Мәмлекетимизде конституциялық қадағалаў нәтийжелилигин жаңа басқышқа көтериў, Конституциялық суд жумысын басқышпа-басқыш санластырыў, конституциялық әдил судлаўға ерисиў кепилликлерин күшейтиў ҳәм нызам үстинлигин тәмийинлеўде Конституциялық судтың ролин және де арттырыў мақсетинде, сондай-ақ, "Өзбекстан - 2030" стратегиясының мақсет ҳәм ўазыйпаларына муўапық, қарар етемен:
I. Мақсетлер.
1. Конституциялық судтың жумысын жетилистириўдиң тийкарғы мақсетлери етип төмендегилер белгиленсин:
(а) пуқаралар ҳәм юридикалық шахслардың конституциялық әдил судлаўдан пайдаланыў имканиятларын, олардың бузылған конституциялық ҳуқық ҳәм еркинликлерин тиклеў имканиятларын кеңейтиў;
(б) пуқаралар ҳәм юридикалық шахслардың мүрәжатларын (шағымларын) көрип шығыў тәртип-қағыйдаларын әпиўайыластырыў, артықша бюрократиялық тосқынлықлар ҳәм әўерегершиликти сапластырыў;
(в) Конституциялық судтың ўәкилликлерин кеңейтиў арқалы атқарыўшы ҳәкимият уйымларының жумысы үстинен тәсиршең конституциялық қадағалаўды орнатыў;
(г) Конституциялық судлаў процесслерин толық санластырыў арқалы Конституциялық суд жумысында ашық-айдынлықты арттырыў.
II. Конституциялық суд жумысының нәтийжелилигин арттырыў.
2. Олий Мажлис палаталары ҳәм Конституциялық судтың Конституциялық судтың мәмлекеттеги конституциялық нызамлылықтың жағдайы ҳаққындағы мәлимлемесинде (кейинги орынларда - Мәлимлеме) билдирилген пикир-усынысларды әмелиятқа енгизиўдиң нәтийжелилигин ҳәм нәтийжелилигин арттырыў бойынша төмендегилерди нәзерде тутатуғын усыныслары мақуллансын:
(а) Мәлимлемеде баян етилген усыныслар ҳәм усынысларды көрип шығыў нәтийжелери бойынша илажлар режесин Олий Мажлис палаталары кеңеслериниң қоспа қарары менен тастыйықлаў, сондай-ақ, оның орынланыўы үстинен қадағалаў орнатыў;
(б) Олий Мажлис палаталары кеңеслери тәрепинен тастыйықланған илажлар режесинде нәзерде тутылған тапсырмалардың жуўапкер мәмлекетлик уйымлар тәрепинен орынланыўы ҳаққындағы мәлимлемени белгиленген мүддетлерде Олий Мажлис палаталары ҳәм Конституциялық судқа киргизиў.
Конституциялық судтың мүрәжатларды көрип шығыў тәртибин буннан былай да жетилистириў бойынша төмендеги әмелиятты енгизиўди нәзерде тутатуғын усынысына келисим берилсин:
(а) Конституциялық судқа тиккелей мүрәжат етиў ҳуқықының субъекти болмаған пуқара ямаса юридикалық шахс тәрепинен Конституциялық судқа тийисли мәселе бойынша киргизилген мүрәжаттың Конституциялық судқа мүрәжат етиў ҳуқықына ийе болған субъектке жиберилиўи;
(б) Конституциялық судқа мүрәжат етиў ҳуқықына ийе болған субъект тәрепинен пуқара ямаса юридикалық шахстың мүрәжатында баян етилген мәселе Конституциялық судқа киргизилмеген, мүрәжат етиўши хабардар етилмеген ҳәм мүрәжатта баян етилген мәселени Конституциялық судқа киргизиў ушын тийкарлар жоқ екенлигин тийкарлап, Конституциялық судқа мағлыўмат берилмеген жағдайларда.
