Сот қызметі, ең алдымен, адам тағдырына, барлық саланың тәртібі мен дамуына қатысты мәселе. Сондықтан да Өзбекстанда соттардың тәуелсіздігін нығайту, істерді қарауда бейтараптық, әділеттілік пен заңдылықты қамтамасыз ету шаралары жүзеге асырылуда. Соңғы алты жылда осы жүйеге қатысты 50-ден астам заң, қаулылар мен шешімдер қабылданды.
Осы кезеңде негізсіз айыпталған 4 мың адам ақталып, 26 мыңнан астам адам сот залынан босатылып, 47 мың азаматқа тағылған айыптар алынып тасталды.
Сот жүйесіне деген сенімнің артуы экономика мен кәсіпкерліктің дамуына да әсер етуде. Атап айтқанда, алты жылда кәсіпорындар саны екі есеге артып, 530 мыңға жетті. Республика экономикасына 39 миллиард доллар шетелдік инвестиция құйылды. Бүгінде 15 мыңнан астам шетелдік және бірлескен кәсіпорын жұмыс істейді.
Өзбекстанның Даму стратегиясында сот процесінде тараптардың нақты теңдігі мен дау-дамай принциптерін жүзеге асыру, азаматтар мен кәсіпкерлік субъектілерінің сот төрелігіне қолжетімділік деңгейін арттыру мақсаты да айқындалған. Соның негізінде шенеунік пен мамандар халықпен тілдесіп, саладағы түйткілдерді зерделеген.
Жиында осы мәселелер сараланып, саланы реформалау бойынша ұсыныстар талқыланды.
Жоғарыда айтылғандай, жыл сайын орта есеппен 1,5 миллион адам сотқа жүгінеді. Облыс соттары әділеттілікке жеткілікті жауапкершілікпен қарамайтындықтан, бұл жерде түсінбеушілік көп. Мәселен, жыл басынан бері облыстық соттардың шығарған шешімдеріне көңілі толмай, 18 мың азамат Жоғарғы Сотқа жүгінген.
Сот процесі ескіше жүйеде жалғасуда. Заңгерлердің лауазымы жоғары емес. Тергеушілер өз үстінде жұмыс істеуді тоқтатқан.
Сотқа араласуға жол бермеу мақсатында судьялардың өкілеттік мерзімі ұзартылды, олардың жалақысы күрт көтерілді. Оларды тағайындау Судьялар жоғары кеңесіне берілді. Бірақ бұл мәселеде әлі де олқылықтар бар.
Сондықтан Президент соттарда тартысты атмосфераны қалыптастыру және құқық қорғау органдарының жұмысын жақсарту жөнінде тапсырмалар берді.
Облыстық соттардың жауапкершілігін арттыру мақсатында заң жобаларын әзірлеу, қылмыстық істі айыптау актісімен және қорғаушы қорытындысымен бірге қабылдау міндеті қойылды.
Судьялар жоғары мектебін түбегейлі реформалаудың, аудан және облыс соттары үшін мүлік, отбасы, салық, еңбек қатынастары мәселелеріне маманданған судьяларды даярлаудың маңыздылығы атап өтілді. Судьялар қауымдастығының өкілеттіктерін күшейтіп, судьялар құрамын кезең-кезеңімен ұлғайту туралы ұсыныс мақұлданды.
Мемлекет басшысы салада цифрландыруды кеңейтіп, заманауи технологиялар арқылы ақпараттық жүйелерді үйлестіру және адамдарға қолайлылықты арттыру жөнінде тапсырмалар берді.
