Өзбекстан басшысы төрағалығында өткен жиынға Түркия Президенті Режеп Тайып Ердоған, Түркімен халқының ұлттық көшбасшысы, Түрікменстан Халық Кеңесінің Төрағасы Гурбангулы Бердімұхамедов, Әзірбайжан Президенті Ильхам Әлиев, Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев, Қырғызстан Президенті Садыр Жапаров, Венгрия Премьер-Министрі Виктор Орбан, ТМҰ Бас хатшысы Кубаничбек Омуралиев және Ұйымның басқа да мекемелері мен құрылымдарының өкілдері қатысты.

Күн тәртібіне сәйкес төтенше жағдайларды басқару және гуманитарлық көмек көрсету саласындағы көпжақты ынтымақтастықты дамыту перспективалары, сондай-ақ табиғи апаттардың алдын алу және зардаптарын жою бойынша күш-жігерді үйлестіру мәселелері талқыланды.

Саммит басында қатысушылар 6 ақпанда Түркияның оңтүстік-батыс аймақтарында болған жойқын жер сілкінісінің құрбандарын еске алды.

Мемлекет басшысы өз сөзінде атап өткендей, бүгінгі кездесу және Ұйым елдерінің Түркияға қайғылы күндерде туысқандық қолдау көрсетуі түрік халықтарының бір-біріне қиын кезеңдер берік тірек болып тұрғаны және олардың достығы мен ынтымақтастығы құдыретті күш екендігінің нақты практикалық дәлелі.

-Достарымыздың жерінде бұрын-соңды болмаған жойқын жер сілкінісі баршамыздың жүрегімізде шексіз қайғы ұялатты. Бұл шығынның орнын ештеңе толтыра алмайды. Өйткені, осы сұмдық апаттың салдарынан біздің ардақты ата-аналарымыз, бауырларымыз, әпке-қарындастарымыз бен балаларымыз құрбан болып, зардап шекті. Осы сұмдық трагедияда қаза тапқан ондаған мың жазықсыз жандардың есімін біз ешқашан ұмытпаймыз, - деді Шавкат Мирзиёев.

Өзбекстан басшысы мезгілсіз қаза тапқан барлық марқұмдардың рұхына құрмет көрсетудің символы ретінде 6 ақпанды Түркі мемлекеттері ұйымы аясында құрбандарды еске алу және ынтымақ күні деп жариялауды ұсынды.

Президент Режеп Тайып Ердоғанның басшылығымен табиғи апаттардың салдарын жоюға бағытталған шаралар мен қабылданған бағдарламаларды ерекше айта отырып, Мемлекет басшысы дереу қолға алынған нақты әрі тиімді шаралардың арқасында көптеген адамдардың өмірі мен денсаулығы сақталып, қыруар қаржы жиналып, ауқымды қалпына келтіру жұмыстары басталғанын ерекше атап өтті.

– Қазіргі сынақ кезеңінде бауырлас түрік халқы Түркия көшбасшысының төңірегіне топтасып, теңдесі жоқ батылдықты, ерік-жігер мен жоғары ұйымдастырушылық рухын көрсетті, – деді Өзбекстан Президенті.

Осыған орай, Өзбекстан қираған қалалар мен ауылдарды, әлеуметтік және өндірістік нысандарды қалпына келтіруге және жаңаларын салуға көмектесуге және бірлескен күш-жігерді бағыттауға дайын екендігі атап өтілді.

-Сондай-ақ, зардап шеккен аудандардан үлкен жасты қариялар мен зиялы қауым өкілдерінің елімізде денсаулығын қалпына келтіріп, демалуына, сондай-ақ Имам Бұхари, Имам Термизи, Имам Мотуриди, Бахауддин Нақшбанд сынды ұлы бабаларымыздың киелі орындарына баруына барлық қолайлы жағдайды жасаймыз, деді Шавкат Мирзиёев.

Сонымен қатар, Түркияның жәбір көрген Хатай провинциясы жастарын биылғы жазда Өзбекстанға шақырылды. Олардың демалысын мазмұнды өткізу үшін көне Самарқанд, Бұхара, Хиуа қалаларын тамашалауы, ата жұрт жерінде құрдастарымен бірлесіп іс-шаралар өткізуі бірлескен іс-шаралар ұйымдастырылады.

Мемлекет басшысы түркі мемлекеттерінің аумақтары географиялық және геологиялық ерекшеліктеріне байланысты табиғи апаттар мен қауіптер белсенді орын алатын орын болып саналатынына назар аударды.

-Өкінішке орай, соңғы жылдары жаһандық климаттың өзгеруі осындай жойқын оқиғалардың ауқымы мен зиянын күрт арттыруда, деді Шавкат Мирзиёев.

Төтенше жағдайлардың алдын алу және олардың зардаптарын жою мақсатында Ұйымның Ынтымақтастық Жүйелік платформасын құру және оның негізінде бірқатар нақты тетіктерді құру бастамасы көтерілді.

Атап айтқанда, Ұйым аясында табиғи апаттар мен төтенше жағдайлардың алдын алуға бағытталған көпжақты келісімді жедел әзірлеу өзекті болып табылады. Осыған байланысты Өзбекстан Түркия тарапы ұсынған азаматтық қорғау жүйесін құру жөніндегі құжат жобасын толықтай қолдайды.

Төтенше жағдайлар бойынша министрліктер арасындағы әріптестік қарым-қатынасты күрт жандандыру қажет екені айтылды. Олардың кезекті отырысында ең басым бағыттар бойынша бірлескен іс-қимыл бағдарламасын әзірлеу ұсынылды.

Табиғи апаттардың әлеуметтік-экономикалық зардаптарын жоюда ақыннан көмек көрсету тетіктерін енгізудің мақсаттылығы атап өтілді. Азық-түлік өнімдері мен құрылыс материалдарын кедергісіз жеткізуге, өнеркәсіпті қалпына келтіруге бағытталған кооперативтік жобаларды іске қосу туралы ұсыныс айтылды.

-Ғылыми-техникалық саладағы жетістіктерге қарамастан, жер сілкінісі, су тасқыны, орман өртін, дауылды ерте анықтау және алдын ала ескерту әлі де өзекті міндет болып қалуда. Осы процестерді терең зерттеп, ғылыми-техникалық жаңалықтарды салаға кеңінен енгізу үлкен оң нәтиже беретіні анық, деді Өзбекстан басшысы.

Осыны негізге ала отырып, Мемлекет басшысы Ұйым аясында Табиғи апаттарды бақылау және талдау орталығын құрып, оны Ташкентте орналастыру туралы бастама көтерді.

Сонымен қатар, Түркі мемлекеттері ұйымының төтенше жағдайларға мамандандырылған халықаралық ұйымдармен практикалық ынтымақтастығын нығайту қажеттігіне ерекше назар аударылды.

Сөзінің соңында Өзбекстан Президенті Ұйымның бірқатар елдерінде алдағы маңызды саяси оқиғаларға, соның ішінде сайлауға сәттілік тілеп, келе жатқан көктем мен жаңару мерекесі – Наурыз және қасиетті Рамазан айымен құттықтады.

Саммит соңында Анкара декларациясы қабылданып, Түрік инвестициялық қорын құру туралы келісімге қол қойылды, азаматтық қорғау механизмін қалыптастыру туралы келісімді дайындау туралы шешім қабылданды.