баннер
27 мар 2025
02:59

    Ноқонуний тамаки – мамлакат иқтисодиёти учун улкан муаммо

    Ташвишли хабар 28 январ 2025 495

    Ўзбекистон бўйича олганда ноқонуний тамаки улуши 12,4 фоизни ташкил қилишига қарамай, бу мамлакат иқтисодиёти учун улкан муаммодир. 

    Бу кўрсаткич ортида ҳудудлар бўйича сезиларли тафовут яширин, чунончи, Наманган вилояти 38,8 фоизли улуш билан ноқонуний тамаки маҳсулоти савдосининг эпицентри саналади. Фарғона ва Жиззах вилоятлари ҳам катта кўрсаткичларга эга, бу кучайтирилган назорат ва алоҳида эътиборни талаб қилади.

    Тошкент шаҳри ва Тошкент вилоятида ноқонуний тамакининг паст даражада эканлиги назоратнинг кучлилиги билан боғлиқ.

    Энг муҳими, бу 12,4%, жамини ҳисоблаганда, бюджет учун 500 миллиард сўм миқдоридаги молиявий йўқотишларга олиб келган. Бу рақам муаммонинг кўламини ва алоҳида олинган ҳудудларда эмас, балки ялпи суратда ноқонуний бозорга қарши курашни кучайтириш зарурлигини намоён этади.

    Ҳудудий тафовутларни қисқартирибгина қолмай, бюджет учун молиявий йўқотишларни ҳам минималлаштириш керак, бунга божхона назоратини кучайтириш ва солиқ тизимининг самарадорлигини ошириш орқали эришиш мумкин.

    Кўрсаткичлар яширин тамаки бозорининг, айниқса Наманган, Фарғона ва Жиззах вилоятларида яққол жамланиш ўчоқлари борлигини кўрсатади.

    «Муаммоли» ва «нисбатан яхши» ҳудудлар ўртасидаги фарқ ниҳоятда катта. Наманганда контрабанда тамаки устунлик қилса, Тошкент ва Тошкент вилоятида озгина улушни ташкил қилади. Бу ҳолат ҳудудларда тартибга солиш чоралари фарқ қилишини ва уларни қайта кўриб чиқиш кераклигини кўрсатади.

    500 миллиард сўмга тенг йўқотиш – бу салмоқли сумма, у ижтимоий ёки иқтисодий эҳтиёжларга йўналтирилган бўлиши мумкин эди. Бу ноқонуний бозорнинг иқтисодий хавфлилигини ва уни зудлик билан йўқотиш кераклигини кўрсатади.

    Муаммони ҳал қилиш учун чегараларда ва мамлакат ичида назоратни кучайтиришни, контрабанда маҳсулот сотганлик учун жаримани оширишни, шунингдек аҳоли ўртасида тушунтириш ишларини ўтказишни ўз ичига олган комплекс ёндашувни қўллаш зарур.

    Телеграм каналимиз
    Text to speech