Онда жәмийет басшылығындағы сақлаў стратегиялары көшип жүриўши түрлерди табыслы сақлаўда әҳмийетли рол атқарыўы мүмкин.
"Жәмийетлик қатнасыў ҳәм турмыс шараяты" есабатында жәмийетликке тийкарланған тәбиятты қорғаў стратегияларының 10 тийкарғы принципине итибар қаратылады, "Орайлық Азияда жәмийетшилик тийкарындағы жабайы тәбиятты басқарыў потенциалы" изертлеўи болса басламалар биологиялық ҳәр түрлиликти сақлаў ҳәм турақлы турмыс тәризине қандай үлес қосыўы мүмкин екенлиги ҳаққында реал мағлыўмат береди.
Атап өтилиўинше, жергиликли халықлар ҳәм жергиликли жәмәәтлер биологиялық ҳәр түрлилик ушын дүньядағы ең әҳмийетли объектлердиң үштен биринен көбирегин қорғап, көшип жүриўши түрлер ҳәм олардың жасаў орынларын сақлап қалыўда әҳмийетли рол атқарады.
Жабайы тәбиятты басқарыўға заманагөй көзқараслар менен дәстүрий билим ҳәм әмелиятларды интеграциялаў жабайы тәбият ҳәм оның жасаў орынларын табыслы басқарыў, сақлаў ҳәм турақлы пайдаланыўға алып келиўи мүмкин.
Биринши есабатта келтирилген принциплер 50 мәмлекеттен 82 көшип жүриўши түрлерди (39 қурғақлықта жасаўшылар, 24 қус ҳәм 15 суўда жасаўшылар) қамтып алған 78 әмелий изертлеўлер анализи тийкарында синтезленген.
Атап айтқанда, төмендеги мәселелерге де итибар қаратылған:
- жер ҳәм пайдаланыў ҳуқықы;
- басқарыў жуўапкершилиги;
- руўхый қәдириятлар ҳәм қатнасықлар;
- миграция жоллары бойлап жәмәәтлер арасындағы бирге ислесиў;
- тармақлар аралық машқалалар.
"Орайлық Азияда жәмийетшилик тийкарында жабайы тәбиятты басқарыў потенциалы" есабатында төрт көшип жүриўши түр - Бухара суўыны, сайғақ, архар ҳәм қар қапланына итибар қаратылған.
"Бухара суўынлары бойынша СМС өз-ара түсинисиў меморандумы шеңберинде ҳәм басқа аймақлар, экспертлер ҳәм мәмлекетлик емес коммерциялық емес шөлкемлер менен тығыз бирге ислесиўде Орайлық Азияның шөл дәрьялары экосистемасына эндемик болған ең әҳмийетли түрлеринен бири болған Бухара суўынын сақлап қалыўда сезилерли жетискенликлерге еристик, - дейди Экология, қоршаған орталықты қорғаў ҳәм ықлым өзгериўи министри Азиз Абдуҳакимов. - Биз есабаттағы усынысларды қәдирлеймиз, жергиликли билимлерди атап өтиў ҳәм жәмәәтлерди усы түрди сақлаў ҳәм басқарыўға тартыў жолларын жедел излеп атырмыз".
Изертлеўде Орайлық Азияда тәбийий ресурсларды басқарыў бойынша илажларды әмелге асырыўға қаратылған төрт тийкарғы усыныс: нызамшылық базасын ислеп шығыў, жәмийетшиликтиң қатнасын хошаметлеў, экономикалық хошаметлеў ҳәм потенциалды арттырыў айрықша ажыратып көрсетилген.
