Hudud24.uz сайты бундай ҳәрекетлер ҳәм олар ушын жуўапкершилик бар екенлиги ҳаққында сөз етеди.

1. Нықапсыз жүриў

АЖКның 54-статьясына (эпидемияға қарсы гүресиў қағыйдаларын бузыў) бола, карантинли ҳәм инсан ушын қәўипли болған басқа жуқпалы кеселликлердиң пайда болыўы ҳәм тарқалыўы шараятында ўәкилликли уйымның арнаўлы талапларына бойсынбай жәмийетлик орынларда нықапсыз жүриў базалық есаплаў муғдарының (БЕМ) 5 есесине шекемги жәриймаға себеп болады.

2. Нықапта жүриў

Аўа, дурыс оқыдыңыз. Көшеде нықапта жүриў де, нықапсыз жүриў де жуўапкершиликке себеп болыўы мүмкин. Қандай жағдайда не мүмкин ҳәм не мүмкин емеслигин көрип шығамыз.

1-жағдай. Еле ҳеш ким умытып үлгермеген мысал - коронавирус кеселлигиниң тарқалыўының алдын алыў мақсетинде карантин енгизилгенде халыққа жәмийетлик орынларда нықапта жүриў бойынша көрсетпе берилген еди. Бул көрсетпеге әмел етпеген адамлар мине усы статья менен жуўапкершиликке тартылған.

2-жағдай. Карантин жәрияланбаған ҳәм адамда ҳеш қандай медициналық көрсетпе болмаған жағдайда нықап тағып жүриўи (ҳәттеки ол медициналық нықап болса да). Бул жағдайда адам көшеде өзин-өзи танып болмайтуғын жағдайда жүргени ушын АЖКниң 1844-статьясы (жәмийетлик орынларда өзин-өзи идентификациялаў имканиятын бермейтуғын көринисте болыў) менен жуўапкершиликке тартылады.

Бул статьяға тийкарланып жәмийетлик орынларда шахсты идентификациялаў имканиятын бермейтуғын дәрежеде бетин жаўып жүриўи БЭМның 15 есеге шекемги жәриймаға себеп болады.

Бирақ барлық ўақытта да емес. Егер адам төмендеги себеплер менен бетин жасырып жүрген болса, жуўапкершиликке тартылмайды:

медициналық көрсетпе болса (мәселен, медициналық нықап ушын ҳәм басқа);

жол-транспорт ҳәрекети қәўипсизлигин тәмийинлеў ушын кийилетуғын арнаўлы бас кийим (мото-шлем) де болса;

мийнет/хызмет ўазыйпасы бойынша болса (мәселен, тез жәрдем, өрт өшириў ямаса дизенфекция хызмети);

спорт ҳәм мәдений илажларды өткериў ўақтында усы илажлардың қатнасыўшыларының бетин жабқан ҳалда болыў;

нызамшылықта анық көрсетилген басқа жағдайларда.

3. Шегиў

АЖКниң 561-статьясына (жәмийетлик орынларда темеки өнимин шегиў) бола, жумыс орынларында, денсаўлықты сақлаў, билимлендириў, спорт-саламатластырыў мәкемелеринде, өрт шығыў қәўпи бар орынларда, соның ишинде, автомобиллерге жанылғы қуйыў шақапшаларында ҳәм басқа да жәмийетлик орынларда темеки өнимин пайдаланыў БЕМның үштен бир бөлеги муғдарында жәрийма салыўға себеп болады.

Темеки өнимин шегиў ушын арнаўлы ажыратылған орынлар ҳәм (ямаса) ханаларда шегиў ушын жуўапкершилик қолланылмайды.

4. Алкогол өнимин пайдаланыў

АЖКниң 187-статьясына (Жәмийетлик орынларда алкоголь өнимин пайдаланыў) бола, жумыс орынларында, көшелерде, стадионларда, қыябанларда, дем алыў бағларында, жәмийетлик транспорттың барлық түрлеринде ҳәм басқа да жәмийетлик орынларда алкоголь өнимин пайдаланыў БЕМның екиден бир бөлеги муғдарында жәрийма салыўға себеп болады.

Егер бул жағдай бир жыл ишинде тәкирарланса, БЕМның 2 есесине шекемги жәрийма ямаса 15 суткаға шекем қамақ жазасы күтип турады.

Бирақ, төмендеги орынларда ишкенде жуўапкершилик қолланылмайтуғынын айтыў өтиў керек:

тойлар, юбилейлер ҳәм басқа да салтанатлар ҳәм мәресимлер өткерилетуғын орынлар;

алкоголь өнимин қуйып реализациялаўға рухсат берилген саўда ҳәм улыўма аўқатланыў обектлери.

5. Майда жыянатшылық

АЖКның 183-статьясына (майда жынятшылық) бола, жәмийетлик орынларда уятлы сөзлер менен сөгиў, пуқараларға қәўетерли тәсир етиў ҳәм де жәмийетлик тәртипти ҳәм пуқаралардың тынышлығын бузатуғын басқа да усындай ҳәрекетлер көрсетилгенде, жәмийетте минез-қулық қағыйдаларын қастан менсинбеў БЕМның 5 есесине шекем жәрийма ямаса 15 суткаға шекем қамақ алыўға себеп болады.

Соны айтып өтиў керек, бул статьяны қолланыў шеңбери жүдә кең. Көшеде турган мүсинге сөйлеўден баслап, сүйисиўге шекем бул статья менен жуўапкершиликке тартылыўы мүмкин.

6. Көшеде пышақ/отвёртка көтерип жүриў

АЖКның 183-статьясына (суўық қуралды ямаса суўық қурал сыпатында пайдаланылыўы мүмкин болған затларды алып жүриў) бола, суўық қурал сыпатында пайдаланылыўы мүмкин болған затларды олардан кәсиплик жумыста, спорт жумысында ямаса хожалық-турмыслық мақсетлерде пайдаланыў менен байланыслы болған жағдайларда жәмийетлик орынларда ашық (қабықсыз) ҳалда алып жүриў БЕМның 1 есеге шекем жәриймаға себеп болады.

Бул еле ҳәммеси емес. Егер бундай затларды өзин-өзи қорғаў мақсетинде алып жүрсе, БЕМның 5 есесине шекемги муғдарда жәрийма салыўға себеп болады.

7. Тиленшилик етиў

АЖКның 1883-статьясына муўапық, жәмийетлик орынларда ақша, азық-аўқат өнимлери ҳәм басқа да материаллық қимбат затларды бериўди жедел түрде сорап, тиленшилик пенен шуғылланыў БЕМның 3 есесине шекемги муғдарда жәрийма салыўға ямаса 15 суткаға шекем қамаққа алыўға себеп болады.

Усы статья бойынша аэропорт, вокзал, қыябан, дем алыў бағы, базар ҳәм саўда комплексиниң аймағы, сондай-ақ, оларға тутас аймақлар, автомототранспорт қуралларын ўақтынша сақлаў орынлары, көшелер, стадионлар, бәндиргилер, жоллардың қатнаў бөлими, материаллық мәдений мийрас обектлери, жәмийетлик транспортлардың барлық түри жәмийетлик орын есапланады.