4. Конституциялық суд (М.Абдусаломов) мәпдар министрликлер ҳәм уйымлар менен биргеликте 2026-жыл 1-июньға шекем пуқаралар ҳәм юридикалық тәреплердиң Конституциялық судқа мүрәжат етиў имканиятларын кеңейтиў мақсетинде пуқаралар ҳәм юридикалық тәреплердиң шағымларын қабыл етиў ҳәм көрип шығыў, жуўмақ ҳәм қарар қабыл етиў сыяқлы процессуаллық мәселелерди өз ишине алған конституциялық суд ислерин жүргизиў тәртибин тәртипке салатуғын конституциялық нызам жойбарын киргизсин.
Конституциялық судтың конституциялық шағым институтының нәтийжелилигин арттырыў ҳәм суд қорғаўын тәмийинлеўге байланыслы нызамшылықты жетилистириў бойынша төмендегилерди нәзерде тутатуғын усыныслары мақуллансын:
(а) Конституциялық суд тәрепинен белгили бир ис бойинша суд тәрепинен қолланылган нызам Конституцияға муўапық емес деп табылыўы суд ҳүжжетин белгиленген тәртипте қайта көрип шығыў ушын тийкар болыўы;
(б) судлар тәрепинен усыныс етилген Жоқары судтың Конституциялық судқа белгили бир ис бойынша қолланылыўы тийис болған нормативлик ҳуқықый акттиң Конституцияға муўапықлығы ҳаққындағы мүрәжаты судта тийисли ис бойынша ис жүргизиўди тоқтатып турыў ушын тийкар сыпатында.
III. Конституциялық суд жумысына санлы технологияларды енгизиў.
6. 2026-2027-жылларда Өзбекстан Республикасы Конституциялық судының жумысын санластырыў бағдарламасы 1-қосымшаға муўапық тастыйықлансын, онда төмендегилер нәзерде тутылсын:
(а) Мәмлекетлик бюджет есабынан "Суд хабарландырыўшысы" электрон хызмети ҳәм Бирден-бир интерактив мәмлекетлик хызметлер порталының мобил қосымшасы арқалы Конституциялық суд мәжилиси өткерилетуғын ўақыт ҳәм орын ҳаққында суд қатнасыўшыларын электрон тәризде хабардар етиў;
(б) суд мәжилислериниң видеоконференcбайланыс режиминде, соның ишинде, мобил қосымшадан пайдаланған ҳалда өткерилиўин тәмийинлеў;
(в) Конституциялық судтың жумысы ҳаққындағы мәлимлемениң ашық-айдынлығын тәмийинлеў мақсетинде пуқаралар ҳәм юридикалық шахсларға интерактив хызметлер көрсетиўши мәлимлеме системаларын жаратыў;
(г) әдил судлаўды әмелге асырыў ушын зәрүр болған мәлимлемени ўәкилликли мәмлекетлик уйымлар ҳәм шөлкемлерден пуқаралар ҳәм юридикалық тәреплерге қолайсызлық туўдырмаған ҳалда электрон түрде алыў әмелиятын жолға қойыў;
(д) суд мәжилислерин аудиожазыў арқалы жазып алыў ҳәм усы система жәрдеминде суд мәжилиси протоколларын қәлиплестириў.
Өзбекстан Республикасы Конституциялық судының мәлимлеме системасын мәмлекетлик уйымлар ҳәм шөлкемлердиң мәлимлеме системалары менен интеграциялаў бойынша "Жол картасы" 2-қосымшаға муўапық тастыйықлансын.
8. Конституциялық судтың мәлимлеме системасын мәмлекетлик уйымлар ҳәм шөлкемлердиң мәлимлеме системалары менен белгиленген тәртипте интеграциялаў арқалы физикалық ҳәм юридикалық шахслар ҳаққындағы мағлыўматлар ҳәм басқа да ҳүжжетлер Конституциялық судтың электрон сораўы тийкарында бийпул берилетуғыны белгиленсин.
