Әрбір ата-ана мен ұлттың мақсаты – дені сау әрі рухани кемел ұрпақты тәрбиелеу. Бұл мақсатқа дене шынықтыру мен спортсыз жету мүмкін емес. Спорт – дені сау қоғам мен мықты ұлттың тірегі.
Сондықтан Мемлекет бұл салаға ерекше көңіл бөліп келеді. Соңғы төрт жылда спортқа бөлінетін бюджет көлемі 1,5 триллион сумнан 3 триллион сумға дейін ұлғайды. Бапкерлердің орташа жалақысы екі есеге артты. 101 спорт нысаны салынып, 67 қайта жөндеуден өтті. Өзбекстан спортшыларының Париж Олимпиадасындағы жетістіктері осы қолдаудың жарқын нәтижесі болды.
Енді 2028 жылы Лос-Анджелесте өтетін Олимпиада ойындарында үздік 10 елдің қатарына кіру басты мақсат болып белгіленді. Бұл үшін дайындықты күшейтіп, спорт федерацияларын дамыту қажет.
Жиналыста 26 спорт федерациясы мен өңірлердегі жағдай талқыланды.
Мысалы, соңғы Олимпиада ойындарында 48 бағдарлама бойынша жеңіл атлетика жарыстары өтіп, Өзбекстан спортшылары тек 5 лицензия, ал 49 су спорты бағдарламасынан 4 жолдама жеңіп алған. Қарақалпақстан, Жызақ, Қашқадария, Науаи, Наманган және Сырдария облыстарының спортшылары төмен нәтиже көрсеткен.
Сондықтан дарынды жастарды тауып, олимпиадалық спорт түрлеріне дайындау, оларды және бапкерлерді ынталандыру бойынша жаңа жүйе енгізу белгіленді. Мемлекет басшысы осыған байланысты бірқатар ұсыныстарды айтты.
Ең алдымен, Олимпиада және Паралимпиада қозғалысын дамыту, іріктеу жүйесін жақсарту мақсатында Олимпиада комитетінің өңірлік бөлімшелері құрылады. Ұлттық Олимпиада комитетінің төрағасы Президент болғаны сияқты, өңірлік бөлімшелерді облыс әкімдері басқарады.
Олар әрбір федерациямен бірлесе отырып, Олимпиада ойындарына дайындық стратегиясын әзірлейді. Бұл үшін қажетті жағдай мен инфрақұрылымға үш жүз миллиард сум бөлінеді.
Сонымен қатар шетелден озық тәжірибелер мен гранттар тартылады. Спортшылар мен бапкерлер шетелдік спорт академияларында оқытылады. Бұрынғы Олимпиада және Паралимпиада ойындарының нәтижелеріне қарай спорт түрлері басымдық бойынша 3 санатқа бөлінеді.
Өңірлердегі 310 спорт мектебі ұлттық құраманың негізгі іріктеу базасына айналуы тиіс. Бұл мектептерде жаңа әдістемелер мен тәсілдер енгізіледі.
Олимпиадалық спорт түрлеріне бейімделген 56 спорт мектебі ұлттық құрамаларға негізгі резерв болады. Онда өңірден іріктелген жастар жеке жоспар негізінде мақсатты дайындықтан өтеді.
Жылына екі рет өңірлерде олимпиадалық спорт түрлері бойынша «Жаңа Өзбекстан Олимпиада шыңдары» атты жарыстар жүйесі енгізіледі. Аудан және облыс жеңімпаздарын әкімдер ынталандырып отырады. Облыстық кезеңнің жеңімпаздары жыл сайын желтоқсан айында Олимпиада қалашығында өтетін «Президент Олимпиадасына» қатысады.
Жарыс жеңімпаздары үй, көлік сияқты бағалы сыйлықтармен марапатталады. Бірінші және екінші орын алған спортшылар Олимпиада және Паралимпиада орталықтарына қабылданады. Бұл ретте бірінші-екінші курс студенттеріне шәкіртақы төлеу жүйесі енгізіледі.
Президент жарыстарда жоғары нәтиже көрсеткен спортшы мен ұлттық құраманың бапкерлерімен қатар, спортшыларды дайындаған алғашқы бапкерлерді де марапаттау қажет екенін атап өтті.
Жиналыста параспорт мүмкіндіктері туралы да айрықша сөз қозғалды.
Бұрын бұл санаттағы жастар үшін бар болғаны 33 мектепте спорт үйірмелері болса, бүгінде мұндай мектептер саны 235 жетті. Параспортпен тұрақты айналысатындар саны 4 есеге артып, 7 мыңнан асты.
