Тадқиқотчиёни Донишгоҳи Базел дар Швейтсария молекулаи нодиреро офариданд, ки аз раванди фотосинтези растаниҳо илҳом гирифта шудааст. Тавре ки ScienceDaily хабар медиҳад, ин кашфиёт дар роҳи фотосинтези сунъӣ ва истеҳсоли сӯзишвории карбон-нейтралӣ қадами муҳим ба ҳисоб меравад.
Дар табиат фотосинтез ба растаниҳо имкон медиҳад, ки энергияи нури офтобро ба молекулаҳои шакар, ки дорои энергия ҳастанд, аз гази карбон табдил диҳанд. Ҳайвонот ва инсонҳо ин моддаҳоро истеъмол карда, боз СО₂ хориҷ месозанд ва давраи табииро мебанданд. Олимон кӯшиш доранд, ки ин механизмро такрор намоянд, то ба истилоҳ "сӯзишвории офтобӣ" — гидроген, метанол ё бензини сунъӣ истеҳсол намоянд, ки ҳангоми сӯхтан танҳо ҳамон миқдори гази карбонро хориҷ мекунад, ки дар ҷараёни истеҳсоли он истифода шудааст. Ба ин тариқ, чунин сӯзишворӣ карбон-нейтралӣ мегардад.
Дастаи профессори Оливер Венгер дар маҷаллаи Nature Chemistry молекулае тавсиф намуданд, ки қодир аст ҳамзамон ду заряди мусбат ва ду заряди манфиро захира кунад. Ин шарт калидӣ барои табдил додани нур ба энергияҳои химиявӣ мебошад, зеро маҳз заряди барқӣ реаксияҳоро — масалан, ҷудо кардани об ба гидроген ва оксиген ба роҳ мемонад.
Сохтори молекула аз панҷ қисм иборат аст, ки пайдарпай ҷойгир шудаанд. Ду сегмент аз як тараф электронҳоро медиҳанд ва заряди мусбат мегиранд. Ду сегменти дигар дар тарафи муқобил электронҳоро қабул карда, заряди манфӣ мегиранд. Қисми марказӣ нурро фурӯ бурда, равандҳои интиқоли электронҳоро оғоз мекунад.
Барои ҷамъ кардани чор заряд муҳаққиқон усули дуқадамиро истифода бурданд. Аввал, як дурахши нур ташаккули як заряди мусбат ва як заряди манфиро оғоз мекунад, ки ба тарафҳои муқобили молекула мегузаранд. Дурахши дуюм ҳамин равандро такрор намуда, боиси пайдо шудани чор заряд дар молекула мегардад.
Усули нав имкон медиҳад, ки бо нуре, ки нисбатан заифтар аст ва ба радиатсияи табиии офтоб наздик мебошад, кор бурда шавад. Пештар чунин таҷрибаҳо лазерҳои пурқувватро талаб мекарданд, ки онҳоро аз татбиқи амалӣ дур месохт. Ғайр аз ин, заряди тавлидшуда дар дохили молекула муддати кофӣ устувор мемонад, то барои реаксияҳои минбаъдаи химиявӣ истифода гардад, менависад korrespondent.net.