9. 2027-жыл 1-августтан баслап төмендегилерди әмелге асырыў имканиятын беретуғын «E-KSUD» мәлимлеме системасы эксперимент тәризинде Конституциялық судтың жумысына енгизилсин:
(а) Конституциялық судқа электрон формада мүрәжат етиў ҳәм мүрәжатларды көрип шығыў процесин онлайн түрде бақлап барыў;
(б) пуқаралар ҳәм юридикалық шахсларга әдил судлаўга ерисиўде қолайлықлар жаратыў мақсетинде интерактив хизметлер көрсетиў;
(в) суд мәжилислерин туўрыдан-туўры эфирде көрсетиў;
(г) майыплығы болған шахслар ушын зәрүр шараятларды жаратыў.
10. Конституциялық судтың жумысын санластырыўда:
(а) программалық тәмийнатты ислеп шығыўға байланыслы қәрежетлер Мәмлекетлик бюджеттен ажыратылған қаржылар шеңберинде, Санлы технологияларды раўажландырыў қорының қаржылары, сондай-ақ, халықаралық грантлар, донор шөлкемлер ҳәм сырт елли шериклердиң қаржылары есабынан әмелге асырылады;
(б) зәрүр компьютер ҳәм басқа да үскенелерди сатып алыўға байланыслы илажларды қаржыландырыў Мәмлекетлик бюджеттен ажыратылған қаржылар шеңберинде, сондай-ақ, халықаралық грантлар, донор шөлкемлер ҳәм сырт елли шериклердиң қаржылары есабынан әмелге асырылады.
11. "Мәмлекетлик мәлимлеме системаларын жаратыў ҳәм қоллап-қуўатлаў бойынша бирден-бир интегратор" - «UZINFOCOM» жуўапкершилиги шекленген жәмийети (кейинги орынларда - Бирден-бир интегратор) Конституциялық суд жумысын санластырыў системасының операторы етип белгиленсин ҳәм оған төмендеги тийкарғы ўазыйпалар жүкленсин:
(а) Конституциялық судтың жумысы менен байланыслы барлық процесслерди санластырыў;
(б) «E-KSUD» мәлимлеме системасын енгизиў, басқа мәлимлеме системалары менен интеграциялаўды әмелге асырыў ҳәм бул бағдарда Конституциялық судқа ҳәр тәреплеме әмелий жәрдем көрсетиў.
12. Төмендегилер:
(а) Бирден-бир интеграциялаўшыға, бурынғысынан басқаша тәризде, судтың жумысы ушын программалық-аппарат комплекслерин, мәлимлеме системаларын, инженерлик инфраструктурасын, сондай-ақ, усы мақсетлер ушын зәрүр болған үскенелерди, комплектлеўши бөлеклерди, технологиялық ҳүжжетлерди ҳәм программалық тәмийнатты Программалық өнимлер ҳәм мәлимлеме технологиялары технологиялық паркиниң резиденти статусын сақлап қалған ҳалда жеткерип бериў ҳуқықын;
(б) Конституциялық суд:
(i) Жойбарлаў ҳәм техникалық ҳүжжетлерди таярлаў, программалық-аппарат комплекслери, автоматластырылған мәлимлеме системалары, программалық өнимлер ҳәм инженерлик инфраструктураларын ислеп шығыў, сондай-ақ, усы мақсетлер ушын зәрүр үскенелер, комплектлеўши бөлеклер, технологиялық ҳүжжетлер ҳәм программалық тәмийнатты жеткерип бериў бойынша Бирден-бир интеграциялаўшы менен тиккелей шәртнамалар дүзиў ҳуқықы;
(ii) Үскенелер, комплектлеўши бөлеклер, технологиялық ҳүжжетлер ҳәм программалық тәмийнат жеткерип бериў бойынша Бирден-бир интеграциялаўшы менен дүзилген шәртнамалар бойынша 30 процентке шекемги муғдарда алдыннан төлемди әмелге асырыў ҳуқықы;
программалық-аппарат комплекслери, мәлимлеме системалары, программалық өнимлер ҳәм инженерлик инфраструктурасы бойынша жойбарларды әмелге асырыў шеңберинде.
