Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен өткен шарада Беларусь Республикасының Президенті Александр Лукашенко, Иран Ислам Республикасы Президентінің міндетін атқарушы Мұхаммед Мухбир, Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпин, Қырғыз Республикасы Президенті Садыр Жапаров, Пәкістан Ислам Республикасының Премьер-Министрі Шахбаз Шариф, Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путин, Тәжікстан Республикасының Президенті Эмомали Рахмон, Үндістан Республикасының Сыртқы істер министрі Субраманьям Джайшанкар, сондай-ақ Шанхай ынтымақтастық ұйымының Бас Хатшысы Чжан Мин және ШЫҰ Аймақтық терроризмге қарсы ұйымы Атқарушы комитетінің директоры Руслан Мирзаев қатысты.
Күн тәртібіне сәйкес өңірлік және халықаралық маңызы бар өзекті мәселелер бойынша ашық пікір алмасылды, ШЫҰ аясындағы көпжақты ынтымақтастықты одан әрі кеңейту мүмкіндіктері талқыланды.
Өзбекстан басшысы саммит қатысушыларын құттықтай тұрып, Қазақстанның ШЫҰ-ға төрағалығының нәтижелерін жоғары бағалады, сондай-ақ Беларусьті ұйымға мүше болуымен шынайы құттықтады.
Мемлекет басшысы бұл саммит халықаралық жағдай шиеленісіп жатқан жағдайда өтіп жатқанын атап өтті.
Жаңа деструктивті қақтығыстар пайда болуда, жаһандық және аймақтық қауіпсіздікке қауіп-қатерлер артып келеді. Бұл елдер арасында өзара сенім азайып, текетірес пен бәсекелестіктің күшеюі нәтижесінде геосаяси шиеленіс күшейіп жатқан жағдайда болуда.
– Осындай күрделі жағдайда ШЫҰ-ның негізі болып табылатын қағидаттарға адалдығымызды сақтау және одан әрі нығайту аса маңызды. Осы қағидаттардың арқасында Ұйым бүгінгі жетістіктерге қол жеткізді, халықаралық істерде жоғары бедел мен тұрақтандырушы ұстанымға ие болды, – деді Шавкат Мирзиёев.
Осы орайда Мемлекет басшысы «Шанхай рухының» негізгі қағидаттарына – өзара сенім мен мүдде, теңдік, мәдениеттердің әртүрлілігіне құрмет, блоктарға қосылмау мәртебесін сақтап қалу, шешім қабылдауда консенсус принципін қатаң сақтауды жалғастыруға шақырды.
Өзбекстан Президенті атап өткендей, бүгінгі нақты жағдайда ШЫҰ ынтымақтастығының әлсіреуіне жол бермеу маңызды. «Біз «ШЫҰ отбасының» ынтымағын нығайтып, бірлесіп даму қағидатын өмірге дәйекті түрде енгізіп, жаңа мүмкіндіктерді барынша пайдалануымыз керек», - деді Шавкат Мирзиёев.
ШЫҰ елдерінің орасан зор даму әлеуетін іске асыру үшін экономикалық әріптестіктің жаңа моделін қалыптастыру және тұрақты дамудың ұзақ мерзімді күн тәртібін әзірлеу қажет екендігі баса айтылды.
ШЫҰ алдында тұрған ең өзекті міндеттер туралы айта отырып, Өзбекстан басшысы мыналарға назар аударды.
Жаһандық сенім тапшылығының бұрын-соңды болмаған деңгейі жағдайында ортақ қауіпсіздікке жаңа көзқарастарды іздеу қажеттілігі артып отыр.
Осы тұрғыда Өзбекстан ұсынған ортақ қауіпсіздік пен даму саласындағы ынтымақтастық жөніндегі Самарқанд бастамасын жүзеге асырудың өзектілігі көрсетілді.
Мемлекет басшысы диалогты нығайту және көпжақты ынтымақтастықты тереңдету мақсатында ШЫҰ-ның Тату көршілік, сенім және трансшекаралық әріптестік кодексін қабылдауға шақырды.
Экономикалық бағытта стратегиялық өсімге қол жеткізу үшін ұйым аясында сауда рәсімдерін жеңілдету туралы келісімді, қолданыстағы цифрлық сауда алаңдарын интеграциялау арқылы электрондық коммерция саласындағы ынтымақтастық бағдарламасын жасау ұсынылды.
Өнеркәсіптік кооперация бағдарламаларын қолдау аясында ең алдымен инфрақұрылымға, жоғары технологиялық өндірістер мен қызмет көрсету салаларына өзара инвестицияларды ынталандыру бойынша кешенді шараларды қабылдау орынды екені айтылды.
