Өзбекстан экономикасы 2024-жылы турақлы өсиў пәтин көрсетип, жалпы ишки өним өткен жылға салыстырғанда 6,5 процентке өсип, 115 миллиард долларға жетти.

2017-2024-жыллар дәўири ушын; Мәмлекетимиздиң жалпы ишки өними 1,55 есеге көбейди, бул экономикалық реформалардың жоқары турақлылығын ҳәм өндирис потенциалының өсип баратырғанын көрсетеди. Жалпы ишки өнимниң орташа жыллық өсиў пәтлери 5,6 процентти қурап, инфляция 9,8 процентке шекем төменледи.

2024-жылы Өзбекстан экспорты 19,7 миллиард долларды қурады (өсиў 2,7 процент). Экспорттың тийкарғы бағдарлары: қымбат баҳалы металлар (38%), тоқымашылық өнимлери (15%), мийўе-овош өнимлери (8%), металлар ҳәм олардан таярланған буйымлар (9%), машина ҳәм үскенелер (6%). Мәмлекетимиз санаатында 60 миллиард доллар көлемде ҳәм санаат өндирисиниң қурамында 80,3 процент үлеске ийе болған қайта ислеў тармағы үстинлик етеди. Металлургия (22 процент), машина қурылысы (16 процент), тоқымашылық ҳәм былғары аяқ кийим (14 процент), азық-аўқат (14 процент), нефть-газ (8 процент), қурылыс материаллары (8 процент), энергетика (7 процент) ҳәм химия (7 процент) тармақлары ең раўажланған.

Қазақстан экономикасы 2024-жылы 4,8 процентке өсип, жалпы ишки өним 288,1 миллиард долларды қурады.

2017-жылдан 2024-жылға шекем Қазақстанның жалпы ишки өними 1,3 есеге артты, жалпы ишки өнимниң орташа жыллық өсиўи 3,5 процентке баҳаланбақта, инфляция 8,6 процентке шекем төменледи.

2024-жылы Қазақстан экспорты 81,6 миллиард долларды (3,1 процентке өсиў) қурады. Экспорт қурамында шийки зат өнимлери 70% ти қурайды: энергия ресурслары - улыўма экспорттың 52,5%, қара ҳәм реңли металлар - 12%, уран - 5,6%. Экономикада қайта ислеў санаатының үлеси 46,6 процентти, көлеми 52 миллиард долларды қурайды.

Қазақстанның санаат структурасында нефть-газ ҳәм көмир санааты (35%), металлургия (29%) үстинлик етеди. Машина қурылысы ҳәм азық-аўқат санааты - 9%, қурылыс материаллары - 6%, энергетика - 4%.

Салыстырмалы таллаўлар соны көрсетпекте, Өзбекстан кейинги жылларда жоқары өсиў пәтлерин, экономиканы структуралық модернизациялаў ҳәм өндирис базасын кеңейтиўди көрсетпекте.

Инвестиция орталығының анализи.



Өзбекстан. 2024-жылы тийкарғы капиталға инвестициялар көлеми 27,6 процентке артып, 39 миллиард долларға жетти ҳәм жалпы ишки өнимге салыстырғанда 33,9 процентти қурады. Инвестициялар өндирислик қуўатлықлар ҳәм инфраструктураны раўажландырыўға хызмет етти. Инвестициялардың тийкарғы бағдарлары қайта ислеў санааты (29%), энергетика (14%), қазып шығарыў санааты (13%), көшпес мүлк пенен байланыслы операциялар (8,6%) ҳәм аўыл хожалығы (6,6%) болып есапланады.

Өзбекстанның сыртқы қарызы 60 миллиард долларды (ЖИӨның 52 проценти) қурап, соннан 32,5 миллиард доллары сыртқы мәмлекетлик қарызға туўра келген. Соның менен бирге, мәмлекетте 41,2 миллиард доллар (ЖИӨға салыстырғанда 36 процент) муғдарында сап алтын-валюта резервлериниң жоқары дәрежеси сақлап қалынды, бул болса макроэкономикалық турақлылықты ҳәм қысқа мүддетли миннетлемелерди қаплаў ушын жетерли ликвидликти тәмийинледи.

Қазақстан. 2024-жылы тийкарғы капиталға инвестициялардың көлеми 7,5 процентке артып, 41 миллиард долларды қурады ҳәм жалпы ишки өнимге салыстырғанда 14,2 процентти қурады. Инвестициялар қурамында қазып шығарыў санааты - 19%, көшпес мүлк пенен байланыслы операциялар - 19%, транспорт тараўы - 18%, қайта ислеў санааты - 11%, билимлендириў тараўы - 5,7%.

