Президент Шавкат Мирзиёев сөзінің басында жақында Олий Мажлистің Заң шығару палатасы, Қарақалпақстан Жуқорғи Кенгеси және халық депутаттары кеңестеріне өткен сайлау демократиялық қағидалар негізінде өткенін атап, оған жауапкершілікпен қатысқан азаматтарға ризашылығын білдірді.
Ұлы бабамыздың атымен аталатын Науаи облысы рухани тәрбие мен ағартушылық бағытта баршаға үлгі болуы тиіс. Осы тұрғыда Мемлекет басшысы жаңа 2025 жылды облыста «Әлішер Науаи жылы» деп жариялауды ұсынды. Осы бастама аясында республикалық байқау мен арнайы әдеби кештер өткізіледі, жастарға арналған кітаптар жарық көреді, ақынның шығармалары бойынша фильмдер түсіріледі. «Жаңа Науаи» қалашығында еңселі ескерткіш пен мұражай салынады.
Экономикаға қатысты көрсеткіштер мен жоспарлар жан-жақты талқыланды.
Соңғы жеті жылда Науаи облысында 8 миллиард долларлық 6,5 мың жоба жүзеге асырылып, 27 триллион сум көлемінде қосымша құн өндірілген. Кәсіпкерлер саны 3 есеге өсті. Осы уақытта облыс экономикасы тоғызыншы орыннан үшінші орынға шығып, 82 триллион сумға жетті. Биыл 2,2 миллиард доллар көлеміндегі 577 жоба жүзеге асып, 10 мың жоғары табысты жұмыс орны ашылмақ.
Сонымен бірге, әлі де мүмкіндіктер мол. Науаи облысы елдің орталығында орналасқан, табиғи ресурстарға бай, жеткілікті инфрақұрылым және адам әлеуетіне ие. Елдегі құны 5 триллион доллардан асатын қазба байлықтардың 20 пайызы осы аймақ үлесіне сәйкес келеді. Бұл кез келген инвестордың сұранысын қанағаттандырады.
Облыста жыл сайын 100 триллион сомнан астам өнеркәсіп өнімдері өндіріледі. Жан басына шаққандағы табыс республика бойынша екінші орында. Бұл жергілікті кәсіпкерлікті дамыту, сауда, қызмет көрсету, қоғамдық тамақтану және туризмді кеңейту үшін үлкен мүмкіндік.
Қазіргі уақытта облыста 11 миллиард киловатт сағат электр энергиясы өндірілуде, тағы 5,2 гигаваттық жел және күн электр станциялары іске қосылуға дайын. Бұл жаңа өнеркәсіп және қызмет көрсету кәсіпорындарының үздіксіз жұмысын қамтамасыз етеді.
Осы тұрғыда облыс әкімі, 11 қала мен аудан әкімдері, мемлекеттік ұйымдар мен банктер және 330 елді мекендегі «жетілік» осы мүмкіндіктерді қаншалықты тиімді пайдаланып жатқаны жайлы сұрақ қойылды.
2025 жылы облысқа 3,7 миллиард доллар шетелдік инвестиция тартылып, нәтижесінде 600 жаңа кәсіпорын ашылып, 15 мың жоғары табысты жұмыс орны ашылуы жоспарланған. Ең маңыздысы, бұл жобалар тек Науаи облысын ғана емес, оның маңындағы облыстардың да өнеркәсібін жетелеуге ықпал етеді.
Жаңа «Жер қойнауы туралы» заңға сәйкес, енді жаңа жүйе енгізіледі. Барлық стратегиялық ресурсы бар кен орындары халықаралық бағалаудан өтеді.
Науаи облысында Тау-кен өнеркәсібі және геология министрлігінің аймақтық басқармасы ашылады. Енді лицензиялар мен рұқсат беру, кен орындарын аукционға шығару жұмыстарын басқарма тікелей атқарады.
Облыс аумағынан Зарафшан мен Ақдария өзендері өткен. Сондай-ақ 256 шақырым өзен арнасы, 2 мың шақырымнан астам канал бар. Сол жерлерде шағын су электр станцияларын салу туралы нұсқау берілді. Бұл мақсатта 10 миллион доллар бөлініп, ГЭС-тер «өнеркәсіптік ипотека» негізінде кәсіпкерлерге беріледі.