Мұндай жобаларды қаржылық қолдау тетіктерін құрудың, оның ішінде ШЫҰ Қоры мен Даму банкін құрудың маңыздылығы атап өтілді.
Өзбекстан басшысы ШЫҰ елдерінің экономикалық әлеуетін тиімді дамытуға қызмет ететін «Шығыс-Батыс» және «Солтүстік-Оңтүстік» бағыттарында инклюзивті көлік жүйесін құру қажеттілігіне назар аударды.
- Көлік дәліздері көп нұсқалы болуы – бұл бүкіл өңіріміздің тұрақты дамуының ең маңызды шарты, – деді Мемлекет басшысы.
Мемлекет басшысы сондай-ақ логистикалық процедураларды цифрландыру, оның ішінде ШЫҰ елдерінің шекарасы арқылы тасымалданатын тауарлар туралы электронды деректер алмасуды ұйымдастыру жоспарын әзірлеуді ұсынды.
Ұйым кеңістігінде заманауи және сенімді энергетикалық инфрақұрылымды кеңейту мақсатында жаңартылатын энергия көздеріне инвестициялар мен технологияларды тартуды ынталандыру бойынша кешенді ынтымақтастық жоспарын дайындау бастамасы көтерілді.
Шавкат Мирзиёев елдеріміздің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етуде цифрлық экономикаға көшу, «жасанды интеллект» және озық IT шешімдерді енгізу шешуші мәнге ие екенін атап өтті. Осыған байланысты ШЫҰ осы саладағы білім мен озық тәжірибе алмасуға мүмкіндік беретін «ШЫҰ болашақ технологиялары» бағдарламасын әзірлеу бастамасын көтерді.
Өзбекстан Президенті ШЫҰ елдері арасындағы әлеуметтік даму және қорғаныс саласындағы ынтымақтастық бойынша «жол картасын» қабылдау мүмкіндігін қарастыруды ұсынды.
Халықтың өмір сүру деңгейін көтеру және өңірлерді, ең алдымен ауылдық елді мекендерді дамыту бойынша нақты міндеттерді жүзеге асыру 2030 жылға дейін жоспарланған аса маңызды мақсаттарға қол жеткізуге ортақ үлес болатыны айтылды.
Өндірілетін өнімдер мен оларды жеткізу мүмкіндіктері атауымен бейнеленген елдеріміздің агроөнеркәсіп саласындағы әлеуеті туралы ақпаратты біріктіретін «ШЫҰ азық-түлік қауіпсіздігі атласы» бірлескен электронды платформасын әзірлеу бастамасы көтерілді. Оған Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының сарапшыларын тарту ұсынылды.
Өңірлік қауіпсіздік мәселелеріне тоқталған Мемлекет басшысы қазіргі заманғы қауіп-қатерлерге қарсы күресте елдеріміздің құзырлы органдарының қызметін, оның ішінде ШЫҰ-ның терроризмге қарсы аймақтық құрылымын тығыз үйлестіруді жалғастыру қажеттігін атап өтті.
Өзбекстан басшысы Орталық Азияның құрамдас бөлігі болып табылатын және аймақтық тұрақтылыққа тікелей әсер ететін көршілес Ауғанстандағы жағдайға ерекше тоқталды.
Президент Ауғанстанның қазіргі үкіметімен қарым-қатынас орнатудың әртүрлі тәсілдері бар екенін атап өтіп, Қабулмен бүкіл аймақтың қауіпсіздігі мен экономикалық дамуының мүдделеріне жауап беретін диалогты жалғастыруға шақырды. Осы тұрғыда «ШЫҰ-Ауғанстан» диалогтық тобының қызметін қалпына келтіру туралы ұсыныстың әлі де өзекті екені көрсетілді.
Сөзінің соңында Мемлекет басшысы Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпинді Шанхай ынтымақтастық ұйымына төрағалық миссиясына қабылдануымен құттықтады.
Жиын соңында құжаттарға қол қою рәсімі өтті. Атап айтқанда, Астана декларациясы мен ынтымақтастықтың түрлі салаларындағы әріптестікті одан әрі нығайтуға бағытталған маңызды көпжақты құжаттар қабылданды.
Өзбекстан Республикасының Президенті Шавкат Мирзиёевтің бастамасымен ШЫҰ Мемлекет басшылары Ұйымға мүше елдердің халықаралық ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша ынтымақтастығы жоспарын және Мемлекет басшылары кеңесінің халықаралық ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі мәлімдемесін бекітті. тату көршілік, сенім және серіктестік қағидаттары туралы мәлімдемесі бекітілді.
