Балалар туризм базасы» құрылады. Жыл сайын 1 миллион оқушы үшін Өзбекстан бойынша саяхаттар ұйымдастырылады.
Балаларды зиянды ақпараттардан қорғау – барша жұртты алаңдататын мәселе. Осыған байланысты Президенттің қаулысына сәйкес, Мектепке дейінгі және мектеп білім беру министрлігі жанынан Балалар контентін дамыту орталығы құрылды. Бұл орталық жергілікті авторларға ұлттық контент әзірлеуге тапсырыс береді және сала мамандарын даярлаумен айналысады.
Сондай-ақ, жазғы демалыс кезінде жастарды сауықтыру лагерьлері мен пайдалы іс-шараларға тарту, спорт жарыстары, интеллектуалды ойындар мен өнер кештерін ұйымдастыру бойынша нақты тапсырмалар берілді.