Енді Герцен атындағы Ресей мемлекеттік педагогикалық университетімен бірлесе отырып, ерекше қажеттілігі бар жастарды спортқа тарту және олардың нәтижелілігін қамтамасыз ету бойынша ғылыми әдістеме мен стандарттар әзірленеді. Оның Ташкенттегі филиалында бейімделген спорт бойынша жеке факультет ашылады.
Сонымен қатар өңірлердегі 39 спорт мектебі параспорт түрлеріне мамандандырылады. Ерекше қажеттілігі бар жастардың, әсіресе мүмкіндігі шектеулі қыздардың қабілетіне қарай дені сау спорт топтарында жаттығуына жағдай жасалады. Жаттықтырушыларға біліктілік сертификаты беріледі және оларды қайта даярлау жүйесі жеңілдетіледі.
Паралимпиадалық спорт түрлері бойынша ұлттық құрамаларға іріктеу тәртібі де өзгереді. Бұдан былай жастар тек жарыс нәтижесіне ғана емес, спорттық нормативтерге сәйкес те ұлттық құрамаға қабылданады. Бұл көрсеткіштерді қадағалап отыратын арнайы онлайн платформа құрылады.
Жарыстар мен спорттық жаттығулар ұйымдастыру олимпиадалық және паралимпиадалық жүйеге өтеді. Яғни, қай жерде чемпионат өтетін болса, оған қоса параспорт жарысы да ұйымдастырылады, дайындық жиындары бірге өткізіледі. Бұл шынайы инклюзивті жүйеге айналады, ал мүмкіндігі шектеулі спортшылар үшін үлкен сенім мен ынталандыру болады.
Спорт саласында да жеке секторға кең жол ашу керегі айтылды. Енді жеке спорт клубтарының бірыңғай тізілімі жүргізіледі, олардың қызметі бойынша критерийлер жасалады. Қамтылу деңгейіне қарай клубтарға тегін спорт жабдықтары беріледі. Жеке бапкерлерге өзін-өзі жұмыспен қамту құқығы беріледі.
Маңыздысы, жеке клубтардағы жастар барлық жарыстарға өз атынан қатыса алады және нәтижесіне қарай ұлттық құрамаларға қабылданады.
Спортшыларды табу, іріктеу және дайындау процесін цифрландыруды кеңінен енгізу, әділдік орнату және қабілетті жастарды іріктеу бойынша тапсырмалар берілді.
Кеңесте бұқаралық спортты дамыту және салауатты өмір салтын насихаттау мәселелеріне де ерекше назар аударылды.
Өткен жылы спорттық жарыстарға 10 миллион жас қатысты. Алайда ересектердің спортқа қатысу деңгейі төмен.
Сондықтан енді махаллаларда бұқаралық дене шынықтыру шаралары белсенді түрде өткізіліп, арнайы рейтинг жүргізіледі. Жыл қорытындысы бойынша ең белсенді отбасыларға спорт жабдықтары сыйға беріледі, ал ең үздік махаллаларда спорт алаңдары салынады.
Оқушыларды спортқа кеңінен тарту мақсатында әр мектепте жекпе-жек және командалық олимпиадалық спорт түрлері бойынша үйірмелер ашылады. Мектептер арасында олимпиадалық спорт түрлерінен жарыстар ұйымдастырылады. Үздік нәтиже көрсеткен оқушылар іріктеуден өтеді, ал мектептер қажетті спорт инвентарымен қамтамасыз етіледі. Нәтиже көрсеткен дене шынықтыру мұғалімдері арнайы марапатталады.
Республикада 700 мыңнан астам студент бары атап өтіліп, олардың спортқа деген қызығушылығын арттыру және қамтылу аясын кеңейту маңызды екені көрсетілді.
Халықты салауатты өмір салтына дағдыландыруда тек спорт емес, дұрыс тамақтану да өзекті мәселе. Зерттеулерге сәйкес, тұрғындардың 44 пайызы дене шынықтырумен айналыспайды, ал 36 пайызы дұрыс тамақтану қағидаларын сақтамайды. Дәнді және астық өнімдерін, жеміс-жидек пен көкөністерді тұтыну деңгейі төмен. Жедел әзірленетін әрі құрамында канцерогенді заттары жоғары тағамдардың саудасы артқан. Бұл әртүрлі аурулар мен мезгілсіз өлім-жітімнің артуына себеп болуда.
Сол себепті «Сау адам – мықты ұлт» идеясы ұлттық қозғалысқа айналуы қажет екені атап өтілді. Осы мақсатта салауатты тамақтану мен дене шынықтыруды насихаттау әрбір отбасыға енгізілуі тиіс екені айтылды.
Жиында сала басшылары, әкімдер мен спортшылар арасында пікір алмасу өтті.