Келесі жылы Науаиға 500 мың шетелдік турист тарту және осы қызмет экспортының көлемін 150 миллион долларға жеткізу міндеті қойылды. Жол бойындағы жеңіл құрылыстарда сауда және қызмет көрсету нүктелерін көбейту мүмкіндіктері көрсетілді.
Жиында жұмыспен қамту мәселесіне ерекше назар аударылды. Облыста 16 мың кедей отбасы мен 8 мыңнан астам жұмыссыз азамат бар. Экономиканың қосымша әлеуетін пайдалану арқылы оларды жұмыспен қамтуға болатыны айтылды. Жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау жүйелері бірлесе отырып, бір жылда 16 мың отбасын кедейліктен шығару жоспары бекітілді.
Азық-түлік қорын дайындап, нарықтарға күнделікті жеткізіп отыру, олардың бағасын тұрақтандыру қажеттігі де айтылды.
Бұл ретте ауыл шаруашылығы маңызды. Алайда, Науаи облысында бар-жоғы 100 мың гектар жерде егін егіледі, оның 72 пайызы сорғы арқылы суарылады. 9 миллион гектар жайылым болса да, мал саны аз.
Осыған байланысты келесі жылы мақта шаруашылығында Түркия және Қытай тұқымы мен технологиясын енгізу арқылы өнімділікті 70 центнерге жеткізу, 7 мың гектар бақ пен жүзімдікті жаңарту, барлық суармалы жерлерді лазермен тегістеп, 10 мың гектарда күнбағыс өсіру шаралары белгіленді. Жайылымдарға дрон арқылы жемдік дақылдар, дәрілік және дәмдік өсімдіктердің тұқымдары себіліп, 50 мың адамға бөлініп беріледі. Жалпы үш жылда 3 миллион гектар жайылымды жақсартылып, мал саны 10 есе арттырылмақ.
Инфрақұрылымға байланысты мәселелер де қарастырылды.
Зарафшан қаласында халық санының тез өсуін ескере отырып, оның аумағын Тамды ауданы есебінен 2 мың гектарға кеңейтіп, 150 мың тұрғын үшін жағдай жасау қажеттігі айтылды.
Зарафшан қаласы, Үшқұдық және Тамды аудандарында жалпы 200 мың адам тұрады. Шетелдік инвесторлар да көптеп келуде. Оларға ыңғайлы жағдай жасау үшін Зарафшан қаласындағы әуежайды пайдалану, «Жаңа Тамды» елді мекеніне қосымша электр желісін тартып, кәсіпкерлік жобаларды көбейту мүмкін.
Шалғай аудандардағы 18 ескі мектеп пен ауызсу желілерін жаңарту, балабақша және мектептер салу, халықтың денсаулығын нығайту міндеттері қойылды. Кәсіпкерлікке қызығушылық танытқан 9 мың әйелді кәсіпке оқытып, жұмыспен қамтуға болатыны айтылды.
Күз-қыс маусымына дайындық және «Жасыл аймақ» бағдарламасының орындалу барысы да талқыланды.
Жауапты азаматтар, аудан және салалық басшылар жыл соңына жоспарланған нәтижелер мен келесі жылға белгіленген жоспарлар бойынша облыс белсенділері мен халық алдында есеп берді.
Жиналысқа бейнеселектор арқылы Қарақалпақстан Республикасы мен облыстар да қосылды. Олардың басшылары Науаи облысында көрсетілген бағыттар бойынша өз аймақтарында да мүмкіндіктер бар екенін айтып, нәтижелілікті арттыру қажеттігін сөз етті. Атап айтқанда, өнеркәсіп, құрылыс, ауыл шаруашылығы, туризм және қызмет көрсету жобаларын жеделдету, өңірлік экономиканы дамыту, кәсіпкерлік пен кәсіптік бағдар беру арқылы халықты жұмыспен қамту шаралары талқыланды. Жыл соңына дейін және келесі жылға арналған жоспарлар белгіленді.
Осымен, Президент Шавкат Мирзиёевтің Науаи облысына жасаған сапары аяқталды.
