Ўзбекистон сўнгги йилларда ташқи сиёсатдаги очиқлик, ўзаро манфаат ва ишонч тамойилларига таянган янги дипломатия модели орқали халқаро нуфузини сезиларли даражада оширяпти. Оқилона сиёсат янги Ўзбекистонни жаҳон ҳамжамиятида фаол, тенг ҳуқуқли, ишончли ҳамкор сифатида танитмоқда.

Айниқса, етакчи давлатлар, хусусан, АҚШ билан муносабатларнинг янги босқичга кўтарилиши мамлакатимиз ташқи сиёсатининг изчил ва прагматик йўналиши­ни яққол намоён этади. Илгари амалга оши­рилган расмий ташрифлар ва ўтказилган му­лоқотлар Ўзбекистон — АҚШ ҳамкорлиги учун мустаҳкам асос яратиб берди. Бу жа­раён туфайли икки давлат ўртасида иқтисо­диёт, инновация ва таълим соҳаларида қатор йирик лойиҳалар йўлга қўйилди, стратегик шерикликнинг мазмуни янада бойиди.

Президентимизнинг яқинда АҚШга амалий ташрифи ана шу изчил сиёсатнинг мантиқий давоми сифатида икки мамла­кат муносабатларини янги босқичга олиб чиққани билан диққатга сазовор бўлди. Яъни мазкур ташриф нафақат иқтисодий ва инвестициявий ҳамкорликни кенгайтириш, балки рақамли иқтисодиёт, қишлоқ хўжа­лиги, транспорт ва таълим соҳаларидаги алоқаларни янада ривожлантириш нуқтаи назаридан ҳам муҳим аҳамият касб этди. Шу тариқа давлатимиз раҳбарининг АҚШ­га ташрифи Ўзбекистоннинг халқаро сиё­сий жараёнлардаги фаол иштирокини, очиқ ва прагматик ташқи сиёсатини яна бир бор амалда намоён этди.

Ўзбекистон учун стратегик бурилиш нуқтаси

Давлатимиз раҳбарининг “C5+1” форма­тидаги саммитда иштирок этиши бугунги янги Ўзбекистон ташқи сиёсатининг стра­тегик йўналишларини яққол намоён этган муҳим воқеадир. Мазкур формат 2015 йил­да йўлга қўйилган бўлиб, Марказий Осиё мамлакатлари — Ўзбекистон, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Туркманистон билан ушбу давлат ўртасидаги сиёсий, иқтисодий ва хавфсизлик соҳаларидаги ҳамкорликни чуқурлаштиришни кўзда ту­тади. Бугун эса у минтақавий интеграция ва глобал шерикликнинг энг самарали дипломатик майдонларидан бирига айланди.

Шунингдек, саммит Ўзбекистоннинг минтақада фақат иштирокчи эмас, балки янги ғоя ва ташаббусларни илгари сура­ётган давлат сифатида танилишига хизмат қилди. Давлатимиз раҳбарининг келгуси йилда Самарқанд шаҳрида “C5+1”нинг навбатдаги саммитини ўтказиш, доимий котибиятлар ташкил этиш, инвестиция ва савдо соҳасида мувофиқлаштирувчи кенгаш тузиш ҳамда “Марказий Осиё ин­вестициявий шериклиги” жамғармасини ташкил этиш каби долзарб таклифлари бу платформанинг мазмунан янги босқичга кўтарилишини англатади.

Музокаралар асосан минтақавий иқтисо­дий барқарорлик, энергетика хавфсизлиги, транспорт ва савдо йўналишларини дивер­сификация қилиш, шунингдек, экология ва сув ресурсларидан оқилона фойдаланишга қаратилди. Бу йўналишларда АҚШ билан ҳамкорлик нафақат инвестиция жалб қи­лиш, балки янги технологиялар ва иннова­цияларнинг минтақамизга кириб келишига замин ҳозирлайди.

Ўзбекистон бу жараёнда барқарор иқтисодий ривожланиш, транспорт инфра­тузилмасини янгилаш ва “яшил” энергия соҳасидаги ҳамкорликни устувор вазифа қилиб олган. Масалан, қайта тикланувчи манбалар улушини ошириш бўйича АҚШ технологияларини жалб этиш режаси мин­тақавий барқарорликка катта ҳисса қўша­ди. Шу жиҳатдан “C5+1” формати нафақат сиёсий мулоқот майдони, балки амалиётга қаратилган иқтисодий лойиҳаларни муво­фиқлаштирувчи платформа сифатида ҳам тобора муҳим аҳамият касб этмоқда.