IV. Конституциялық суд жумысы бойынша шөлкемлестириў мәселелери.
Конституциялық судтың жумысын нәтийжели шөлкемлестириўшилик-ҳуқықый ҳәм мәлимлеме-аналитикалық жақтан тәмийинлеў мақсетинде 2026-жыл 1-январьдан қосымша 8 штат бирлиги ажыратылсын.
14. Конституциялық судтың "Өзбекстан Республикасының Конституциялық суды" емблемасының үлгисин таярлаў ҳәм оннан пайдаланыў тәртибин тастыйықлаў ҳаққындағы усынысына келисим берилсин.
15. Тәртип белгиленсин, оған муўапық:
(а) Конституциялық судтың аппарат баслығы, эксперт топары баслығы ҳәм бөлим баслықларына Жоқары суд судьясы, басқарыў хызметкерлерине болса ўәлаят дәрежесиндеги улыўма юрисдикция суды судьялары ушын белгиленген мийнетке ҳақы төлеў ҳәм материаллық хошаметлеў шәртлери қолланылады;
(б) усы бәнттиң "а" киши бәнтинде көрсетилген шәртлер бурын судья лаўазымында ислеген шахсларға қолланылады, бул шахслардың усы лаўазымларда ислеген дәўири болса судьялық стажына қосылады ҳәм пенсия тайынлаўда есапқа алынады.
16. Конституциялық суд хызметкерлериниң мийнетине ҳақы төлеў қорына Мәмлекетлик бюджет қаржылары есабынан төмендегилер киргизилсин:
(а) өз ўазыйпаларын шын кеўилден орынлап атырған ҳәм айрықша әҳмийетли жумысларды орынлап атырған хызметкерлерди лаўазым айлығының еки есеси муғдарында (айрықша мийнет шараятларын есапқа алған ҳалда) сыйлықлаў;
(б) жылына бир мәрте лаўазым айлығы муғдарында материаллық жәрдем (айрықша мийнет шараятларын есапқа алған ҳалда);
(в) лаўазым айлығының 15 проценти муғдарындағы материаллық хошаметлеўдиң арнаўлы қорының қаржылары (айрықша шараятлар, маманлық класслары ҳәм класс дәрежелери ушын қосымша төлемлерди, сондай-ақ, мийнетти хошаметлеў коэффициентин есапқа алған ҳалда).
17. Министрлер Кабинети 2026-жыл 1-мартқа шекем Конституциялық судты айрықша имаратта жайластырыў, оны реконструкциялаў ҳәм үскенелеўди нәзерде тутатуғын Ҳүкимет қарарын қабыл етсин.
Экономика ҳәм қаржы министрлиги (А.Хайдаров) 2026-жылдан баслап усы Пәрман тийкарында қосымша ажыратылатуғын штат бирликлерин қаржыландырыў ушын зәрүр қаржыларды Мәмлекетлик бюджет параметрлеринде нәзерде тутсын.
19. Өзбекстан Республикасы Президентиниң ҳәм Өзбекстан Республикасы Ҳүкиметиниң айырым ҳүжжетлерине 3-қосымшаға муўапық өзгерислер киргизилсин.
20. Конституциялық суд (М.Абдусаломов) Жоқарғы суд (Б.Исламов) ҳәм басқа да мәпдар министрликлер ҳәм уйымлар менен биргеликте үш ай мүддетте нызамшылық ҳүжжетлерине усы Пәрманнан келип шығатуғын өзгерислер ҳәм қосымшалар ҳаққында усыныслар киргизсин.
21. Усы Пәрманның орынланыўын муўапықластырыў Өзбекстан Республикасының Бас министри А.Н.Ариповқа ҳәм Өзбекстан Республикасы Президенти Администрациясы басшысының суд системасын реформалаў бойынша орынбасары Н.Ж.Хакимоваға жүкленсин.
Өзбекстан Республикасы Президенти
Ш.Мирзиёев
