Глобал мәлимлеме ағымлары тек ғана халықтың кейпиятын емес, ал мәмлекетлераралық байланыслардың турақлылығын да белгилеп атырған дәўирде мәмлекетлер технологиялық қәўип-қәтерлерге жәмәәт болып жуўап бериў ушын платформаларды барған сайын жедел излемекте. Баку қаласында шөлкемлестирилген II Өзбекстан - Әзербайжан медиа форумы ғалаба хабар қураллары, мәмлекетлик уйымлар ҳәм жоқары оқыў орынларының экспертлерин жәмлеген мине усындай механизм болды. Илаж бир жыл алдын Ташкентте өткерилген биринши форум басламасын даўам еттирди, бирақ енди итибар санластырыўдың әмелий тәреплерине, соның ишинде, киберқәўип-қәтерлерден қорғаныў ҳәм онлайн орталықтағы әдеп-икрамлылық нормаларына қаратылды. Бул сөйлесиў кеңирек мазмунды сәўлелендиреди: Өзбекстан ҳәм Әзербайжан түркий халықлардың бирлигине сүйенип, мәдений мийрасты регионаллық турақлылық қуралына айландырмақта, бул жерде ғалаба хабар қураллары экономикалық ҳәм сиясий жақынласыўдың катализаторы болып хызмет етпекте. Халықаралық аналитиклердиң мағлыўматларына бола, регионда киберҳүжимлер саны 25 процентке жеткен бир ўақытта форумда Уллы жипек жолы бойлап әсирлер даўамында топланған өз-ара исеним менен беккемленген биргеликтеги стратегиялар зәрүр екенлиги атап өтилди.
Кейинги жылларда Ташкент ҳәм Баку арасындағы қатнасықлар әжайып динамикаға ийе болып, мәдений алмасыўдан Жоқары мәмлекетлераралық кеңес тәрепинен қоллап-қуўатланған толық аўқамға айланып бармақта. Жоқары дәрежедеги сапар етиўлер, соның ишинде, Президентлер Шавкат Мирзиёев ҳәм Илҳам Алиевтиң сөйлесиўлеринде медиа бирге ислесиў бойынша "жол картасы"на қол қойылды, онда турақлы контент ҳәм технологиялық ноу-хауларды алмасыў нәзерде тутылған. Өзбекстанда Гейдар Алиев атындағы Әзербайжан мәденият орайының ашылыўы сыяқлы мәдений басламалар бул процесске улыўмалық миймандослық ҳәм ата-бабаларға ҳүрмет дәстүрлерин еске салып, регионаллық ўақыяларды сәўлелендириў ушын биргеликтеги онлайн платформалар сыяқлы санлы жойбарларға интеграцияланып атырған сезимге тереңлик бағышламақта.
Форум қатнасыўшылары өзлериниң шығып сөйлеўлеринде бул тәрепке қайта-қайта тоқтап өткен. Әзербайжан Медиа раўажланыў агентлигиниң атқарыўшы директоры Аҳмед Исмоилов қутлықлаўында халықлардың руўхый туўысқанлығы шерикликти сыртқы манипуляцияларға шыдамлы етип, ҳақыйқатлық ҳәм өз-ара түсинисиў сыяқлы улыўма қәдириятларды қорғаў ушын технологиялардан пайдаланыў имканиятын беретуғынын атап өтти. Өзбекстан Президенти Администрациясы Коммуникациялар секторы баслығы Дилшод Саиджоновтың қосымша етиўинше, бундай жақынлық медиа тараўын бирге ислесиў қуралына айландырады, бул жерде санластырыў улыўма тарийх, соның ишинде, фольклор ҳәм көркем өнер ҳаққында билим алмасыўды күшейтеди.
Trend агентлигиниң бас редакторы Эмин Алиев модераторлығында өткерилген "Санлы дәўирде медиа шериклик: мәлимлеме қәўипсизлиги бойынша биргеликтеги басламалар" темасындағы биринши панель сессиясында әҳмийетли қәўип-қәтерлерге итибар қаратылды. Машқалалар қатарында зыянлы контент бирден тарқалып, мәмлекетлердиң абырайына зыян жеткеретуғын глобал платформаларға байланыслылық та бар. Әзербайжан Медианы раўажландырыў агентлигиниң халықаралық байланыслар департаменти директоры Расим Багиров өзбекстанлы кәсиплеслер ушын үлги бола алатуғын 70 процентке шекем бузғыншы мәлимлемени блоклайтуғын Әзербайжан системасына сүйенип, мониторингтиң жәмәәтлик алгоритмлерин усыныс етти. Өзбекстан Журналистлер аўқамы баслығының ўазыйпасын атқарыўшы Холмурод Салимов аналитикалық контенттиң рәсмий емес дереклер менен бәсекилесиўи ушын зәрүр екенлигин, бул жерде тәжирийбе алмасыў профессионаллықты арттыратуғынын атап өтти.
"Санлы мәлимлеме мәканында әдеп-икрамлылық жуўапкершилиги" темасындағы екинши панель мәжилисинде кәсиптиң әдеп-икрамлылық дилеммалары тереңлестирилди. Тийкарғы машқалалар - мағлыўматлардың тарқалыў тезлиги, 40 процент жағдайда тастыйықланбаған мағлыўматлар зыян келтириўи, дәстүрий ғалаба хабар қуралларына исенимсизликти келтирип шығаратуғын жуўапкершилиги жоқ блогерлердиң роли. Шешимлер миллий өзгешеликлерди есапқа алған ҳалда бирден-бир этика кодекслерин ислеп шығыўды өз ишине алған; онлайн-журналистлерди сертификатлаў бойынша Әзербайжанның тәжирийбеси аудиторлардың исенимин 15 процентке арттырды, бул Өзбекстанда да өзгертилиўи мүмкин. Қатнасыўшылар дүнья көлеминдеги манипуляцияларға қарсы гүресиўде түркий ҳақыйқатлық қәдириятлары тийкар болып хызмет ететуғын контентти анықлаў бойынша халықаралық платформаларды додалады.
Усыныслар журналистлер сөз еркинлигин жәмийетти қорғаў менен тең салмақлылықта сақлаўы ушын жоқары оқыў орынларында әдеп-икрамлылық бойынша оқытыў модуллерине байланыслы еди.
II Өзбекстан - Әзербайжан медиа форумы санластырыў альянсты беккемлеў ушын катализатор сыпатында потенциалын тастыйықлады, бул жерде улыўма тамырлар мәлимлеме қәўип-қәтерлерине қарсы биргеликтеги стратегиялардың нәтийжелилигин тәмийинлейди. Сессиялардың жуўмақлары мониторингтиң жәмәәтлик қураллары, билимлендириў бағдарламалары ҳәм әдеп-икрамлылық кодекслериниң тийкарғы әҳмийетке ийе екенлигин көрсетеди, бул болса регионларға глобаллық санлы көлемде өз суверенитетин сақлап қалыў имканиятын береди. Илаж бирге ислесиўге тийкарланған инновациялар арқалы Орайлық Азия ҳәм Кавказды раўажландырыўға үлес қосып, жаңа жойбарлар, соның ишинде, санлы алмасыў коридорлары ушын перспективалар ашпақта.