Бундан ташқари, саммитда инсон капи­талини ривожлантириш ва таълим соҳасида ҳамкорликни кучайтириш масаласига ҳам катта эътибор қаратилди. Бу ташаббуслар, айниқса, ёш авлодни инновация ва рақамли технологияларга йўналтириш, таълим ти­зимини глобал стандартларга яқинлашти­риш нуқтаи назаридан муҳим. Президенти­мизнинг бу борадаги фикрлари Марказий Осиёдаги барқарор тараққиётнинг асосий омили инсон салоҳияти эканига оид стра­тегик қарашни ифода этади.

“C5+1” саммитининг яна бир муҳим жиҳати минтақавий хавфсизлик ва ге­осиёсий барқарорлик масалаларидаги бирдамликдир. Бугун Марказий Осиё Афғонистондаги вазият, сув-энергетика ресурслари ва транспорт йўлакларининг геосиёсий аҳамияти нуқтаи назаридан стратегик ҳудуддир. Бу шароитда Ўзбекистоннинг конструктив ва очиқ ташқи сиёса­ти минтақа давлатларини яқинлаштириш, ҳамкорлик орқали муаммоларни ҳал қи­лиш ғоясини илгари сурмоқда.

Ташриф натижалари мамлакатимиз минтақада умумий барқарорлик ва иқти­содий ўсишни таъминлашга қаратилган ёндашувни қўллаб-қувватлаётганини кўрсатди. Бу сиёсат нафақат минтақавий, балки глобал миқёсда ҳам юқори баҳо­ланмоқда. Шунинг учун ҳам Президенти­мизнинг 2026 йилда Самарқандда “C5+1” саммитини ўтказиш ташаббуси Ўзбекистоннинг дипломатик нуфузи ва етакчи­лик салоҳиятининг амалдаги тасдиғидир. АҚШ етакчисининг Ўзбекистонга таклиф этилиши эса очиқлик ва ишонч муҳити­нинг амалий ифодаси бўлди.

Бундай саммитлар нафақат давлат раҳ­барлари даражасидаги мулоқотни, балки халқлар ўртасидаги ўзаро ишонч, дўстлик ва маданий яқинликни мустаҳкамлайди. Иқтисодий ҳамкорлик янги иш ўринла­ри, технологиялар кириб келишига замин яратса, таълим ва фан соҳасидаги ҳамкор­лик ёш авлоднинг дунёқарашини кенгай­тиради, замонавий билим ва инновация­ларга етаклайди.

Иқтисодий ўсиш ва стратегик имкониятлар

Иқтисодий ва инвестициявий ҳамкор­лик Ўзбекистоннинг глобал майдондаги нуфузини янада мустаҳкамламоқда. Бу­нинг яққол намунаси сифатида “Uzbekistan Airways”нинг “Boeing” компанияси билан тузган 8 миллиард долларлик шартномаси мамлакат авиация соҳасини замонавий­лаштириш йўлидаги катта қадам бўлди. Янги “Boeing 787 Dreamliner” самолётла­ри йўловчилар учун қулай ва хавфсиз пар­воз имконини бериш билан бирга Ўзбе­кистоннинг халқаро туризм ва транспорт логистикаси марказига айланишига хиз­мат қилади. Бу келишув шунчаки иқтисо­дий шартнома эмас, балки жаҳон авиация бозорида мамлакат нуфузи ва рақобатбар­дошлигининг ошганини кўрсатади.

АҚШ билан музокаралар натижасида рақамли иқтисодиёт соҳасида ҳам муҳим янгиликлар кутилмоқда. Яқин вақтларда “Apple Pay” ва “Google Pay” тўлов тизим­лари ишга туширилиши юртдошларимиз учун катта қулайлик яратади, замонавий молиявий хизматлар ривожига туртки бе­ради. Бу жараён рақамли иқтисодиётни кенгайтириш, онлайн савдони ривожлан­тириш ва бизнес муҳитини янада шаффофлаштиришга хизмат қилади. Шу билан бирга, рақамли академия ва стартап хабларини ташкил этиш орқали ёшлар учун янги имконият эшиклари очилади. Ушбу лойиҳалар ёшларнинг инновацион та­факкури, замонавий технологияларни ўз­лаштириши ва рақобатбардош стартаплар­ни яратиши учун мустаҳкам асос бўлиб хизмат қилади.

