Сешанба куни Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош котиби Антониу Гутерреш пандемия шароитида шаҳар ҳаётини ташкил этиш усулларини тубдан қайта кўриб чиқиш борасида видеомурожаат қилди, дея хабар беради “Дунё” АА мухбири.
Нутқнинг асосий мақсади соғлом турмуш тарзи ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш учун шароит яратиш эди. Антониу Гутерреш таъкидлаганидек, шаҳарлар COVID-19 пандемиясининг марказида жойлашган бўлиб, хабар қилинган ҳолатларнинг 90 фоизини ташкил қилмоқда.
БМТ Бош котибининг таъкидлашича, “тангликлар бошида шаҳарлар ётади-уларнинг аксариятига соғлиқни сақлаш тизимлари бўйича вазифалар ҳаддан ташқари кўп юкланган, аксарият жойларда етарли сув таъминоти ва канализация хизмати йўқ ва бошқа муаммолар ҳам бор.”
“Вабога қарши тикланиш йўлида биз шаҳарларимизни инсонларнинг умумий яшаш уйи, инновациялар ва ихтирочилик марказлари сифатида кўрмоқдамиз”, деди Антониу Гутерреш.
Унинг фикрига кўра, узоқдан ишлайдиган усулларнинг тезкор жорий этилиши, жамиятда пайдо бўлаётган таҳдидларга қарши туриш учун жуда тез ўзгариши зарурлигини кўрсатади. Шаҳарларни ўзгартириш, иқлим ўзгариши ва атроф-муҳитнинг ифлосланиши билан боғлиқ инқирозларни бошқариш учун тезкор ва қатъий ҳаракат қилиш зарур.
Қайта тикланиш даврида шаҳарлар барқарор ва адолатли ривожланиш марказлари бўлиши кераклиги ҳақидаги ғояни таъкидлаб, БМТ Бош котиби коронавирус инқирозидан чиққанда дунё инфратузилмасини қайта кўриб чиқишга ва қайта қуришга чақирди.
Шундай қилиб, ҳозирги вақтда ва келажакдаги пандемия воқелигига мослашиш, қуйидаги учта йўналишда ҳаракат қилиб “шаҳарлар дунёси”ни ўзгартириш вақти келди:
Биринчидан, шаҳар ривожланишидаги тенгсизликни бартараф этиш ва ижтимоий бирликни таъминлаш. Аввало, аҳолининг энг заиф жойларига ва уларнинг аҳолисига эътибор қаратиш, одамларнинг сув ва санитария шароитларидан фойдаланишини таъминлаш таклиф этилади.
Иккинчидан, марказий ва маҳаллий ҳокимиятлар ўртасидаги яқин ҳамкорликни талаб қиладиган маҳаллий бошқарувни кучайтириш. Шу билан бирга, мақсадли ривожлантириш ва ёрдамнинг бошқа турлари маҳаллий ҳокимият органларининг ўз ҳудудларини самарали бошқариш имкониятларини кучайтириши керак.
Учинчидан, яшил, барқарор ва ҳар томонлама иқтисодий тикланиш йўлини белгиланг. Янги цикл йўлаклари ва пиёдалар учун зона яратиш жамоат жойларини тиклайди, ҳаракатчанлик ва хавфсизликни оширади, ҳаво сифатини яхшилайди.
Шунингдек, яшил трансформацияни ва иш ўринларини яратишни рағбатлантирувчи чора-тадбирлар углерод истеъмолини камайтириш ва барқарор ривожланишни таъминлашга ёрдам беради.
Мутахассисларнинг фикрига кўра, БМТ Бош котибининг нутқи дунёнинг кўплаб мамлакатларида узоқ вақтдан бери ечимини топмай келаётган урбанизация муаммоларини келтириб чиқармоқда. Пандемия ҳокимият идораларидан шаҳар инфратузилмасини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратиш, аҳоли гуруҳлари ўртасида турмуш даражасини тенглаштириш ва инқирозли вазиятларга тайёргарликни таъминлаши зарурлигини таъкидлади.
Европа ва Жанубий-Шарқий Осиёдаги бир қатор мамлакатларда шаҳарларнинг янги қиёфасини шакллантириш бўйича чоралар кўрилмоқда- транспорт воситалари сони чекланган, “яшил ороллар” ва “соғлиқни сақлаш зоналари” кенгаймоқда. Саноат ва хизматларни ривожлантириш учун экологик имтиёзлар жорий этилмоқда.
“Дўстона ва соғлом” шаҳар муҳитини шакллантириш, бир томондан, аҳолининг соғлигини яхшилаш учун асосий шартлардан бирига айланади. Иккинчи томондан, бу “Яшил шаҳар”, “Спорт шаҳри”, “Рақамли шаҳар” ва бошқа лойиҳаларни амалга ошириш орқали бандликни таъминлашга имкон беради.
