Ўзбекистондан илҳомланган: қозоқ рассомларининг ноёб асарлари китоб-альбом ҳолида чоп этилади

    Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, сақлаш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамияти ушбу китобни нашр этиш устида иш олиб бормоқда.

    Бу тўплам жанр ва услуб жиҳатидан жуда ранг-барангдир. Рассомлар ўзларининг картиналари ва график суратларида Ўзбекистон маданиятининг ўзига хослигини, беқиёслигини акс эттирганлар.

    Музейнинг хорижий санъат бўлими бошлиғи Галина Сирлибаева мазкур тўплам ҳақида сўзлаб берди. Шунингдек, у А. Кастеева номидаги Давлат санъат музейида сақланаётган Марказий Осиё маданий меросига бағишланган иллюстрацион китоб-альбом муаллифидир. Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, сақлаш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамияти ушбу китобни нашр этиш устида иш олиб бормоқда.

    Галина Сирлибаеванинг сўзларига кўра, бугунги кунда музейда ХХ аср Қозоғистон санъати мумтоз намояндаларига айланган 14 нафар мўйқалам устасининг асарлари сақланмоқда. Уларнинг ўзбек мавзусига бўлган қизиқиши турли жанрдаги 68 та асарда ўз ифодасини топади.

    Ўзбекистоннинг тарихий ўтмиши, архитектура ёдгорликларининг улуғворлиги ва бетакрорлиги, ўзбек халқининг табиати, турмуши ва урф-одатлари қозоқ рассомларини ҳам ўзига тортади. Асарларнинг аксарияти 1960 йилларда яратилган.

    – 1960 йилларда Қозоғистонда графика санъатининг фавқулодда гуллаб-яшнаши кузатилди. Бу даврда машҳур устага айланган кўплаб рассомлар фаол ишлай бошладилар, улар ҳам ўз ижодида Ўзбекистон мавзусига мурожаат қилдилар. График тўплам турли хил техникалар билан ажралиб туради. Ишлар линогравюра, ёғоч, монотип, литография, акварел техникасида бажарилган. Мисол тариқасида Андрей Дячкиннинг “Ўзбекистон бўйлаб” туркумини ва таниқли график рассом Евгений Сидоркиннинг “Ўзбек қизи портрети”ни келтиришим мумкин. Қозоғистоннинг энг кекса график рассоми Валентин Антошченко-Оленев Хива ва Бухорога бағишланган бир неча туркум линогравюралар, шунингдек, “Бухоро халқ кўнгилочар ўйинлари” туркумига киритилган ажойиб асарларни яратди. Қозоқ акварели бўйича энг йирик уста Уке Ажиев Ўзбекистонга бир неча бор ташриф буюрганини унинг республиканинг қадимий шаҳарларига бағишланган кескин индивидуал акварел расмлари тасдиқлайди.

    Қозоғистон рассомлари Ўзбекистоннинг умумий бадиий қиёфасини яратишга ўз ҳиссаларини қўшдилар, улар анъанавий мавзуларни янги ракурслардан, ўзига хос индивидуал талқинда кўрсатишга муваффақ бўлишди, – дейди Галина Сирлибоева.

    Давлат санъат музейи хорижий санъат бўлими мудири. A.Кастеева ўзбек рассомларининг ноёб асарларини ҳам айтиб ўтди. Шундай қилиб, тўплам Ўрта Осиё республикалари орасида энг кўп қамровли ва кўпмиллатли ҳисобланади. У ижодий шахсларнинг кенг доираси ва жанр хилма-хиллиги билан ажралиб туради. Булар портрет ва ландшафт, натюрморт ва тематик композициялардир.

    Музейда ўзбек рассомларининг бир неча авлодлари маҳорати деярли тўлиқ намойиш этилган. Булар асли фарғоналик бўлган A.Волков, Ўзбекистон ССР халқ рассоми бўлган қозоқ рассоми Ў.Тансиқбоев, ёшлигидан Тошкентда яшаган Н.Қорахон, 1927 йилда 15 ёшида Самарқандга кўчиб келган Ш.Aхмаровнинг турли йиллардаги расмларидир. Кекса авлод эстафетасини 1950-1960 йиллардаёқ санъат соҳасига келган рассомлар – Р. Аҳмедов, Б. Бобоев, В. Бурмакин, Ю. Талдикинлар давом эттирдилар.

    Бу ноёб расмларнинг барчаси яқин кунларда “Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида” туркумидаги “Абилхон Кастеев номидаги Қозоғистон Республикаси Давлат санъат музейи тўплами” номли янги иллюстрацияли китоб-альбомда чоп этилади. Таъкидланганидек, китоб муаллифи музейнинг хорижий санъат бўлими бошлиғи Галина Сирлибаевадир.

    – “Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида” каби кенг кўламли халқаро лойиҳада иштирок этиш таклифи учун миннатдорлик билдирамиз. Бу бизга ўзбек ижодкорлари меросини чуқур ўрганиш, уларнинг ҳар бири ижодининг ўзига хос хусусиятларини ҳис қилиш, ушбу ажойиб тўпламни яратиш йўлларини излаш ва таҳлил қилиш имконини берди, – дейди китоб-альбом муаллифи.

    Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, сақлаш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамияти раиси Фирдавс Абдухолиқов А.Кастеев номидаги Давлат санъат музейи тўплами ҳақидаги жилд “Марказий Осиё дурдоналари” туркумидаги китоб-альбомлар қаторига киради. Ушбу нашрлар Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Туркманистон ва Афғонистон музейларидаги тўпламларга бағишланади.

    – Бутунжаҳон жамияти Марказий Осиё халқаро институти билан ҳамкорликда “Марказий Осиё дурдоналари” туркуми устида ишламоқда. Таклиф ва ташаббусларни амалга ошириш бўйича йўл харитаси Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг учинчи маслаҳат йиғилишида эълон қилинган. Географик яқинлик туфайли мамлакатларимиз маданий тараққиётида кўплаб алоқа илдизларига эга. Савдо ва бошқа турдаги муносабатлар натижасида Ўрта Осиё мамлакатлари музейлари Ўзбекистон ҳудудида яратилган санъат ашёларининг сақловчисига айланди. Шу билан бирга, ўтмишда бизнинг ҳудудларимиз бир хил давлат тузилмалари таркибида бўлган. Ҳозирда мулкдор давлатлар меросига айланган ана шундай давр ёдгорликлари тарихий ўтмиш чегаралар ва маданиятлар муштараклигидан далолат бермоқда ўқувчиларимиз учун ҳам қизиқиш уйғотмоқда, – дейди Фирдавс Абдухолиқов.

    Таъкидлаш жоизки, лойиҳа ҳомийси кўп йиллардан буён Ўзбекистонда амалга оширилаётган илмий ва маданий ташаббуслар ҳамда лойиҳаларни қўллаб-қувватлаб келаётган «Eriell Group» нефть хизматлари компанияси ҳисобланади.

    No date selected
    март, 2024
    1
    2
    3
    4
    5
    6
    7
    8
    9
    10
    11
    12
    13
    14
    15
    16
    17
    18
    19
    20
    21
    22
    23
    24
    25
    26
    27
    28
    29
    30
    31
    Use cursor keys to navigate calendar dates