Мәмлекетимиз басшысы Бектемир районында жаратылған жаңа бағқа нәл отырғызғанда, терек егиў ҳаққында жақсы бир сөз айтты: "Бул дәстүр өзи бизде бар. Халқымыз тәбиятты "ана" деп атайды, жерди, суўды қәдирлейди".
Биринши гәптиң өзи жуўмақ шығарыўымыз ушын жеткиликли. Ата-бабаларымыздан мийрас тәбиятты сақлаў жуўапкершилигин бәрқулла сезиниўимиз керек. Оның жыл атына өткени болса экологиялық жағдайды жақсылаў бийкарға мәмлекетлик сиясат дәрежесинде қарап атырмағанлығынан дәрек береди. Соның менен бирге, пүткил дүньяда экологиялық машқала бирлемши болып турған ҳәзирги дәўирде таза ҳаўа, қолайлы ықлым жаратыў, қәўипсизлигимизди тәмийинлеў әҳмийетли мәселе.
Бүгин ҳәр бир шаңарақ, ҳәр бир шөлкем жасыллықты көбейтиўге, тәбиятты сақлаўға үлес қосыўы керек екенлиги қайта-қайта айтылмақта. Халқымыз жеке үлгини, ел ардағындағы шахслардың пикирин бәрқулла қоллап-қуўатлаған. Сол себепли, халық ҳүрметиндеги көркем өнер шеберлериниң тәбият, жасыллық ҳаққындағы пикирлери менен қызықсындық.
Жасыллыққа не жетсин?
Абдуҳошим ИСМОИЛОВ,
Өзбекстан ҳәм Қарақалпақстан халық артисти:
- "Жасыл мәкан" деген сөз тийкарында қәдирият емес, мийрас бизге. Өзиңиз ойлаң, бундай ийгиликли қәдирият, ҳәрекет және қайсы журтта болып атыр? Буны тек бизиң миллетимиз ислейди. Себеби, қайсы өзбектиң үйине барсаңыз, әлбетте, терек егилген болады. Бәҳәрде гүллесе, жазда жасылланып турса, гүзде алтын реңге кирсе, көзлеримиз қуўанып, кеўлимиз жайнайды. Солай еккен, ҳәр бир теректиң қәдирине жетиўимиз керек.
Өзим де усы өткен жылы көшемизге, ҳәўлимизге жүзим, алма ектим. Оларды тәрбиялаўдан заўықланаман. Мийман келсе, усы теректиң саясындағы салқын төсекке орын салып, бир кесе шай берсеңиз ғо... Жасыллыққа не жетсин? Соның ушын елимизди жасылландырыўға, ҳаўаны тазалаўға басшылық етип атырғанларға "лаббай" деп жәрдемши болыўымыз керек. Соның ишинде, бундай ислерди баслаған инсанға, әмелге асырған адамларға жүдә үлкен саўап жазылар екен. Дүньядан өткеннен кейин де теректиң саясы, мийўесинен заўық алғанлардың дуўалары усы иске үлес қосқанларға жетип баратуғынын көп еситкенбиз. Соның ушын айырым адамлар көшелерге, мәҳәллелерге миллетсиз терек отырғыза береди.
Ашық айтыў керек, айырым адамлар көшесине терек отырғызып қойылса да үйинен бир шелек суў алып шығып қуйыўға жарамайды, қәдирине жетпейди. Егиў қолымыздан келмес екен, онда сол егилген жас нәллер тутып кетиўине, тәрбиясына өз үлесимизди қосыўымыз керек ғой. Бул тәбиятты сақлаў, адамгершилик деген сөз. Қараң, кирип келген жылымыздың атамасында да усы инсаныйлық, уллы пазыйлетке итибар қаратылды. Бул тәбият пенен қатнасықларымыздың мәмлекетлик сиясат дәрежесине көтерилгени, тәбият шынында да ажыралмас бөлегимиз екенинен дәрек береди. Буны сезип турып, бир жылды тәбиятқа бағышлап атырғанымыздан қуўанып атырмыз. Усы дәўирде адамларымыз тәбиятқа қаратылатуғын айрықша итибар, исленетуғын жумысларға өзи билместен қосылып кетеди. Улыўма алғанда, тәбияттың қымбат баҳасын сезген адамлар оны қәстерлеп сақлаўға ҳүжданлы түрде бел байлайды.