Қазақстанның алтын-валюта резервлери 45 миллиард долларды (Жалпы ишки өнимге салыстырғанда 15,6 процент), сыртқы қарызы 165 миллиард долларды (Жалпы ишки өнимге салыстырғанда 57 процент), соннан 15,2 миллиард доллары мәмлекетлик қарызды қураған.

Салыстырмалы таллаўлар соны көрсетеди, Өзбекстан жалпы ишки өнимге салыстырғанда жоқары инвестициялық белсендиликти көрсетти, қайта ислеў санааты ҳәм энергетиканы раўажландырыўға инвестицияларды сезилерли дәрежеде көбейтти, бул экономиканың және де тең салмақлы ҳәм турақлы структурасын қәлиплестириўге хызмет етти.

ТАРМАҚЛАР ҲӘМ ХЫЗМЕТЛЕР КӨРСЕТКИШЛЕРИНИҢ ТАЛЛАНЫЎЫ.



Қурылыс тараўы

2024-жылы да Өзбекстанның қурылыс тараўы турақлы өсиўди көрсетиўде даўам етти. Пайдаланыўға тапсырылған турақ жайлардың улыўма көлеми 14,8 миллион м² ға жетип, өткен жылға салыстырғанда 8,8 процентке артқан. Буннан 10 млн м² аўыллық жерлерге туўра келеди. 2017-2024-жылларда турақ жай қурылысы ҳәм ипотека кредитлерин кеңейтиў бойынша кең көлемли мәмлекетлик бағдарламалардың нәтийжесинде турақ жайларды пайдаланыўға тапсырыў көлеми 2,1 есеге артты.

Қазақстанда турақ жайларды пайдаланыўға тапсырыў көлеми 19 млн м²ды қурап, бир жыл алдынғыға салыстырғанда 13,1 процентке артқан. Соннан 3,9 млн. м² аўыллық жерлерде қурылды. 2017-2024-жылларда бул көрсеткиш 2,1 есеге өскен болса да, қурылыста аўыллық жерлердиң үлеси төменлигинше қалды.

аўыл хожалығы

Өзбекстан аўыл хожалығында 2024-жылы 3 процентке өсиў бақланды. Жалпы ишки өним қурамында тармақтың үлеси 18,3% ти қурайды. Мийўе-овош өнимдарлығы 238 центнерге (12 млн тонна), ғәлле өнимдарлығы 155 центнерге (1,7 млн тонна), пахта өнимдарлығы 203 центнерге (3,7 млн тонна) жеткерилди. Ғәлле жетистириў 8,1 миллион тонна, пахта жетистириў 3,7 миллион тоннаны қурады.

Қазақстанда аграр сектордың өсиўи 3,9 процентти, жалпы ишки өнимдеги үлеси болса 3,9 процентти қурады. Ғәлле өнимдарлығы 284 центнерге (3,8 миллион тонна), мийўе-овош өнимдарлығы 219 центнерге (2,6 миллион тонна), ғаўаша өнимдарлығы 62 центнерге (56,3 миллион тонна), айғабағар өнимдарлығы 28,3 центнерге (0,3 миллион тонна) жетти.

Хызметлер тараўы.

Өзбекстанда хызметлер тараўы 2024-жылы экономикалық өсиўдиң тийкарғы драйверлеринен бирине айланды. Қосымша қун 7,7 процентке өсип, тараўдың жалпы ишки өнимдеги үлеси 45,2 процентти қурады. Хызметлер, әсиресе, саўда, транспорт, туризм ҳәм санлы технологиялар тараўларында бәнтлик, инновация ҳәм инвестициялар дәрегине айланды. Киши ҳәм орта бизнестиң жедел раўажланыўы ишки базардың өсиўине, халықтың турмыс дәрежесиниң жақсыланыўына хызмет етти.

Қазақстанда хызметлер тараўында қосымша қундың өсиўи 4,7 процентти, тараўдың жалпы ишки өнимдеги үлеси 58,3 процентти қурап, қаржы, логистика ҳәм телекоммуникация хызметлерине айрықша итибар қаратылды.

Улыўма алғанда, келтирилген мағлыўматлар еки мәмлекеттиң избе-из раўажланып, экономикасы беккемленип, турақлы өсип атырғанынан дәрек береди.

Өзбекстан ҳәм Қазақстан экономикаларын избе-из модернизациялап, санаат, инфраструктура ҳәм инсан капиталына инвестицияларды көбейтпекте. Онда аймақлар, аўыл хожалығы ҳәм хызмет көрсетиў тараўларын раўажландырыўға итибар күшеймекте, бул халықтың турмыс сапасын арттырыў ҳәм мәмлекетлердиң узақ мүддетли турақлы раўажланыўы ушын беккем тийкар жаратыўға хызмет етпекте.