Қишлоқ хўжалиги соҳасида ҳам муҳим келишувлар амалга оширилди. “John Deere” компаниясидан 300 миллион дол­ларлик замонавий техника харид қилини­ши деҳқонлар меҳнатини енгиллаштириб, ҳосилдорликни оширишга хизмат қилади. Шу билан бирга, “Valmont Industries” би­лан сувни тежайдиган ирригация тизим­ларини жорий этиш бўйича келишув та­биий ресурслардан оқилона фойдаланиш ва экологик барқарорликни таъминлашда муҳим аҳамият касб этади. Мазкур лойиҳалар қишлоқ жойларда ишлаб чиқариш маданиятини янгилаб, агротехнология соҳасида янги босқични бошлаб беради.

Икки мамлакат ўртасида уран, мис, вольфрам, молибден ва графит каби стра­тегик хомашёларни қазиб олиш ва қайта ишлаш бўйича келишувларга эришилга­нини ҳам айтиб ўтиш жоиз. Булар келгу­сида мамлакатимизда янги ишлаб чиқа­риш тармоқларини йўлга қўйиш, юқори технологияли маҳсулотни экспорт қилиш салоҳиятини ошириш ва иқтисодиётни диверсификациялашга замин ҳозирлайди.

Ташриф доирасида тузилган бу кели­шувлар нафақат иқтисодий манфаат, балки халқ фаровонлигини таъминлашга қара­тилган амалий чоралардир. Янги иш ўрин­лари очилиши, рақамли хизматларнинг кенгайиши, замонавий техника ва техно­логиялар кириб келиши, экология соҳаси­даги барқарорлик — буларнинг барчаси аҳоли турмуш даражасига тўғридан тўғри ижобий таъсир кўрсатади.

Халқаро ҳамкорликка йўл

Ушбу ташриф Жиззах давлат педаго­гика университети делегацияси учун ҳам ўзига хос илҳом манбаи бўлди. Сабаби, делегация вакиллари давлатимиз раҳба­рининг стратегик ташаббусларини ўша ерда кузатиш, замонавий олий таълим муассасаларидаги илғор тажрибаларни бевосита кўриш имкониятига эга бўлди. Масалан, Массачусетс штатидаги Гарвард университети дунёдаги энг нуфузли ва энг кучли университетлардан бири сифатида профессор-ўқитувчилар ва талабалар учун замонавий билим стандартлари ҳамда инновацион педагогик усуллар намунаси бўлди. Массачусетс технология институ­ти вакиллари билан учрашув эса сунъий интеллект ва илмий-техник тадқиқотлар соҳасидаги илғор тажрибаларни ўрганиш имконини берди. Фикримизча, бу тажриба университетимиз учун келажакда илмий ва инновацион лойиҳаларни амалга оши­риш, профессор-ўқитувчилар ва талаба­ларни халқаро стандартларга мувофиқ тайёрлашда жуда муҳим.

Шунингдек, Нью-Йоркдаги Колумбия университети ҳамда Нью-Йорк шаҳар университетлари билан ҳамкорлик эса пе­дагогик инновациялар ва академик алма­шувнинг амалий механизмларини қўллаш учун йўл очди. Делегация замонавий сил­лабусларни мувофиқлаштириш ва қўшма курслар тузиш борасида аниқ келишув­ларга эришди.

Жоржия университетида бўлиб ўтган халқаро конференция делегация учун инглиз тилини чет тили сифатида ўқитишда илғор методикаларни ўзлаштириш им­конини берди. Бу университетимиз учун педагогик инновацияларни жорий қилиш, талабаларнинг рақобатбардошлигини ошириш ҳамда келгусида шу каби халқаро конференция ва семинарларни юртимизда ташкил этиш имкониятини беради. Шу та­риқа АҚШга сафар университетимиз учун нафақат илмий ва педагогик алоқаларни мустаҳкамлаш, балки инновацион йўна­лишлар ва халқаро ҳамкорликни чуқур­лаштиришда ҳам муҳим қадам бўлди.

Давлатимиз раҳбарининг АҚШга ташрифи стратегик шерикликни мустаҳкамлаш баробарида мамлакатимиз­даги Жиззах давлат педагогика универ­ситети каби олий таълим муассасалари учун ҳам янги имкониятлар эшигини очди. Педагогик инновациялар, қўшма курслар, халқаро конференциялар ва илмий тадқиқот лойиҳаларини йўлга қўйиш учун мустаҳкам замин ҳозирланди. Албатта, бу ҳамкорлик келгусида уни­верситетимизнинг халқаро нуфузини юксалтириш, талабалар, профессорлар салоҳиятини ошириш ҳамда миллий таъ­лимни глобал стандартларга мувофиқ ривожлантиришда муҳим қадам бўлади.

Мақсуд ЙЎЛДОШЕВ,

Жиззах давлат педагогика университети ректори, профессор