Тазалық, абатлық бар жерде берекет болады
Ёдгора ЗИЯМУҲАММЕДОВА,
Өзбекстанда хызмет көрсеткен артист:
- Балалығымыздан топырақтың, суўдың қәдирли екенин, терек тәбияттың бир әжайыбаты екенин еситип өскенбиз. Жақсыдан бағ қалатуғынын үлкенлер тез-тез айтатуғын еди. Бүгин егип атырған нәллеримиз көркем бағлар болғанын, жасыл терекзарларға айланғанын өзимиз көрмесек, әўладларымыз көреди. Усы бағларды жаратқанлар, деп еслейди, өзлери де жақсы ислерди даўам еттириўге талпынады.
Мәмлекетимиз басшысы усы жылдың атын айтқанда, жүдә қуўандық. Себеби, сонша жыллардан берли балаларды, аналарды сақлаўға, жасларға, кекселерге итибар берип келинди. Енди ана тәбиятқа мәмлекетлик сиясат дәрежесинде қараўымыз, әлбетте, ең мүнәсип перзентликке тән қарар болды. Қәне, енди пүткил итибарымыз, дыққатымыз оған қаратылып, жыллар даўамында тәбият анамызды қәдирлемей атырғанымызды түсинип жетсек. Оның кеўлин қуўандырыў, әтирапында айланып, хызмет етиўге бел байласақ қандай жақсы! Тазалық, абатлық бар жерде берекет болады. Илайым, кирип келген жыл тәбияттың өзи бизлерди ең әзиз байлықлары менен сыйлықласын. Буған жуўап ретинде ҳәр биримиздиң оған меҳиримиз артсын. Көркем өнер, дөретиўши ўәкиллер болса жасыллықтан жайнаған турмыста гөззал дөретиўшиликке талпынып жүрсин.
Меҳир берсеңиз, терек те шаңарағыңыздың ағзасы болып қалады
Турғун БЕКНАЗАРОВ,
Өзбекстанда хызмет көрсеткен артист:
- Ата-бабаларымыз терек егип, бағ жаратқан. Теректиң саясында заўықланып шөлин қандырған, мийўесинен жеген адам ишинен "терек еккенниң атасына рахмет" дейтуғынын олар жақсы билетуғын еди. Қараң, терек отырғызып та атаңа рахмет алып келиў мүмкин екен. Мине, 3-4 жылдан берли елимиз бойлап қаншадан-қанша терек егилмекте, бағлар жаратылмақта. Бул жумыслар өз-өзинен болып атырғаны жоқ, әлбетте. Мәмлекетимиз басшысының өзи баслама көтерип, көплеген бағларға нәллер отырғызды. Жақсы нийет пенен топыраққа көмилип атырған ҳәр бир тамыр жерге тутасып кетсе, тәбиятқа пайдалы болады. Себеби, бир теректи көгертиў аңсат емес. Терек те тири жан, шаңарағыңыздың ағзасы сыяқлы болып қалады. Меҳир бергенлерге сақаўатын аямайды. Кесип, азап бергенлер болса, әлбетте, жуўап береди.
Ҳәўлиде турғанымыз ушын терек егиў ең сүйикли жумысым. Қай жаққа барсам да, әлбетте, өзимизде жоқ терек нәлин сатып аламан. Шет еллерге барғанымда да әжайып, саяманлы тереклерди көзден өткеремен. Бул терек жүдә әжайып екен, нәлинен алсақ болар ма десем, әлбетте, береди. Ең қымбат баҳалы нәрсени қолға киргизгендей қуўанып қайтаман. Гейде толқынланып, бир нәрселер жазып жибергим келеди.
Усы жерде Президентимиздиң барлық тараўда "ана тәбият" деген сөздиң мәнисин билиў, жазыўшылар, шайырлар қосықлар, дәстанлар жазыўы, кинолар шығарыў әҳмийетли екенлигин айтқаны есиме түсти. Шынында да, биз, дөретиўши, көркем өнер хызметкерлери бул бағдарда белсене болыўымыз, адамлардың тәбияттың ана сыяқлы меҳрибанлығын сезиўге хызмет етиўимиз керек. Есик қағып кирип келген "Қоршаған орталықты қорғаў ҳәм "жасыл" экономика жылы"нда оған ерисемиз, деп ойлаймыз. Жылға бундай атама бериўден гөзленген мақсет те усы, десек қәте болмайды. Себеби, ананың меҳириниң теңсиз екенлигин аңлаған инсан ғана оны қәстерлеп сақлаўға ҳәрекет етеди.
Муножат МЎМИНОВА,
“Янги Ўзбекистон” хабаршысы